Sıkılmadan okuyabilmeniz için hatırlatayım; bu tamamen bir koronovirüs yazısı değil.
Ancak her zaman geçerli olan insan duygularının, değişim karşısındaki değişkenliği ya da değerlere tutunmasıyla ilgisi var.
Korona günlerinden sonra başka bir dünya ortaya çıkacağı idddialarını, “artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” sözleriyle ifşa edenlere, “yok öyle bir dünya” ya da “dünya yine dönmeye devam edecek, değişmeyecek bir şey” karşılığını vermeniz doğru değil.
Çünkü evrende hiçbir şey, “hayat şudur” diye tek sözle açıklayabileceğimiz kesinliğe sahip değildir.
Brezilyalı yazar Paulo Coelho, şöyle izah etmiş: “Tam bütün cevapları bulduğunu düşünürsün, sorular değişir.”
Amerikalı fütürist yazar Alvin Toffler, 1970’lerde Future Shock (Gelecek şoku) kitabını yazdığında böyle bir dünya yoktu!
Değişik dillere çevrilip 6 milyondan fazla satılan bu kitabı 1980’lerde okuduğumda genç ve uçarı zihnim, dijital devrim gibi kavramları, virüslerin yayılması, sağlık, ekonomi ve ticaretin işleyişindeki muhayyel kurguları pek algılamıyordu.
Belki kültür, sanat, medya, iletişim, din, sosyal düzen gibi öngörülerinden heyecan duymuştum.
Gençlerin, “Sorumluluk yüklenmemiş özgürlük” taleplerine kavuşacaklarını, doğaya saygının azalacağına dair görüşleri üzerinde düşünmemiştim bile…
Ancak bütün bunlar olağanüstü hızla hayatımıza girdi.
Kimi geçtikten sonra anlaşıldı.
Toffler, 2016’da 88 yaşında öldü.
Yaşasaydı şu içinde zamanı yorumlarken, pandemiyle ilgili olarak müstehzi bir ifadeyle “ben size demiştim, daha bunlar iyi günleriniz. Ben gidiyorum bu dünyadan, başınızın çaresine bakın…” gibi şeyler mi söylerdi?
Yoksa çoklu kariyeri, hayatı çok yönlü kavramış beyniyle yol mu gösterirdi?
Bunu asla bilemeyiz.
HER DEĞİŞİM DEĞERLİ DEĞİLDİR
ABD’li araştırmacı gazeteci Pete Muller’i, National Geographic için çektiği muhteşem fotoğrafları ve dünyanın karanlık noktalarından çıkardığı harika röportajlarından tanıdım.
Multimedya muhabiri Muller’in, Sibirya ile Alaska arasındaki bir vadideki maden ocağının, yerleşim yerlerine verdiği zararları araştıran Prof. Glenn Albrecht’in ile yaptığı röportajını okudum.
Çevre araştırmaları profesörü Albrecht, madenciliğin yerel topluluklar üzerinde bıraktığı duygusal etki üzerinde çalışan bir bilim insanı...
Bilim insanlarının, doğayı değiştirmenin zihinsel sağlığı nasıl etkilediği konusuna kayda değer kaynak ve zaman ayırmadığını öğreniyoruz.
2002 ile 2012 arasında iklim değişikliğinin rastgele seçilmiş 2 milyon insan üzerindeki etkisi araştırılmış.
Bulgularının arasında, sıcaklık ve kuraklığa maruz kalmanın intihar riskini artırdığı ve psikiyatrik hastane ziyaretlerinin sayısını yükselttiği de vardı. Buna ek olarak, kasırga ve sel kazazedelerinin travma sonrası stres bozukluğu ve depresyon geçirme olasılığı daha yüksekti.
Bu sonucu değerlendiren Albrecht, “tamam, yalnız değilmişim” demek gibi bir his bıraktığını, işin gerçeğinin de çevre profesörü olarak toprağın geçirdiği fiziksel değişikliğin insanlara yansıdığının kanıtlandığını söylüyor.
