Emeklilik yaş sınırının yukarı çekilmesi, emekli olmak için yeterli süre çalışmış kişilerin “yaşı beklerken” çalışmaya devam etme zorunlulukları, bütün bunların yanında iş yapma şekillerinin gelişen teknolojiyle değişmesi iş hayatında köklü değişikliklere neden olacak. İstihdam piyasasında, değişime ayak uydurabilenler kalacak, bunu ise eğitim sağlayacak. Kısacası insanlar, standart bir eğitimin ardından işe girdikten sonra da eğitim almaya devam edecekler. Hatta 50 yaş üstü kişilerin yeniden okullu olup bambaşka alanlarda uzmanlaşması gerekecek.

Hayat boyu öğrenme

Türkiye’de önde gelen şirketler insan kaynakları yönetim danışmanlığı hizmeti veren Ergene Consulting&HGA Group’un yöneticileriyle işgücü piyasasında başlayan değişimi ve bunun hayatlarımıza etkilerini konuştuk. “Artık, ikinci baharımız da çalışmak” diyen Ergene Consulting&HGA Group Türkiye Başkanı Murat Ergene şunları söyledi:

“İnsan ömrü uzadı, iş ömrü de uzadı. 50 yaşından sonra da insanlar çalışma yaşamını sürdürmek durumundalar. 50 yaş üstünde de insanların çalışma yaşamına devam etmeleri için dünyada genel adı ile ‘yetişkin öğrenimi’ (adult learning) diye bilinen yeni bir eğitim alanı oluşmaya başladı. Dijital transformasyon nedeniyle 2030’lu yıllara kadar Türkiye’de işi dönüşecek çalışan sayısı yaklaşık olarak 6 milyon. Çalışanların dönüşmüş olan bu işlerde çalışabilmeleri için yeni yetkinlikler kazanmaları gerekiyor. Bu da çalışan kişilerin konu ile ilgili eğitilmeleri ile gerçekleşecek. Burada ortaya çıkan en önemli konu, hayat boyu öğrenme. Bu felsefeyi yaygınlaştırmamız gerekiyor.”

Hibritler tutunacak

Mevcut işleri yapma şekillerinin değiştiğini ve yeni mesleklerin ortaya çıktığını belirten Ergene, şöyle devam etti:

“Örneğin veri analizi önem kazanıyor. Matematik veya mühendislik uzmanlığına, psikoloji ya da sosyoloji gibi sosyal bilimler alanındaki bir uzmanlığı daha ekleyen ‘hibrit’, diğer bir ifade ile ‘çift özellikli’ yöneticilere olan talep artıyor. Bu yöneticiler, 50 yaş sonrasında da çalışma imkanı buluyor. Görevlerin melezlenmesi, tüm endüstriler bakımından son derece etkili. İşverenler, çalışanlarının yeteneklerini hibrit iş alanları doğrultusunda geliştirmeleri için online öğrenme alanlarını kullanmaya başladılar. Online öğrenme teknikleri, pazarlama departmanının veri analizini öğrenmesini ya da iş zekası takımında yer alan bir çalışanın iletişim yeteneklerini gelişmesine yardımcı olacaktır.”

Bilgi hızla eskiyor

Araştırmaların, üniversiteden yeni mezun insanların bilgilerinin konusuna göre 3-5 yıl içerisinde geçersiz veya yetersiz kaldığını gösterdiğini anlatan Ergene, “Amerika’da son zamanlarda bireylerin dört yıllık eğitim alıp bu şekilde hayat boyu çalışmalarını sağlayan sistemin bırakılıp, iki yıllık bir eğitimden sonra iş hayatına atılmalarını ve sürekli eğitimlerle hayat boyu yeni beceriler kazanmalarını sağlayacak yeni bir sisteme geçilmesi tartışılıyor. Biz de ancak hayat boyu eğitim ile dünya ile rekabet edebiliriz” dedi. Ergene bu süreçte fiziken okula gitmek yerine online eğitimlerin öne çıkacağını da öngördü.

CFO’luk yaşı 40’a indi

İş hayatında kalma süreleri uzarken yöneticilerin giderek görece gençler arasından seçilmesi de işgücü piyasasında dikkat çeken önemli bir gelişme. Ergene Consulting&HGA Group Türkiye Kıdemli Danışmanı Özgür Zeybek, daha genç yaşta yönetici talebi ile özellikle CFO (chief financial officer - mali işler üst yöneticisi) pozisyonu söz konusu olduğunda karşılaştıklarını söyledi. Özgür Zeybek, “Önceki yıllarda 45-50 yaş arasında adayları CFO pozisyonları için şirketlere öneriyorduk. Ancak son dönemde patronlar ortalama yaşı 40’a çekti. En fazla 42 yaşında bir adayı CFO’luk için kabul ediyorlar” dedi.

CEO’yu yedekleyen var

Son dönemde ekonominin içinde bulunduğu koşullar nakit sıkıntısı olan şirketleri zorlasa da bu döneme hazırlıklı giren şirketler için de ‘alım fırsatı’ oluşturuyor. Uzmanlara göre, bu alım fırsatı sadece mülk ve makine yatırımları için değil insan kaynakları yatırımlarında da değerlendirilmeli. Özgür Zeybek, “Bu dönemde krizi fırsata çevirmek mümkün. Şirketler, açığa çıkan yetenekli profesyonelleri, bünyelerine katabilirler. Normalde alamayacakları yetenekleri çekmek için şimdi doğru zaman. Bazı şirketlerin mevcut CEO’sunun yanına, o CEO kadar deneyimli ikinci bir ismi ‘asistan’ olarak eklediğini gözlüyoruz” diye konuştu.