İran cumhurbaşkanı Cuma günü İsrail'i en iyi nükleer bilim adamlarından birini öldürmekle suçladı ve bunun ülkenin nükleer programını yavaşlatmayacağını söyledi.

Hassan Rouhani ayrıca İran'ın Mohsen Fakhrizadeh'in seçtiği bir zamanda öldürülmesine misilleme yapacağını söyledi.

Fakhrizadeh, başkent Tahran'ın doğusundaki Absard kasabasında silahlı kişiler tarafından arabasına pusu kurarak öldürüldü.

İsrail yorum yapmadı, ancak daha önce onu gizli bir nükleer silah programının arkasında olmakla suçladı.

Fakhrizadeh, savunma bakanlığının araştırma ve yenilik organizasyonuna başkanlık eden, İran'ın en ünlü nükleer bilim adamıydı.

Öldürülmesi, İran'ın ABD ve yakın müttefiki İsrail ile olan nükleer programı konusundaki gerilimi tırmandırmakla tehdit ediyor.

Ülke profili: İran
300 kelimeyle İran nükleer krizi

İran nasıl tepki verdi?

Cumhurbaşkanı Ruhani Cumartesi günü ülkesinin "zamanı gelince" yanıt vereceğini, ancak Fakhrizadeh'in öldürülmesinin İran'ı aceleci kararlar almaya itmeyeceğini söyledi.

Televizyonda yayınlanan kabine toplantısında, "İran'ın düşmanları, İran halkının ve yetkililerin bu suçu cevapsız bırakmaktan daha cesur olduğunu bilmeli," dedi.

"Zamanı gelince bu suça cevap verecekler."

Cumhurbaşkanı daha önceki bir açıklamasında "baskıcı Siyonist rejimin paralı askerlerini" - İsrail'e atıfta bulunarak - saldırının arkasında olmakla suçladı.

"Şehit Fakhrizadeh'in öldürülmesi, düşmanlarımızın çaresizliğini ve nefretlerinin derinliğini gösteriyor ... Onun şehitliği başarılarımızı yavaşlatmayacak."

İran Yüksek Lideri Ayetullah Ali Hamaney de Cumartesi günü bir tweet ile saldırının faillerinin "ve bunu yönetenlerin" "cezalandırılması" çağrısında bulundu.

Askeri danışmanı Hossein Dehghan daha önce saldırganlara gök gürültüsü gibi "vurma" sözü vermişti.

İsrail'den cinayetle ilgili herhangi bir yorum gelmedi. New York Times, aralarında iki istihbarat yetkilisinin de bulunduğu üç ABD yetkilisinin saldırının arkasında İsrail olduğunu söylediklerini aktarıyor .

Fakhrizadeh'in adı, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun Nisan 2018'de İran'ın nükleer programı hakkındaki sunumunda özellikle belirtildi.

Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, uluslararası toplumu "bu devlet terörü eylemini kınamaya" çağırdı.

İsrail'in N12 haber sitesine Cumartesi günü göre, dünyanın dört bir yanındaki İsrail büyükelçilikleri yüksek alarma geçirildi.

Biden Trum'ın aksine İran'la Yeniden İlişki Kurma Sözü verdi

Cinayet haberi, İran'ın ürettiği zenginleştirilmiş uranyum miktarının artmasıyla ilgili yeni endişelerin ortasında geliyor. Zenginleştirilmiş uranyum, hem sivil nükleer enerji üretimi hem de askeri nükleer silahlar için hayati bir bileşendir.

Altı dünya gücü ile 2015 yılında yapılan bir anlaşma, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum üretimine sınırlar koymuştu, ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın 2018'de anlaşmayı bırakmasından bu yana İran, anlaşmalarından kasıtlı olarak vazgeçiyor. Ancak, nükleer programının yalnızca barışçıl amaçlar için olduğunda ısrar ediyor.

Joe Biden, İsrail'in uzun süredir devam eden muhalefetine rağmen, Ocak ayında ABD başkanı olduğunda İran'la yeniden ilişki kurma sözü verdi.

Trump 'İran nükleer sahasına saldırmayı sordu'
İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoku '12 kat limit '
Trump'tan sonra Biden İran konusunda ne yapacak?

ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) eski başkanı John Brennan, bilim adamının öldürülmesinin bölgedeki çatışmaları ateşleme riski taşıyan "suçlu" ve "son derece pervasız" bir eylem olduğunu söyledi.

Bir dizi tweet'te Fakhrizadeh'in ölümünün "ölümcül misilleme ve yeni bir bölgesel çatışma turu riski taşıdığını" söyledi.

Brennan, "Fakhrizadeh cinayetine yabancı bir hükümet tarafından izin verilip verilmediğini" bilmediğini ekledi.

Bunlar önemli haftalardır - Cumhurbaşkanı seçilen Biden'in 2015 nükleer anlaşmasına beklenen dönüş de dahil olmak üzere İran'a yeni bir yaklaşımla göreve başlayacağı 20 Ocak'a kadar geri sayım.

Bu suikast , Suudi Arabistan dışişleri bakanı ile İsrail başbakanı arasında geçen hafta Suudi Arabistan'da çok gizli olmayan görüşmenin ardından - krallık tarafından resmen reddedildi. Veliaht Prens Muhammed bin Salman ve Benyamin Netanyahu'nun bu pencereyi, baş düşmanları İran'a felç edici bir darbe indirmeye çalışmak için bir süreliğine son en iyi şansları olarak gördüklerine dair başka bir sinyal gönderdi - yeni bir yol için zaten zorlu bir rotayı karmaşıklaştıran bir darbe. ABD ekibi İslam Cumhuriyeti ile yeniden ilişki kuracak.

Tüm taraflar bunun riskli bir an olduğunu da biliyor. İran Cumhurbaşkanı Ruhani, İran'ın "İsrail'in tuzağına düşemeyecek kadar akıllı" olduğunu açıkladı.

Ani bir misilleme, daha büyük bir yanıtı ve Ocak ayında yeni bir başlangıç ​​olasılığını tehlikeye atabilecek daha da büyük bir krize doğru düşüşü riske atar.

Bilim adamına ne oldu ve neden önemliydi?

İran savunma bakanlığı, Cuma günü Tahran'ın doğusundaki Absard kasabasında saldırganların arabasını hedef alması ve korumalarıyla ateş açması sonrasında önde gelen bilim adamının ağır yaralandığını söyledi.

Fakhrizadeh daha sonra hastanede aldığı yaralardan öldü.

Saldırının faillerine ne olduğu net değil.

Fakhrizadeh, Batılı güvenlik kaynakları tarafından uzun süredir İran'ın nükleer programında son derece güçlü ve etkili olarak bahsediliyor.

İsrail'in 2018'de elde ettiği gizli belgelere göre, nükleer silah yaratma programına öncülük etti.

O dönemde İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Fakhrizadeh'i programın baş bilim adamı olarak belirlediğini söyledi ve insanları "bu adı hatırlamaya" çağırdı.

2015'te New York Times, onu İkinci Dünya Savaşı sırasında ilk atom silahlarını üreten Manhattan Projesi'ni yöneten fizikçi J Robert Oppenheimer ile karşılaştırdı .

Fizik profesörü Fakhrizadeh'in, nükleer bomba inşa etme potansiyelini araştırmak için 1989'da kurulan sözde gizli program olan Amad Projesi'ne liderlik ettiği söyleniyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na (IAEA) göre 2003 yılında kapatıldı, ancak Netanyahu 2018'de alınan belgelerin Fakhrizadeh'in Amad Projesi'nin çalışmalarını gizlice sürdüren bir programa liderlik ettiğini gösterdiğini söyledi.

IAEA (Birleşmiş Milletler'in nükleer gözlemcisi) uzun süredir kendisiyle İran'ın nükleer programına yönelik araştırmalarının bir parçası olarak konuşmak istiyordu.

İran'ın programı nükleer bomba geliştirmek için bir örtü olarak kullandığına dair şüpheler, 2010 yılında AB, ABD ve BM'yi sakatlayıcı yaptırımlar uygulamaya sevk etti.

Başkan Trump'ın 2015 anlaşmasını terk etmesinden bu yana, ABD ile İran arasındaki gerginlik tırmandı ve Ocak ayında Amerika'nın İran Devrim Muhafızları'nın Kudüs gücü komutanı General Qasem Soleimani'ye suikast düzenlemesiyle zirveye ulaştı.