Türkiye’de iç göçlerin hızlandığı 70’li yıllarda “köyden indim şehre” gibi filmlerle insanımızın alay konusu edilmesinin sosyolojik temeli o kadar basit değil…
Bir araziyi yitirmenin iç karartıcı gündelik acılarının yanı sıra, dünyadaki yerlerini kaybetmenin duygusal zorluklarıyla da boğuşuyorlardı o insanlar.
Sevdiğimiz yerler değişirken, duygusal olarak ödediğimiz bedel memleket hasretine benzer bir şeydir.
Köyünden kopup kent hayatına organik olarak katılamayan insanların uyumu kolay mı?
Çünkü kaybetmiş insan olarak geliyor yeni dünyaya…
Sahip olmanın yegane bağı arazisi, toprağı, bağı…
Onların yerine koyabileceği bir şey yokken ruh dünyasında esen fırtınaları ne dindirebilir?
Elindeki tüm varlığını satıp kentin kıyısında kurduğu köyüne benzer yeni hayatı, çevresine dikilen fabrikalar ya da yüksek binaların gölgesinde silinirken ne hissedebilir.
Kentle, kent kültürüyle nasıl buluşabilir?
Bu stres ve üzüntü onu yalnızlaştırıp kendinden bile uzaklaştırıyor.
Şimdi, “doğayla bütünleşmeliyiz” sloganlarıyla kent kıyılarında kurulan hobi bahçeleri de fırsatçılığın başka bir hali olarak hayatımıza girdi.
Topraksız, ağaçsız, çiçeksiz kalan insan, gökyüzüne bakıp üzüntü hissini sessizce göz yaşlarına bulaştırabilir.
Bütün bunlar, birçok insanın kendi parçası olarak hissettiği doğal manzaraların bütünlüğünü tehdit ediyor.
Bu yeni tip araştırmaların “Doğa eksikliği”ne ilişkin öyle ilginç sonuçları var ki, fiziksel ve zihinsel sağlık sorunlarından, çocukların aktivitesizlikten depresyon vakalarının ortaya çıkmasına kadar dayanıyor.
DUYGUSAL BEDEL AĞIRDIR
Şimdi kısaca yazımın başındaki temel soruya dönelim.
Koronalı günlerden sonra hayatın günlük akışı olağan hale geldi diyelim.
“Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak mı?”
Hiçbir şey mi?
Ya da nasıl ve hangi şeyler eskisi gibi olmayacak?
Pekiyi sizce nasıl olacak?
Cevaplar bildiğiniz yerden gibi gelir ama ciddi bir cevap ister bu sorular.
Vereceğiniz cevaplar, her gün bildiğiniz gibiyse…
Şunları da bilin;
Öncelikle şu sözü tekrar okuyun:
Sevdiğimiz yerler değişirken, duygusal olarak ödediğimiz bedel memleket hasretine benzer bir şeydir.
Bu söz, yeni dünya ile sınırımızı işaretleyen, “hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” düşüncesinin zihindeki tatsız ifadesidir.
Koronavirüsünden önceki hayatınızı yeşil bir vadide şölen gibi düşünüyorsanız, bundan sonraki sosyal hayatınızın, bu yeşil alanları birden bire siyanürle maden arayanların yarattığı gri bir tablo olarak hayal edin!
İnsanların dünyaya geldikleri günden beri tanıdıkları yaşam biçimi, doğal yapı, çevresel koşullar, geçim yolları, çalışma prensipleri, entelektüel etkinlikleri, ruhsal ihtiyaçlarını karşılama alışkanlıkları vardır.
Bunları kaybettiğinde her anlamda kıraç bir coğrafyanın ortasında mahsur kaldığınızı hissedersiniz.
Araştırma sonuçları ne diyordu?
“Sıcaklık ve kuraklığa maruz kalmanın intihar riskini artırdığı ve psikiyatrik hastane ziyaretlerinin sayısını yükselttiğini ortaya çıkaran araştırmalara göre ayrıca kasırga ve sel kazazedelerinin travma sonrası stres bozukluğu ve depresyon geçirme olasılığının daha yüksek olduğu belirlendi.”
