Gönül Koca Deniz- Avrupa’da alarm verilmesine sebep olan, insanların parklara, nehirlere, su püskürten çeşmelere koşmasına yol açan Afrika kaynaklı sıcak hava dalgası kapımıza dayandı... Yurdun büyük bölümünde bugünden itibaren perşembeye kadar etkili olacak sıcak hava dalgası yaşlıların, kronik hastalığı olanların ve çocukların günün sıcak saatlerinde dışarı çıkmaması yönünde uyarılar yapılıyor. CNN Türk Meteoroloji Uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen de hem sağlık hem de orman yangınları açısından uyarılarda bulundu. Şen’in paylaştığı bilgiler şöyle:

40 dereceyi geçecek

Bugünden itibaren kavurucu sıcaklar Ege Bölgesi, Trakya, İç Anadolu’nun batısı ve Akdeniz Bölgesi’nin doğusu, Güneydoğu Anadolu, İç Ege ve Marmara’da çok daha etkili olacak. Sıcaklıklar 40 dereceleri bulacak, bazı bölgelerde 40 dereceleri geçecek.

10 Temmuz’da yağmur

Sıcak hava dalgası 10 Temmuz’a kadar etkili olacak. 10 Temmuz’da ise Balkanlardan İstanbul’a yağmur geliyor. Bu yağışlı hava sıcaklıkları ortalamalara düşürecek.

Batıdaki sıcak hava biraz İç Anadolu’nun doğusuna doğru kayacak; Akdeniz, Karadeniz ve Marmara’da sıcaklıklar normale ve belki de normalin altına düşecek. 30 derecelerin altına düşebilir.

O zamana kadar İstanbul’da sıcaklıklar 33-34 derecelere kadar çıkacak.

Bugün İzmir 37, Ankara 30, İstanbul 31, Antalya 37 derece.

Salı günü İzmir 39, Aydın 42, Balıkesir 39, Edirne 39, Kırklareli 37, İstanbul 33 derece olacak.

Ankara da 35 dereceye çıkacak hafta içi.

Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun doğusu ve kuzeyi hariç diğer bölgelerde 35 derecenin üzerinde sıcaklıklar olacak. Perşembe günü Balkanlardan gelecek yağışlı hava Marmara ve Batı Karadeniz’de etkili olacak.

Diğer bölgelerde yağış görülmeyecek ama hava sıcaklıklarının 4-5 derece kadar düşmesini sağlayacak.

Sadece 5 dakika!

Ultraviyole indeksi 8 ila 10 arasında bu dönemde. Bu ne demek? Dışarıda ancak beş dakika kalabilirsin demek. Bu herkes için geçerli. Banyo yapıp yatmamak gerekiyor, saçın bir kısmı ıslak kalıyor. Islakken uyursanız başınızın etrafındaki nem ve hissettiğiniz sıcaklık artar. 

2003’te Avrupa’da bir sıcak hava dalgası uzun süre kaldı. 70 bin kişi öldü. Paris’te 35 bin kişi öldü. Beyin kanamasından hayatını kaybediyor. Bu dönemde şapkasız, gözlüksüz dışarı çıkılmamalı, rahat kumaşlardan oluşan geniş kıyafetler giyilmeli. Saat 10.00-17.00 arasında dışarı çıkılmamalı.

Deniz kenarında da radyasyon daha fazla çünkü kumdan da yansıma fazla oluyor. Güneydoğu Anadolu’da ve İç Ege’de tarım işçileri ve dışarıda çalışanlar için öğle tatil süresi uzatılmalı.

