Iosif Kobzon ve Aleksandr Zaharçenko 28 Ekim 2014’te Donetsk’teki konserde birlikte aynı şarkıyı seslendirdiler, düet yaptılar.(1) Savaştan önce 2012’de Savaştan önce Donetsk’te Joseph Kobzon’ın anıtı dikilmişti.(2) İkisi de bu topraklarda doğmuştu. İkisi de birer gün ara ile 30-31 Ağustos 2018’de dünyaya veda etti. İlk ayrılan Sovyetlerin Frank Sinatra’sı 81 yaşındaki Rus ses sanatçısı İosif Kobzon oldu. Moskova’da kanserden öldü. Iosif (Joseph) Davydovich Kobzon- Иосиф Кобзон- 11 Eylül 1937’de Ukrayna Donetsk Oblast’na bağlı Chasiv Yar’da doğmuştu. Musevi asıllı bir aileden. Devlet Sanatçısı unvanlı. Yumuşak, duygulu bir sesle, yer yer konuşur gibi şarkı söylediği ve sesindeki karakterli soğukluğu (cool) koruyan şarkıcı olduğundan yaptığı müzik ‘crooner’ tarzıdır. Eski Sovyet coğrafyasının tanınmış starı Iosif Kobzon ilk evliliğini Veronika Kruglova ile 1965–1967 arası yaptı. İkinci eşi Lüdmila Gurçenko ile 1967’de evlendi üç yıl evli kaldı, 1970’de boşandılar. Son eşi Nelli Kobzon’la ikinci eşinden ayrıldıktan bir yıl sonra 1971’de evlendiler ve öldüğünde yanında o vardı. Sanatçının cenazesi 2 Eylül’de Moskova’da toprağa verildi. Kobzon; Vostryakovskoye Mezarlığı’nın Yahudiler bölümüne, annesinin yanına gömüldü.(3) Ölümü, 1997’den beri üye olduğu Rusya Parlamentosu’nun alt meclisi Duma’nın internet sitesinden duyuruldu.

Iosif Kobzon neden önemli bir isim? Kobzon, Rusya parlamentosunda 1995’den beri milletvekilliği, 2011’den beri Duma Kültür Komitesi Başkan Yardımcılığı görevini yürütüyordu. Kobzon, daha önce sanata katkıları nedeniyle Putin tarafından devlet nişanı ile ödüllendirilmişti. 2003’te iktidardaki Birleşik Rusya Partisi’ne üye olmuştu. Rusya Federal Meclisi Birinci Başkan Yardımcısı, SSCB Halk Sanatçısı ve Lenin Komsomol Ödülü sahibi Iosif Kobzon; sıradan bir Rus ses sanatçısı değil. Popüler deyimle Rus derin devletinin önde gelen mensuplarından. Bizde olduğu söylenen ‘Aksakallı’lardan ya da bir tür Encümeni Daniş üyesi. Avrasya ülküsüne gönül verenlerden. Rus Frank Sinatra”sı, Rus mafyası ile bağlantılı bir isimdi.(4) SSCB’de Yahudi kültürünü tanıtmasının yanı sıra SSCB ve İsrail arasındaki diplomatik ilişkilerin kurulmasına katkıda bulundu. Soyu Hazar Türklerinden. Kobzon; Mart 2014’te Rusya’nın Kırım ilhakını desteklemek için açık bir mektup imzalayan 500 Rus sanatçı arasındaydı. Temmuz 2014’de, Kobzon’ın Ukrayna ve Kırıma girmesi yasaklandı. Nükleer felaketten sonra Çernobil’de Afganistan’da Sovyet birlikleri için mücadele etti ve 2016’da Suriye’deki Rus askerleri için şarkı söyledi. 2002’de kansere yakalandı. Avrupa Birliğinin seyahat yasağı koyduğu Rus elitlerindendi. Kanser tedavisi için Putin araya girdi Almanya Başbakanı Merkel’den özel ricada bulundu. Halk Cumhuriyeti Donetsk (DNR) tarafından Rusya’ya fahri konsolos olarak seçildi.(5) Iosif Kobzon’ın Rusya Fedrasyonu devlet başkanı Vladimir Putin’in de bulunduğu ortamlara geldiğinde Putin’in oturuyorsa ayağa kalktığı ve kendisine saygı gösterdiği anlatılır. Nasıl hiyerarşidir anlamam ama Rus Devlet kademesinde Putin’den daha kıdemli ve yetkili olduğu söylenirdi.

