Bugun...




facebook-paylas
Mizansen
Tarih: 29-09-2022 14:24:00 Güncelleme: 29-09-2022 14:38:00


MİZANSEN

Başlık Türkçemizde iki anlama geliyor: Tiyatro terimi olarak; bir oyunu konuya uyumlu şekilde sahneye koyma. Benzeşim (mecazi) olarak, bir durumu, olayı olduğundan farklı gösterme çabası. İşin aslı, mizansen kelimesi Fransızcadan geliyor; mise, koyma; scene, sahne demek, Yani bu  kelimeye yönelik ne varsa gösteri kapsamına giriyor.

***

Günümüzde  insan sosyallik bağlamında tüm ilişkilerini, organizasyonlarını mizansen “yakıtı” ile yürütür oldu. Cep telefonlarından, salon toplantılarına, oradan tüm iletim organizasyonlarına kadar. (*) Mizansenin, en masraflısını, zararlısını  teşrifat ve protokol olarak görmekteyim. Buna,  toplam kitlenin haysiyeti  yani  itibarı denildiği de oluyor.

***

İtibarın   sözlük anlamı saygı görme, değerli bulunma, güvenilir olma. Etimolojisinde Arapça var.  Br kökünden,  i’tibar geçer, sayma saygı gösterme sözcüğünden alıntıdır. Arap, abara/geçti  fiilinin ifti’al vezninden 8. Mastarı . Yani fiilin sekizinci eylemliğidir; tabii Arapçada.  Bu sözcüğün akrabaları; itibaren, saymaca, sayarak; muteber; yine aynı dilin kökünden “geçti” ten geliyor.Kısaca geçişmişin etkisini; geçmişi,  şimdi ve  gelecek için kendi düzleminde, yatay  dizimde  yer tutma, sıra kazanma anlamına geliyor.

Nasıl olacak bu,  “sayılma” veya istenen düzeyde yer alma ya da tutunma ?

Devletler, organizasyonlar, bireyler …yaşamlarında iki tür sıçrama yapar:

-zorlayıcı koşullara cevap vererek,

-zorlananlara yönelik vaziyet alırken.

Devamında, bütün bunlara yönelik tanıklık, tanıklar, izler zamanla yok oluyor; geriye tarih, anlatı kalıyor. Onlar da daima abartı ile insanların zihinlerinde tutunuyor. Efsaneler sizce nasıl ortak bilinçte kalıyor; ya yaşanmışlığın acısına asli veya göreli ortak olarak, ya da olanları kalıcı kılmak için abartarak. Efsanelere konu olaylardan iki nesil geçtiğinde efsaneler bütün insanlığın ortak arzusu olan gerçeği aşan üstünlük yani abartı ile  yaşatılmaktadır. Yoksa  insanın acziyeti, aciz yaratılışı tüm kutsal metinlerde açıkça belirtiliyor.

Ayrıca orta düzeyli farkındalık içinde olanlar bunu güncel çağrıştırıcı olaylarla makul düzelde  hatırlıyorlar.  Fakat  bu hatırlama seviyesi organizasyonların  amaçları için yeterli değil. 

Ayrıca  sayılan genellemenin istisnaları da var.Yani tüm acziyetine rağmen kişinin doğru bildiği, kendinde veya ötekinde oluşan haksızlığa yönelik karşı duruşu daima olmaktadır. Bu seçkin, adayıcı tutum ve tavırlar; o kişilerin dışında, diğerlerinin( adanmaya katılmayanların) itibarına dönüşmesi,  neredeyse insanlık camiasında gelenek haline gelmiş durumda.  

Evrensel doğrulara (**) adananların toprağa düştüğü daha doğrusu “yükseldiği” yerden başlayan ardılları, bu “mirası” ne kadar hakkediyor; cevabı, daima “yasak sözler” kapsamında. Bilinip değinilmeyen şeyler en kutsalından en süflisine kadar daima olacaktır. Böyle şeyler toplumsal dokuda, devletler arası ilişkilerde de kullanılıyor; lakin herkes,  “kendinden bilir işi”.

Mevlana şöyle demiş: “Eğer kılıcın tahtadan ise bırak kınında kalsın.” Bu belirlemeye ekleme yaparsak, “maliyeti” artar.  Aslında  bu söz;  her türlü ilişki, ilişkilendirme, gösteri ve diğerleri için  yeter;  yetmeli de.  

***

Cep telefonları gençlerin elinde, onların düşlerindeki veya  organizasyonların dayattığı itibarı, anlık resimlemeye indirgediler. Doğaldır;  konu “imkan meselesi”.  

Sanatçılar besteledikleri müzikleri maksimum görsellik ve “ölmezlik” vurgusuyla kamera önünde sergiliyor. Adeta, “ben böyle değilim, böyle olmak istiyorum; fakat, bu sunumumla böyle olmak istediğimi, arzumu kader planına yüklüyorum; bunun gerçekleşeceğine dair kanıt ise sizlerin, milyonların beğenileri olacak.” diyorlar.  Olmasa da  bu uygulama “görsel eğlence ” olarak; kayıt çerçevelerine insanlığın tüm arzuları “sıkıştırılmaya” devam ediyor.

