Sınavlar belirliyor hayatımızı. İşini gücünü elimize alsak da yükselmek, kariyerimizi çeşitlendirmek için yine de sınavlar çıkıyor karşımıza. Ve hayatın gerçeği haline geliveriyor.

Geçtiğimiz haftasonu, yüzbinlerce öğrenci ter döktü Liselere Giriş Sınavı için. Sınav süreci uzun süre netlik kazanmadı ve halen de netlik kazanmış sayılmaz. Aylarca sınavın şekli ve sınav sonuçlarının nasıl kullanılacağına dair sorular giderilemedi bir türlü. Bu durum sınava girecek öğrencileri ve aileleri olumsuz etkiledi. Moral bozukluğu ve isteksizlik fazlaydı. Sınav sistemi ve sonuçlarına ilişkin güveni düşürdü.

Nasıl ne zaman olacak, sonuçlar hangi okullar için kullanılacak derken geçtiğimiz cumartesi yapıldı sınav. Öğrenciler ve aileleri, üzerlerinden büyük bir yük kalktığını ifade ettiler. Evet, yük gibiydi omuzlarda. Sınavı iyi geçen öğrenciler rahatlarken, umduğunu bulamayanlar da başka bir gerginliğe doğru sürüklenmeye başladı bile.

Ancak bundan sonrasına odaklanmak ve ocuklarımıza hayatı zehir etmeden yapmak gerekli bunu. Ortaöğretimde çalışan bir psikolojik danışman olarak yoğun olarak bu yıl gördüğüm bir tablo var. Öğrenciler TEOG mağduru olduklarını düşünüyorlar ve halen geçmişe takılıp günlerini ve geleceklerini organize edemiyorlar. Artık kontrol edilemeyecek ve geri döndürülemeyecek unsurları ele almaya ve değiştirmeye çalışarak performanslarını düşürmeye devam diyorlar. Geçen senelerde girdikleri sınav sonrası süreci aileleriyle beraber doğru şekilde yönetememiş olduklarını görüyorum. Sınav sistemi değişmeseydi, sorular bir önceki seneyle aynı olsaydı gibi pek çok artık gerçekleşmesine imkân olmayan noktaları düşünmekten lisede derslere uyum sağlayamıyor öğrenciler. Maalesef aile de bu düşünceye takılıp gidiyor ve kimse günümüze şimdiye odaklanamıyor.

Nasıl sonuçlanacak olursa olsun sınav bitti ve önümüzdeki zamana odaklanmak gerekli. Çok az sayıda sınavla öğrenci alacak okul var ve girebilecek olan öğrenci sayıları belli. Geride kalan öğrenci de doğru şekilde hareket ederse yarıştan kopmadığını görecek. Yaklaşık 1 milyon 200 bin öğrencinin yaklaşık 130 bini sınavla öğrenci alan bu okullara yerleşecek. Geriye kalan 1 milyon öğrenci doğru şekilde çalışırsa üniversiteye hazırlanma sürecinin en büyük gücü olduğunu görebilecek. Çünkü 2017 yılında üniversite kontenjanları toplam 910 bin civarındaydı (473 bin lisans -436 bin de ön lisans). Bu demek oluyor ki, nitelikli okula gitsin veya gitmesin her öğrencinin şansı devam ediyor. Öğrencinin liseye sınavla yerleşmemesi onun üniversite hayatına engel olacak bir durum değil. Okul başarısı kadar bireysel başarıların da önemli olduğunu bir kez daha vurgulamakta fayda var.

Bu yüzden geçmişimizden ders alarak şimdiyi düzeltmek ve bunun geleceğe etki edeceğini unutmamak çok önemli. Sınava hazırlanma sürecindeki eksiklikleri görüp toparlanmak, anne, baba veya ebeveynler olarak hataları görmek ve çocuğu doğru değerlendirebilmek şart. Bu iyileştirmeler, sınav olmadan ya yapılabilse keşke ancak, toplum olarak gelecek kaygımız ve beklentilerimiz o denli yüksek ki sınav deyince şöyle bir silkeleniveriyoruz.

Önümüzdeki zamana odaklanarak, gerçekçi değerlendirmeler yapılabilmesi için gelecek resmi açıklamaları da beklemekte fayda var. Belisizlik ortamı bilgi kirliliği barındırmaktadır.

Çocuğumuzun ve kendimizin moralini bozmadan ve hayatı kendimize ve çocuğumuza zehir etmemek için lütfen yazdıklarımı tekrar okuyun. Sorumluluğu birilerinin almasını beklemek, birbirini suçlamak gerçekleri görmemize engel olur. Başarısızlıklardan, hayal kırıklıklarından ve yaşanılanlardan ders alıp bir sonraki büyük sınava kadar toparlanmak gerekli. Uzmanlardan, öğretmenlerden, psikolojik danışmanlardan fikirler alarak ve değişimi de gönülden başlatarak istenilen sonuçlara ulaşabiliriz. Çünkü bu sınav sadece bir ara basamaktı ve  birinci yarıydı, maç halen devam ediyor.