Durum böyleyken, tek cümle bizim hayatla sınırımızı çizemez.
Nasıl yeni bir dünya bekliyorsanız, hazırlığınızı ona göre yapın.
Zihinsel, ruhsal, bedensel olarak kendinizi nasıl gerçekleştirebileceğinizi iyi tasarlayın.
Evet koronadan önceki hayat olmayacak.
Bu hayatın ne kadar değişeceği biraz da size bağlı.
İnsan her ortama uyum sağlayabilir.
Yeter ki, içinden mutluluk çıkarabilsin.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 32 | 28 | 1 | 3 | 73 | 20 | 87 | +53 |
2 | Fenerbahçe | 32 | 27 | 1 | 4 | 85 | 28 | 85 | +57 |
3 | Trabzonspor | 32 | 16 | 12 | 4 | 54 | 42 | 52 | +12 |
4 | Beşiktaş | 32 | 14 | 12 | 6 | 42 | 38 | 48 | +4 |
5 | Çaykur Rizespor | 32 | 14 | 12 | 6 | 43 | 47 | 48 | -4 |
6 | Başakşehir FK | 32 | 13 | 12 | 7 | 42 | 38 | 46 | +4 |
7 | Kasımpaşa | 32 | 13 | 12 | 7 | 55 | 57 | 46 | -2 |
8 | Sivasspor | 32 | 11 | 10 | 11 | 38 | 43 | 44 | -5 |
9 | Antalyaspor | 32 | 10 | 10 | 12 | 36 | 37 | 42 | -1 |
10 | Alanyaspor | 32 | 10 | 10 | 12 | 41 | 46 | 42 | -5 |
11 | Adana Demirspor | 32 | 9 | 10 | 13 | 48 | 43 | 40 | +5 |
12 | Samsunspor | 32 | 10 | 14 | 8 | 36 | 42 | 38 | -6 |
13 | MKE Ankaragücü | 32 | 8 | 11 | 13 | 40 | 41 | 37 | -1 |
14 | Kayserispor | 32 | 10 | 12 | 10 | 36 | 45 | 37 | -9 |
15 | Konyaspor | 32 | 8 | 12 | 12 | 34 | 45 | 36 | -11 |
16 | Hatayspor | 32 | 7 | 13 | 12 | 36 | 44 | 33 | -8 |
17 | Gaziantep FK | 32 | 8 | 17 | 7 | 35 | 50 | 31 | -15 |
18 | Fatih Karagümrük | 32 | 7 | 16 | 9 | 35 | 41 | 30 | -6 |
19 | Pendikspor | 32 | 7 | 16 | 9 | 36 | 64 | 30 | -28 |
20 | İstanbulspor | 32 | 4 | 21 | 7 | 25 | 59 | 16 | -34 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 30 | 22 | 6 | 2 | 70 | 27 | 68 | +43 |
2 | Göztepe | 30 | 18 | 6 | 6 | 51 | 19 | 60 | +32 |
3 | Çorum FK | 30 | 15 | 8 | 7 | 50 | 31 | 52 | +19 |
4 | Kocaelispor | 30 | 15 | 8 | 7 | 45 | 34 | 52 | +11 |
5 | Sakaryaspor | 30 | 14 | 7 | 9 | 43 | 30 | 51 | +13 |
6 | Bodrumspor | 30 | 13 | 7 | 10 | 37 | 20 | 49 | +17 |
7 | Bandırmaspor | 30 | 12 | 8 | 10 | 45 | 26 | 46 | +19 |
8 | Boluspor | 30 | 13 | 10 | 7 | 28 | 32 | 46 | -4 |
9 | Gençlerbirliği | 30 | 11 | 8 | 11 | 35 | 30 | 44 | +5 |
10 | Erzurumspor FK | 30 | 11 | 8 | 11 | 28 | 25 | 41 | +3 |
11 | Keçiörengücü | 30 | 9 | 12 | 9 | 27 | 36 | 36 | -9 |
12 | Şanlıurfaspor | 30 | 8 | 12 | 10 | 27 | 31 | 34 | -4 |
13 | Ümraniyespor | 30 | 9 | 14 | 7 | 33 | 42 | 34 | -9 |
14 | Manisa FK | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 37 | 33 | -1 |
15 | Tuzlaspor | 30 | 8 | 14 | 8 | 31 | 45 | 32 | -14 |
16 | Adanaspor | 30 | 9 | 16 | 5 | 24 | 42 | 32 | -18 |
