​Dünya Sağlık Örgütü Aspartamı

'Kanserojen Madde' İlan Edecek

Aspartam  80'li yılların başında ABD'de onaylandıktan sonra tüm dünyada yaygın şekilde kullanılan tatlandırıcı çeşididir. Yapay olarak üretilen aspartamın kimi bilim insanlarına göre beyne zararları olduğu ifade edilir. 

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), birçok gıdayı tatlandırmak için kullanılan yapay tatlandırıcı "aspartamın" kanserojen olduğunu açıklamaya hazırlanıyor.
Reuters haber ajansı, süreç hakkında bilgi sahibi iki kaynağa dayandırdığı haberinde, dünyanın en yaygın yapay tatlandırıcılarından birinin gelecek ay önde gelen küresel sağlık kuruluşu WHO tarafından olası kanserojen olarak ilan edileceğini ve bunun gıda endüstrisinde tartışmalara neden olabileceğini aktardı.

Kaynaklar, Coca-Cola’nın diyet içeceğinden, bazı sakızlara ve diğer gazlı sodalara kadar birçok gıdada kullanılan aspartamın Temmuz ayında Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) kanser araştırma birimi olan Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından ilk kez “insanlar için muhtemelen kanserojen” kategorisinde listeleneceğini söyledi.

IARC kararını, yayınlanmış tüm kanıtlara dayanarak bir maddenin potansiyel bir tehlike olup olmadığını değerlendirerek alıyor. Ancak IARC bir kişinin bir üründen ne kadarını güvenli bir şekilde tüketebileceği yönünde bir tavsiyede bulunmuyor.

IARC'nin geçmişte farklı maddeler için verdiği benzer kararlar, tüketiciler arasında bu maddelerin kullanımına ilişkin endişeler yaratmış, davalara ve üreticiler üzerinde baskıya neden olmuştu.

Karar 14 Temmuz'da açıklanacak

Dünya Sağlık Örgütü'nün katkı maddeleri komitesi JECFA da bu yıl aspartam kullanımını gözden geçiriyor. Toplantısına Haziran sonunda başlayan JECFA'nın bulgularını IARC'ın kararını açıkladığı gün, yani 14 Temmuz'da kamuoyuna duyurması bekleniyor.

Reuters IARC'nin aspartam kararının etkisinin büyük olabileceğine dikkat çekti. Komite 2015 yılında ise glifosatın maddesinin "muhtemelen kanserojen" olduğu sonucuna varmıştı. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) gibi diğer kurumlar bu değerlendirmeye itiraz ettiler ancak şirketler halen kararın etkilerini hissetmeye devam ediyor. Alman Bayer şirketi 2021 yılında, glifosat bazlı ot öldürücülerini kullandıkları için kanser olduklarını iddia eden müşterilerine tazminat ödenmesine hükmeden ABD mahkeme kararlarına karşı yaptığı üçüncü temyiz başvurusunu kaybetmişti.

IARC'nin kararları, “kaçınılması zor maddeler ya da durumlar konusunda gereksiz bir telaşa yol açtığı” için eleştirilere neden oldu. IARC, daha önce geceleri çalışmayı ve kırmızı et tüketmeyi "muhtemelen kanser yapıcı" sınıfına koymuş, cep telefonu kullanmayı ise aspartam gibi "muhtemelen kanser yapıcı" olarak değerlendirmişi.

YAPAY TATLANDIRICI TÜKETEN 100 BİN KİŞİ DE

KANSER RİSKİ DAHA YÜKSEK ÇIKTI 

Aspartam yıllardır kapsamlı bir şekilde inceleniyor. Geçen yıl Fransa'da 100 bin yetişkin arasında yapılan gözlemsel bir çalışma, aspartam da dahil olmak üzere daha fazla miktarda yapay tatlandırıcı tüketen kişilerin kanser riskinin daha yüksek olduğunu gösterdi.

Bu çalışma, 2000'li yılların başında İtalya'daki Ramazzini Enstitüsü'nde yapılan ve fare ile sıçanlardaki bazı kanserlerin aspartamla bağlantılı olduğunu bildiren çalışmayı takip etti.

Geçtiğimiz ay WHO, tüketicilere kilo kontrolü için şeker içermeyen tatlandırıcıları kullanmamalarını tavsiye eden kılavuzlar yayınlamıştı.