Ormanlarda risk artıyor

Prof. Dr. Orhan Şen, bu dönemde orman yangınları açısından da riskin arttığını belirtti: “Özellikle Ege Bölgesi’nde nem de düşük, yüzde 20’nin altında. Çanakkale, Balıkesir Edremit civarlarında orman yangınları açısından teyakkuz durumuna geçelim. Risk yükseliyor. Yanınızda kibrit bile bulundurmayın. Açıkta bırakılan çakmaklar patlayabilir. Orman alanlarının yanından geçerken sigara izmariti atmamalıyız. Anız zaten hiç yakmamalıyız.”Şen, alınabilecek önlemlere ilişkin de “Orman yanından geçen yolları trafiğe kapatmak lazım. Nemin yüzde 20’nin altına düştüğü, sıcaklıkların 45 derecenin üzerine çıktığı, rüzgârın da saatte 40 kilometrenin üzerine çıktığı dönemlerde orman yangınları açısından riskli bölgelerde elektrik bence kesilmeli. Çünkü elektrik telleri bazen kopabiliyor, ısınınca da yangına neden olabiliyor” dedi.Aşırı sıcakta beslenmeye dikkatDiyetisyen Fatma Turanlı, sıcak havalarda terleme ile kaybolan su ve mineralleri yerine koymak için günde en az 2-2,5 litre su içilmesi gerektiğini belirterek şunları kaydetti:

“Ayran, kefir, maden suyu gibi sağlıklı içecekler tercih edilmeli. Kavun, karpuz, salatalık, çilek gibi su oranı yüksek besinler tüketilerek hem serinlik hem de sıvı takviyesi sağlanabilir. Serinlemek için tercih edilen gazlı, şekerli içeceklerden ve aşırı kafeinli içeceklerden uzak durulmalıdır.

Kafeinli içecekler vücuttan su atılmasını hızlandıracağı için su ihtiyacını da artırır.

Beslenmede sindirimi zor olan aşırı yağlı, kızartılarak hazırlanmış veya aşırı soslu gıdalar yerine zeytinyağlı sebze yemekleri, salatalar, tam tahıllı besinler gibi sindirimi kolay ve hafif yiyecekler tercih edilmeli.

”Ferahlatan lezzetler

Turanlı, sıcak havalarda hem sıvı ihtiyacını karşılamak hem de ferahlatıcı etkisiyle vücudu serinletmek için vitamin ve mineral açısından da zengin şu tarifleri öneriyor: 

Karpuzlu içecek

Malzemeler: * 2 su bardağı doğranmış, çekirdeği ayıklanmış karpuz * 1 su bardağı soğuk su (maden suyu da olabilir) * 1 tatlı kaşığı taze limon suyu * Birkaç yaprak taze nane * Buz küpleri *İsteğe bağlı bir çay kaşığı bal

Hazırlanışı: Doğranmış karpuzları blender’a koyun ve pürüzsüz hale gelene kadar çekin. Karışıma soğuk suyu ve limon suyunu ekleyin, tekrar karıştırın. İsterseniz bir çay kaşığı bal ekleyebilirsiniz ancak karpuzun tatlılığı yeterli olacaktır. Bardaklara buz küplerini koyun, karışımı üzerine dökün. Taze nane yapraklarıyla süsleyip hemen servis edin.

Soğuk ayran aşı

Malzemeler: * 1 su bardağı haşlanmış buğday * 1 su bardağı haşlanmış nohut * 2 su bardağı yoğurt * 3-4 su bardağı soğuk su *1 adet salatalık (küçük doğranmış) * Taze nane ve dereotu * Tuz

Hazırlanışı:

Yoğurt ve soğuk suyu pürüzsüz olana kadar çırpın. Haşlanmış buğday ve nohudu ekleyin. Salatalığı ve taze otları ekleyin. Tuz ilave edip karıştırın. Soğuk olarak servis edin.

Hamilelere öneriler

Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Serhat Şen: Saat 11.00 ila 14.00 arası güneş dik açıyla geldiği için termal ve ultraviyole etkisi daha fazladır. Hamileler, bu saat diliminde güneşin etkilerinden kaçınmalı. Bu durum cilt lekelerine, susuzluğa bağlı tansiyon ve çarpıntıya neden olabilir. Hamileler özellikle yüz, gerdan ve omuz bölgelerine 50+ faktör güneş kremini uygulasınlar.