17 | Altay | 30 | 5 | 22 | 3 | 14 | 68 | 15 | -54 |
18 | Giresunspor | 30 | 2 | 24 | 4 | 13 | 62 | 7 | -49 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 33 | 23 | 5 | 5 | 74 | 28 | 74 | +46 |
2 | Bucaspor 1928 | 33 | 20 | 4 | 9 | 50 | 22 | 69 | +28 |
3 | Van Spor FK | 32 | 21 | 5 | 6 | 53 | 32 | 69 | +21 |
4 | 1461 Trabzon FK | 33 | 19 | 6 | 8 | 62 | 33 | 65 | +29 |
5 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 33 | 16 | 7 | 10 | 47 | 27 | 58 | +20 |
6 | Ankaraspor | 33 | 15 | 7 | 11 | 41 | 30 | 56 | +11 |
7 | Karacabey Belediye Spor | 33 | 12 | 10 | 11 | 37 | 31 | 47 | +6 |
8 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 33 | 13 | 13 | 7 | 42 | 34 | 46 | +8 |
9 | Ankara Demirspor | 33 | 13 | 15 | 5 | 35 | 37 | 44 | -2 |
10 | Kırklarelispor | 34 | 11 | 13 | 10 | 29 | 35 | 43 | -6 |
11 | Diyarbekir Spor | 33 | 11 | 13 | 9 | 35 | 35 | 42 | 0 |
12 | Altınordu | 33 | 9 | 13 | 11 | 38 | 34 | 38 | +4 |
13 | Hes İlaç Afyonspor | 33 | 9 | 13 | 11 | 21 | 34 | 38 | -13 |
14 | Nazilli Belediyespor | 34 | 11 | 15 | 8 | 37 | 54 | 38 | -17 |
15 | Serik Belediyespor | 33 | 9 | 14 | 10 | 28 | 37 | 37 | -9 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 33 | 9 | 16 | 8 | 35 | 53 | 32 | -18 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 33 | 5 | 21 | 7 | 29 | 65 | 22 | -36 |
18 | Bursaspor | 33 | 5 | 20 | 8 | 24 | 59 | 20 | -35 |
19 | Adıyaman FK | 33 | 3 | 24 | 6 | 22 | 59 | 15 | -37 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kepezspor FAŞ | 26 | 21 | 1 | 4 | 61 | 13 | 67 | +48 |
2 | Aliağa Futbol A.Ş. | 27 | 18 | 0 | 9 | 54 | 15 | 63 | +39 |
3 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 26 | 13 | 6 | 7 | 36 | 23 | 46 | +13 |
4 | 52 Orduspor FK | 26 | 13 | 7 | 6 | 36 | 25 | 45 | +11 |
5 | İnegöl Kafkas GK | 26 | 12 | 6 | 8 | 32 | 25 | 44 | +7 |
6 | Edirnespor | 26 | 13 | 9 | 4 | 44 | 26 | 43 | +18 |
7 | K.Çekmece Sinopspor | 27 | 10 | 10 | 7 | 38 | 28 | 37 | +10 |
8 | Mardin 1969 Spor | 26 | 11 | 11 | 4 | 35 | 31 | 37 | +4 |
9 | Artvin Hopaspor | 26 | 9 | 10 | 7 | 32 | 26 | 34 | +6 |
10 | Karabük İdmanyurdu Spor | 26 | 10 | 12 | 4 | 24 | 38 | 34 | -14 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 26 | 8 | 14 | 4 | 28 | 41 | 28 | -13 |
12 | Kırıkkalegücü FK | 26 | 7 | 14 | 5 | 25 | 35 | 26 | -10 |
13 | Gümüşhanespor | 26 | 4 | 12 | 10 | 22 | 42 | 22 | -20 |
14 | Malatya Arguvanspor | 26 | 2 | 20 | 4 | 13 | 51 | 10 | -38 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 26 | 2 | 21 | 3 | 18 | 79 | 9 | -61 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
19/04/2024 | Beşiktaş | vs | MKE Ankaragücü |