Aspartam: Tatlı Zehir – Tehlikeli Katkı Maddesi

Hızlı yaşamın gerektirdiği bazı durumlar vardır. Hazır gıdalarla beslenmek, kısa zamanda doyurucu yemekler yemek ve yemek yapmaya daha az zaman harcamak gibi. Bu kuralları çalışanlar ve pek çok kişi için yaşatan gıda üreticileri, hazırladıkları yiyeceklere bazı malzemeleri katmaktadır. Daha uzun ömürlü olması ve daha sevilir bir tat alması için gıda maddelerinden bazılarına eklenir. 

Aspartam Hangi Gıdalarda Bulunur?

 Aspartam çok geniş alanda kullanılan tatlandırıcıdır. Bu tatlandırıcı bazı gıdalarda bulunabilir. 

Kola ve diyet içeceklerin birçoğunda,

Meyveli yoğurt ve sütlerde,

Meşrubatlarda ve soğuk içeceklerde,

Kahvaltılık gevreklerin içerisinde ve hazır tatlılarda,

Diyabet hastalarının kullandığı neredeyse tüm gıdalarda,

Konserve meyveler ile ketçap gibi ürünlerde aspartam bulunur. 

Şekersiz ibaresi yer alan içecekler

Mısır gevreği

Meyveli yoğurt

Meyveli süt

Diyet kola

Diyet içecekler

Soğuk çay

Sporcu besinleri

Hazır kahve

Sakız

Şekerleme

Konserve yiyecekler

Çikolata

Nane şekeri içeren şekerlemeler

Soslar

Hazır tatlılar

Diş macunu

Gargara suyu

Paketli dondurma

Aspartam Zararları ve Yan Etkileri

Aspartamın zararları ile ilgili yaygın olarak kullanıldığı tarihten bu yana birçok teori ve veri ortaya atılmıştır. 1996'da yayınlanmış bir makalede aspartamın beyin tümörü ile ilişkisi vurgulanmıştır. Ayrıca zeka geriliğine neden olduğunu ifade eden bazı bilim insanları bulunuyor. Aspartamın net zararları hakkında bilim insanlarının tamamı aynı noktada bulunmuyor. Kimi bilim insanları aspartamın faydalı olduğunu, zararlarının bulunmadığını ifade ediyorlar. Aspartamın kanıtlanmış bazı yan etkileri olduğu kabul edilebilir. 

Bulantı ve uyuşmalar,

Tat kaybı ve kalp spazmı,

Eklemlerde ağrı ve der dökülmeleri,

Baş dönmesi, nefes almada güçlük ve kulak çınlamaları aspartamın yan etkileri arasında bulunur. 

Çok yoğun miktarda aspartik asit alındığında kalsiyum deposunda artış gözlemlenir.

Kalsiyum oranı yükseldikçe sinir hücrelerinin hasar görmesine neden olur.

Aspartamın fazla alınmasından dolayı oluşacak hastalıklardan biri tümördür. Bu nedenle tüketilen gıdaların içeriği incelenmeli ve ölçülü şekilde tüketilmelidir.

Şeker hastalarının oldukça dikkatli olması önerilir. Kan şekeri seviyesini aniden yükseltir.

Fazla aspartam, kalp ve damar sağlığını etkiler.

Kanda fenilalanin yükseldikçe, kişilerde kaygı bozukluğu oluşur. Bu yüzden aspartam oranına dikkat etmelisiniz.

Uzun süre, çok fazla miktarda aspartam içeren ürünler tüketilirse; beyin hücreleri zarar görür ve zihinsel problemler ortaya çıkar.

Kilo alma ve verme sorunu oluşturan aspartam, ergenlik döneminde ciddi kilo sorunlarına neden olmaktadır.

Sık sık aspartamlı besinler tüketilirse bağırsaklar da etkilenir ve sindirim problemleri oluşur.

Nöropsikofarmakoloji alanında önde gelen bir araştırmacı olan Dr. John Olney de dahil olmak üzere tıp uzmanları, aspartamın nörotoksik etkileri hakkında ciddi endişeler dile getirdiler. Ayrıca; 

Şeker hastalığı 

Konvülsiyonlar 

Baş ağrısı 

Depresyon 

Psikiyatrik durumlar 

Hipertiroidizm 

Hipertansiyon

Aspartam Hangi Hastalıklara Neden Olur?

Aspartamın hangi hastalıklara neden olduğu hakkında uluslararası anlamda kabul edilmiş bir veri bulunmuyor. Kimi bilim insanları, aspartamın; zeka geriliği, beyin tümörü, kalp ve kanser hastalıklarına neden olduğunu ifade etmişlerdir.