İçeriğinde gaz olan içecekler ve kahve tüketiminden kaçının, şeker tüketimini dengelemek için meyve yiyin.

Avrupa’da kırmızı alarm

Polonya’nın Krakow şehrinde halk, su püskürten çeşmelerle serinlemeye çalışıyor.

Avrupa, okulların kapatılmasına ve açık havada çalışma yasakları uygulanmasına neden olan sıcak hava dalgası ve orman yangınlarıyla mücadele ediyor. Afrika kaynaklı yüksek basınç sistemi, Avrupa’yı etkisi altına alarak bazı ülkelerde hava sıcaklığının 46 dereceye kadar yükselmesine neden oldu.

 ALMANYA: Doğusunda aşırı sıcak, kuraklık ve rüzgârın etkisiyle çıkan çok sayıda orman yangınıyla mücadele devam ediyor. En az 1000 hektarlık alanın zarar gördüğü bildirilen yangınlarda en az iki itfaiyecinin ağır yaralandığı duyuruldu.

AVUSTURYA: Aşırı sıcakların etkisi altındaki ülkede sıcaklık ve kuraklığın orman yangını riskini artırdığı ve Yukarı Avusturya’da (Oberösterreich) orman yangınları yaşandığı bildirildi.Komşuda da yangın

YUNANİSTAN: Girit Adası’nda salı günü çıkan ve binlerce turistin tahliye edilmesine neden olan yangınlar kontrol altına alındı. Perşembe günü Atina’nın doğusundaki bir kıyı kasabası olan Rafina’da çıkan büyük bir yangın da söndürüldü. Yangın, tahliyelere, yol kapanmalarına ve başkent Atina’daki uluslararası havalimanında sefer aksamalarına neden oldu.

İSPANYA: Aşırı sıcaklara bağlı dört ölümün kayıtlara geçtiği İspanya’da yetkililer, çok sayıda orman yangını ile de mücadeleye devam ediyor.

Eyfel’de yasak

FRANSA: 1900 kadar okul sıcaklar nedeniyle kapatıldı. Yetkililer, aşırı sıcakların demir yapıyı genleştirmesi nedeniyle Eyfel Kulesi’nin zirvesini üç gün ziyarete kapattı. Hava sıcaklıklarının düşmeye başladığı ülkede Eyfel, önceki gün yeniden ziyarete açıldı. Ülkenin güney bölgelerinde 36 derecenin üzerindeki sıcaklıklar tehdit oluşturmaya devam ediyor.

İTALYA: Hafta başında yaşanan ölümler sonrasında 18 şehirde kırmızı alarm verildi. Kriz hali devam ediyor. Birçok kentte öğle saatlerinde açık havada çalışmak yasaklandı.

Can dostlarımıza buzlu su

Sıcak havadan can dostlarımız da etkileniyor. Veteriner Hekim Mehmet Atay’ın önerileri şöyle:* Sokakta yaşayan kedi ve köpeklerimiz de güneş ve sıcak çarpmasına maruz kalabiliyor. Bunun önüne geçmek için güneş ışınlarının etkisinden engelleyecek şekilde sistemler oluşturulmalı, apartman kenarları ve ağaç gölgeleri kullanılmalı. Şemsiye, kartonlar ile güvenli barınaklar oluşturup güneşin ve ısının çarpması kısmi olarak engellenebilir.

*Bu barınakların önlerine sık sık değiştirmek koşuluyla ve temizliği yapılarak su konulmalı. Mümkünse suyun içerisine buz konulması vücudun termo regülasyonunu korumasını sağlar.

* Kedi ve köpeklerde ter bezi olmadığı için sık sık soluk alıp vermeyle vücudun ısı dengesi korunur. Dili dışarıda sık sık nefes alan bir kedi veya köpek gördüğünüzde önüne serin su koyup içmesini sağlayın. Böyle durumlarda kedi veya köpeği yıkamak doğru bir yaklaşım değil.

* Evlerimizin, iş yerlerimizin önüne mama ve su koyarak sokaktaki dostlarımızı destekleyebilirsiniz.