Sanatçıların daha beceriklileri, sunumlarını binlerce insanın toplandığı konser alanlarında seyircilerine gösteriyorlar;sunumları, sahiden gösteri sanatı. Sahne performanslarıyla anlattıklarını,  ileri teknikleri, becerikli partnerleri katarak yaptıkları kollektif sunumlar göz alıyor. Ters olacak fakat salt şiddet potansiyeli anlamında orduların güç gösterisi klasmanında eskiden yaptıkları resmi geçitler şimdilerde  tatbikatlar söz “sunumlara” benziyor.  Artık organizasyonlar veya bireyler  İzleyenleri,  etki altına almak için ne gerekiyor ise onu görsele olarak imal ediyorlar.  

***

Gençler sosyal medyanın saniyelik “nabız atışlarını”, yaşam belirtisi olarak görüyor. İnsanlığın geleceği gençler, big data’ ya teslim oldu.

Devletler bu durumdan  hiç geri kalır mı?! Tabii ki hayır.

Onlar da itibar göstergeleri için hiçbir “fedakarlıktan” kaçınmıyor. Bu “iş”lerin başında, güçlerini aşan miktarda sürekli silahlanma; ikinci sırada, devlet organizasyonunun dolayım esaslı gösterişi. Önü alınmaz bir süreç artıkça artıyor. Bütün bunların muhatabı kim?

İşleyenin hem türü insan; insanın insana, komşunun komşuya. “Caka”biraz argo mu olacak. Baksan o devletleri oluşturan fertler, orta halli evlere, ömürleri boyunca ancak sahip olabiliyor. Yani insan,  kendi içinde antagonist.

***

Sizce neden “insan insanın kurdudur.”

Cevabı çok açık: benlik yanı sıra benliklerin oluşturduğu ve giderek onlardan bağımsızlaşan organize benlik.

***

Başlığa dönelim.

Anlatmaya çalıştığım ve değinmediklerimin özünde, insanın acziyetini, geçiciliğini saklama çabası olduğunu düşünüyorum; bu pek maliyetli ve kalın perdenin adı mizansendir. O da ne soğuktan korur, ne de sıcağa gölge olur; sadece dizginlenmeyen  benlikten kaynaklanan  “maliyetlere” sebep olur.

(*) Günümüz televizyonculuğu mizansenin yanında monoloğu aşamadığından, ‘iletim’ terimi işlevlerine  daha uygun duruyor.





FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 08/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 08/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 08/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 08/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 08/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 08/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 08/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 11/05/2025 Kocaelispor 4 - 1 Keçiörengücü
 10/05/2025 Ümraniyespor 0 - 1 Manisa FK
 10/05/2025 İstanbulspor 3 - 0 Çorum FK
 10/05/2025 Şanlıurfaspor 0 - 1 Erzurumspor FK
 10/05/2025 Fatih Karagümrük 2 - 1 Iğdır FK
 10/05/2025 Yeni Malatyaspor 0 - 5 Gençlerbirliği
 10/05/2025 Sakaryaspor 2 - 0 Esenler Erokspor
 10/05/2025 Adanaspor 0 - 7 Boluspor
 10/05/2025 MKE Ankaragücü 2 - 0 Amed SK
 10/05/2025 Bandırmaspor 2 - 1 Pendikspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/05/2025 Batman Petrolspor 2 - 0 24Erzincanspor
 03/05/2025 İskenderunspor A.Ş. 0 - 1 Sarıyer
 03/05/2025 Karaköprü Belediyespor 5 - 1 Isparta 32 Spor
 03/05/2025 Beykoz Anadolu 1 - 2 GMG Kastamonuspor
 03/05/2025 Adana 01 Futbol Kulübü 4 - 2 İnegölspor
 03/05/2025 Fethiyespor 0 - 4 Sincan Belediye Ankaraspor
 03/05/2025 Altınordu 3 - 0 Afyonspor Kulübü
 03/05/2025 Altay 3 - 0 Kırklarelispor
 02/05/2025 1461 Trabzon FK 0 - 0 Kepezspor FAŞ
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 26/04/2025 Artvin Hopaspor 7 - 2 Bulvarspor
 26/04/2025 Muş Spor Kulübü 3 - 0 Anadolu Üniversitesi
 26/04/2025 23 Elazığ Futbol Kulübü 1 - 1 Kuşadasıspor
 26/04/2025 Bornova 1877 1 - 0 Kırşehir Futbol SK
 26/04/2025 Karşıyaka 2 - 0 Bursaspor
 26/04/2025 Tokat Bld Plevnespor 3 - 1 Silifke Belediye Spor
 26/04/2025 Düzcespor 2 - 2 Belediye Kütahyaspor
 26/04/2025 Ergene Velimeşe 2 - 1 Kahramanmaraşspor
GAZETEMİZ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


HABER ARA
YUKARI