Son dönemde süt fiyatlarında yaşanan fahiş zamlar, vatandaşın sofrasından eksik olmayan peynir ve yoğurt gibi birçok ürüne de bir anda yüksek zammı beraberinde getirdi. Öyle ki peynirin kilo fiyatı 140 TL'ye çıkarken yoğurtun kilo fiyatı ise 10 TL'yi aştı.

Son dönemde dolar kuru ve pandemi bahanesiyle A'dan Z'ye neredeyse tüm gıda ürünlerine yapılan fahiş zamlara bir yenisi daha eklendi. Her buldukları fırsatta özelikle vatandaşın sofrasından eksik olmayan ürünler üzerinden yapılan fırsatçılıktan süt ve süt ürünleri de nasibini aldı.

ÇİĞ SÜT 3 LİRA 20 KURUŞ AMA...
Gıda komitesi tarafından çiğ süt referans fiyatı 1 Temmuz-31 Aralık tarihleri arasında 3 lira 20 kuruş olarak belirlendi ancak son günlerde market raflarında 1 litre pastörize sürün fiyatı yüzde 25 bulan zamla 9 TL'ye ulaştı. Öyle ki bazı raflarda günlük pastörize sütün fiyatı 11,70 TL'den sözde indirimle 8,95 TL'den satılıyor.

FİYAT ARTIŞLARI PEŞ PEŞE GELİYOR!

VATANDAŞ ÇAĞRI YAPTI
Tüketicilerinde büyük tepkisine neden olan süt zammı tek kalemde kalmadı. İçinde süt ve süt ürünü bulunan her şey bir anda zamlandı. Özellikle peynir ve yoğurt gibi vatandaşın sofrasından eksik olmayan ürünlere gelen zamlar sonrası vatandaşlar bu ani artışlara karşı yetkililerin önlem almasını istedi.

PEYNİR FİYATI KIRMIZI ETİ GEÇTİ
Sütün litre fiyatının 9 TL'yi bulduğu dönemde zamlardan en çok etkilenen ise peynir oldu. Öyle ki bu günlerde peynir fiyatları kırmızı et fiyatlarını oldukça geçmiş durumda. Kasaplarda sağlık sotelik kuşbaşı 90 TL'ye satılırken zincir marketlerde Ezine peynirinin kilo fiyatı 140 TL'yi buluyor. Marketlerde en ucuz peynirin kilosu ise 50 TL'nin üzerinde...

Zamlarda etkilenen ürünler arasında yer alan yoğurtun ise kilo fiyatı 10 TL'yi aştı. Zincir marketlerde bazı markaların 2 kiloluk yoğurtları 23,90 TL'den satılıyor. 

TERAYAĞIN KİLOSU 100 TL'YE YAKLAŞIYOR

Sütten fiyatı etkilenen diğer bir temel gıda maddesi ise tereyağı oldu. Marketlerde tereyağ fiyatı 100 TL'ye yaklaştı. Bazı markaların 1 kiloluk tereyağı 95 TL'den satılıyor.

SAHTE PEYNİRLERE DİKKAT
Öte yandan sütteki bu zam fırsatçılarında ortaya çıkması neden oldu. Sütün litre fiyatı 9 TL'yi bulmuşken bazı market raflarında kilosu 29-30 TL'den satılan peynirler ortaya çıkmaya başladı. Sütün fiyatı 9 TL'yi bulmuşken kilosu 30 TL'den peynir üretmenin mümkün olmadığı söyleyen uzmanlar içinde süt bulunmayan ve Kazein maddesinden elde edilen peynirler konusunda vatandaşları uyardı.

BİR FAHİŞ ZAM DA YUMURTAYA
Fahiş zamlardan etkilenen diğer bir temel gıda da yumurta oldu. Son bir yıl içerisinde yumurtanın fiyatı 2 katına çıkarken 2020 Ekim ayında 14 lira olan 30'lu yumurta kolisi 35-40 TL'ye kadar yükseldi. Organik yumurta almak isterseniz ise tanesi 2,5 TL-3 TL aralığında satılıyor.

SÜT FİYATLARI NEDEN ARTIYOR
Fiyat etiketini göre vatandaşlar süt fiyatlarında artışın nedeni merak ediyor. Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Derneği (SETBİR) Başkanı Tarık Tezel, süt fiyatlarındaki artışın dünyada artan emtia fiyatları, ambalaj, akaryakıt, enerji gibi girdi maliyetlerinin kaynaklandığını söyledi. Süt fiyatlarındaki artış sonrası fiyat etiketlerini sosyal medyadan paylaşan vatandaşlar ise fırsatçılara dikkat çekti.

Market raflarında 1 litre tam yağlı süt fiyatı yaygın markalarda 8 lira 20 kuruş ile 8 lira 45 kuruş arasında değişiyor. Marketlerin kendi markalı sütleri ise 5.25-6.95-7.95 arasında değişen fiyatlara satılıyor. 2021 süresince sanayiciler yüzde 20’nin üzerinde fiyat artışı yaptıklarını ifade ederken, bu oranın, artan girdi maliyetlerine kıyasla oldukça düşük kaldığını belirtiyor. Diğer taraftan ise üreticiye verilen çiğ süt fiyatının yükseltilmesinin de fiyat artışında payı olduğu kaydediliyor. Üreticiler daha önce litre başına 2 lira 80 kuruş çiğ süt ödemesi alırken, temmuz ayında çiğ süt fiyatı aralık ayı sonuna kadar geçerli olmak üzere 3 lira 20 kuruşa çıkarılmıştı. Üreticinin beklentisi ise 3 lira 50 kuruş idi.

Üreticiler, özellikle yem fiyatları ve biriken borçlarına dikkat çekerken; sütten para kazanamayan çiftçilerin hayvanlarını kestirmeye başladığını dile getiriyor. 1 litre süte karşılık 1.3 kilo yem alarak ‘süt/yem paritesinin’ korunabileceğini anlatan Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Tevfik Keskin, bu durumda paritenin bile sağlanamadığı söyledi.

‘ANLAŞILIR GİBİ DEĞİL’

‘Üretici de tüketici de kendi fiyatını belirleyemiyor’ diyen Tevfik Keskin, “Çiğ süte kuruşlarla gelen fiyat artışının satış fiyatlarına bu kadar yüksek etki ettirilmesi anlaşılır değil. Her koşulda üretmeye devam eden üreticilerimiz çok zor zamanlardan geçiyor. Girdi maliyetleri, bakım maliyetleri çok yükseldi. Çiftçi borcunu ödeyemezse önce ineğini kestiriyor. Yılın her günü gece gündüz çalışıyoruz. Fiyat artışı için sanayi ve marketlere bakmak lazım. Üreticinin tek derdi, geçimini sağlamaktır” diye konuştu.

YEME YERİNDE MÜDAHALE

Genel olarak hayvancılık sektöründe artan yem fiyatlarını regüle etmek için devreye giren Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) ile fiyatlarda bir miktar gevşeme oldu. Arpa üzerinden bu müdahaleyi yürüten TMD yakında mısır için de fiyatlarda denge ve istikrar oluşturmak adına mısır satışlarına başlayacak. TMO’nun arpa satışları haziran ve temmuzda 6+6 olmak üzere fiyatlarda 12 lira düşüş getirdiğini anlatan üreticiler, ancak yakın zamanda kepek fiyatlarındaki artış nedeniyle yeme 5 lira zam yapıldığını belirtiyor. Tevfik Keskin, “TMO’nun hamlesi çok önemli, faydasını görüyoruz. Şu anda yem fiyatı 147 lira seviyesinde bulunuyor” dedi.