Iosif Kobzon’ın ölümünden bir gün sonra Donetsk’te Bombalı saldırıda öldürülen Donetsk Halk Cumhuriyeti Başkanı Aleksandr Zaharçenko’nun en büyük destekçisiydi. Rusya ile ilişkiler geliştiren Donetsk; Rusya-Belarus Birlik Devleti’ne katılma aşamasındaydı. Donetsk’te tüm Ukraynaca tabelalar söküldü ve Ukrayna izleri silindi. Ukraynalı devlet görevlileri ya öldürüldü ya da korkutularak şehirden uzaklaştırıldı. Bankalardaki paralara el konulup, şehirde Ukrayna para birimi olan Grivna yasaklandı ve Rus Rublesine geçiş sağlandı.(6) Ukrayna’nın Rusya Federasyonu ile olan ilişkisinden uzaklaşıp Avrupa Birliği politikasına kayması, Rus halkının çoğunlukta yaşadığı “Donetsk” ve “Lugansk” bölgelerinde huzursuzlukla karşılandı. Bunun üzerine 23 Şubat 2014 tarihinden itibaren birçok protesto gösterileri düzenlenmiş ve bölgeler tek taraflı bağımsızlıklarını ilan ettiler. 2014’teki Meydan olayları sonrasında Ukrayna’nın doğusunda Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti adında Kiev’den bağımsız yönetimler oldu. Birleşmiş Milletler (BM) rakamlarına göre, yaklaşık 10 bin kişi öldü, 25 bin kişi yaralandı.

1976 Donetsk (Ukrayna) doğumlu Zaharçenko, Donetsk Milli Teknik Üniversitesi mezunu. 2014 yılında Ukrayna’nın başkenti Kiev’de aşırı sağcıların da karıştığı protestolar sırasında ABD ile AB’nin varılan siyasi anlaşmaya uymaması sonucu Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in devrildiği süreçte Zaharçenko, Donetsk milis güçlerine katılmıştı. Kasım 2017’de Aleksandr Zaharçenko’nun yakın akrabası Rusya İçişleri Bakanlığı’nda görev yapan Albay Dmitriy Zaharçenko’nun annesi Rusya’yı terk ederek İsrail’e, kız kardeşi ise Türkiye’ye gitmişti. Moskova’daki dairelerinde 9 milyar rubleden (151 milyon dolar) fazla para bulunan Zaharçenko yolsuzlukla suçlanmıştı. Moskova’daki Nikulinskiy mahkemesi, albay ve yakınlarının dairelerine, arabalarına ve evlerde bulunan toplam dokuz milyar rubleden fazla nakit paraya el konulmasını kararlaştırdı. Mahkemeye göre tüm bu mal varlıkları hukuksuzca elde edildi. Albay Dmitriy Zaharçenko, 2016 Eylül ayında gerçekleştirilen yolsuzluk operasyonu kapsamında, 7 milyon ruble (118 bin dolar) rüşvet alırken suçüstü yakalanarak tutuklanmıştı.(7)

Kasım 2014’te Donetsk Halk Cumhuriyeti’ne lider olarak Zaharçenko seçilmişti. DNR liderinin konutuna birkaç yüz metre mesafedeki ‘Separ’ adlı cafe-restoranda meydana gelen patlamada 31 Ağustos 2018’de Donetsk’te uğradığı bombalı saldırı sonucu 42 yaşındaki Aleksandr Zaharçenko öldü, Gelir ve Vergiler Bakanı Aleksandr Timofeyev ağır yaralandı. Ukrayna’dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden Donetsk Halk Cumhuriyeti Başkanı Aleksandr Zaharçenko’nun bombalı saldırı sonucu öldürülmesinden sonra ülkenin yeni liderinin Dmitry Trapeznikov olacağı iddia edildi.(8) Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin (DNR) bombalı saldırıda hayatını kaybeden Başkanı Aleksandr Zaharçenko’nun danışmanı Aleksandr Kazakov, cinayetin Ukrayna Özel Operasyon Kuvvetleri tarafından organize edildiğini ve gözaltına alınan zanlıların bunu itiraf ettiğini söyledi.(9) Aleksandr Zaharçenko’ya düzenlenen bombalı suikasta Kremlin çok sert tepki gösterdi. Ama Moskova kulislerinde başka kan dondurucu iddialar dolaşıyor. Bunlardan biri Rus derin devletinin yaşayan efsanesi Yahudi asıllı Iosif Kobzon’ın kanserden ölmediğine zehirlenerek öldürüldüğüne dair. Bu iddiayı oraya atanlar bu ismin de hayattan silinmesiyle Putin’i dizginleyecek kimsenin kalmadığı ve Putin’in bu ölümlerden sonra şimdi gerçekten çar olduğu.