20/04/2024 | İstanbulspor | vs | Fatih Karagümrük |
20/04/2024 | Konyaspor | vs | Alanyaspor |
20/04/2024 | Kayserispor | vs | Trabzonspor |
20/04/2024 | Samsunspor | vs | Adana Demirspor |
21/04/2024 | Başakşehir FK | vs | Çaykur Rizespor |
21/04/2024 | Antalyaspor | vs | Hatayspor |
21/04/2024 | Galatasaray | vs | Pendikspor |
21/04/2024 | Gaziantep FK | vs | Kasımpaşa |
22/04/2024 | Sivasspor | vs | Fenerbahçe |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
19/04/2024 | Altay | vs | Manisa FK |
20/04/2024 | Bandırmaspor | vs | Tuzlaspor |
20/04/2024 | Giresunspor | vs | Göztepe |
20/04/2024 | Eyüpspor | vs | Boluspor |
21/04/2024 | Bodrum FK | vs | Şanlıurfaspor |
21/04/2024 | Çorum FK | vs | Adanaspor |
21/04/2024 | Gençlerbirliği | vs | Erzurumspor FK |
21/04/2024 | Sakaryaspor | vs | Keçiörengücü |
22/04/2024 | Ümraniyespor | vs | Kocaelispor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
17/04/2024 | Van Spor FK | vs | Ankaraspor |
21/04/2024 | Adıyaman FK | vs | 1461 Trabzon FK |
21/04/2024 | Altınordu | vs | Yeni Mersin İdman Yurdu |
21/04/2024 | Ankara Demirspor | vs | Diyarbekir Spor |
21/04/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | vs | Van Spor FK |
21/04/2024 | Bucaspor 1928 | vs | Esenler Erokspor |
21/04/2024 | Bursaspor | vs | Hes İlaç Afyonspor |
21/04/2024 | Kırşehir Futbol SK | vs | Kırklarelispor |
21/04/2024 | Nazilli Belediyespor | vs | Karacabey Belediye Spor |
21/04/2024 | Adıyaman FK - 1461 Trabzon FK | 1461 Trabzon FK ligdeki son 7 maçında hiç kaybetmedi | 1461 Trabzon FK yenilmez |
21/04/2024 | Altınordu - Yeni Mersin İdman Yurdu | Altınordu ligde evindeki son 6 maçında hiç kaybetmedi | Altınordu yenilmez |
21/04/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor - Van Spor FK | Van Spor FK ligdeki son 6 maçında hiç kaybetmedi | Van Spor FK yenilmez |
21/04/2024 | Bucaspor 1928 - Esenler Erokspor | Bucaspor 1928 ligde evindeki son 15 maçında hiç kaybetmedi | Bucaspor 1928 yenilmez |
21/04/2024 | Serik Belediyespor - Zonguldak Kömürspor | Zonguldak Kömürspor ligde deplasmandaki son 7 maçında hiç kazanamadı | Serik Belediyespor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
21/04/2024 | Edirnespor | vs | Mardin 1969 Spor |
21/04/2024 | İnegöl Kafkas GK | vs | Tarsus İdman Yurdu |
21/04/2024 | Karabük İdmanyurdu Spor | vs | Malatya Arguvanspor |
21/04/2024 | Kepezspor FAŞ | vs | Ayvalıkgücü Belediyespor |
21/04/2024 | Kırıkkalegücü FK | vs | Gümüşhanespor |
21/04/2024 | Talasgücü Belediyespor | vs | Artvin Hopaspor |
21/04/2024 | 52 Orduspor FK | vs | K.Çekmece Sinopspor |