“Hey onbeşli onbeşli
Tokat yolları taşlı
Onbeşliler gidiyor
Kızların gözü yaşlı
Aslan yârim kız senin adın Hediye
Ben dolandım sen de dolan gel beriye
Fistan aldım endazesi on yediye
Gidiyom gidemiyom
Az doldur içemiyom
Sevdiğim pek gönüllü, koyup da gidemiyom”
…
Hepimizin bildiği düğünlerde zil takınıp söylenen bir türküdür bu.
Aslında, bu hüzünlü bir hikayesi olan ağıttır. Hikayesi ise Çanakkale savaşı ile ilgilidir:
Çanakkale Savaşı ile ilgili olarak o zamanın İngiliz generali şöyle demiştir:
“Gelibolu’daki kanlı muharebeler, Türk ordusunun çiçeklerini tüketmiştir.”
Çanakkale savaşı öyle bir savaştı ki, bir ölüm değirmeni gibiydi sanki. Tükettiği insanların
Haddi hesabı yoktu. Cephedeki boşlukları doldurmak için, diğer cephelerden asker getirelemediğinden, en yakın çevreden başlayarak, 15 yaşın üstündeki eli silah tutan bütün gençlerin dahi, gönüllü olup olmadığına bakılmaksızın, Çanakkale’ye sevk edilmeleri gerekiyordu. Ve öyle de oldu. O günler, köyde, kasabada, erkeğin kalmadığı, gücü kuvveti yerinde olan 15 yaşın üstünde her erkeğin asker olmak zorunda kaldığı zor günlerdi.
Çanakkale Savaşı sırasında, İtilaf Devletleri’nin Nisan 1915’ten itibaren kara çıkartmasına başlamasıyla birlikte cephede takviye kuvvetlerine gerekli olunca Sultan V. Mehmed Reşad 14 Mayıs 1331’de (27 Mayıs 1915) bir emir yayınlayarak, Askeri Mükellefiyet Kanunu’nda değişiklik yapılması istemiş ve 10. Sınıfa devam edenlere dair bir düzenleme yapılmıştı. “Geçici kanunun 42 maddesine muayene sonucunda sultani mekteplerinin onuncu sınıflarında bulunanlar da sözü edilen hizmet hakkına nail olacaklardır” denmiştir. İşte bu emir, türkünün kahramanı Tokatlı Hüseyin’in de askere gitmesini önünü açan bir emirdi.
…
Tokatlı Hüseyin, evin en küçüğüydü. Yasa gereği her evde bir erkek, ailesinin güvenliğini ve geçimini sağlamak için askere alınmayabiliyordu. Ne var ki, yurdu düşman işgal altında olduğunu gören, kanı deli akan Hüseyin, bu çıkan emirle gönüllü olarak Çanakkale’ye yurdunu kurtarmaya gitti.
Hüseyin geride sözlüsü Hediye’yi de bırakmıştı. Savaş bittikten sonra, para biriktirip, hemen evleneceklerdi. Söz vermişlerdi birbirlerine. Hediye de onu bekleyecekti. Evinin direği, çocuklarının babası olacaktı Hüseyin. Sımsıkı sarılmışlardı birbirlerine, veda etmemişlerdi. Çünkü, nasılsa dönecekti Hüseyin. Geride annesini de bırakıp gitmişti 15’lik Hüseyin.
…
Bir yaz geçer, bir de kış. Bir yaz daha, bir kış daha. Dört yaz, dört de kış geçer. Anası babası memlekette dirlik düzen bozuldu diye Hediye’yi başkası ile evlendirmek isterler. Böyle güzel kızın başına bir şey gelir diye. Taliplisi de hem zengindir, hem de tek başına yaşayan yaşlı bir adamdır. Hediye, bir şey diyemez, karşı koyar ancak nafile. Evlenirler.Bir yıl sonra kocası ölür.
Evde yalnız kalmıştır Hediye. Güzel ve dul Hediye’den eşkıya haberdar olur. Kaçırırlar onu. Yapmadıklarını bırakmazlar. Sonra, şehir merkezindeki cami önüne bırakırlar gece.
Biri olsun el etmemiş Hediye’ye. Üstü başı yırtıktır. “Kötü yola düşmüş bu” derler. Hediye, kayıp yavuklusuna mı, kare kaderine mi, bahtsız evliliğine mi, onca işkenceye, tecavüze, aşağılanmaya mı, kötü anılmaya mı yansın?
Dayanamaz Hediye…
Ter eder Tokat’ı. Bir daha da ne duyan olur, ne de gören. 1915’in üzerinden sekiz yaz, sekiz de kış geçer…
Ve döner onbeşli Hüseyin köyüne. Hüseyin’in gelişine şenlik eder köy. Sofralar kurulur, davullar çalınır. Ama, Hüseyin ne şenlik ister, ne sofra. O, Hediye’yi ister. Sorar, “Hediye nerede?” diye.
Derler ki; “ O taze dul mu, önce kötü yola düştü, sonra da buralarda yapamadı gitti.”
Hüseyin inanamaz, duramaz oralar da oda atına biner ve Tokat’ı terk eder. Kavuşamazlar sevdalılar.
…
Böyledir türkünün asıl hikayesi. Ve tüm onbeşli şehit olan askerlere ithafen yazılır bu ağıt. Daha nice hikayeler vardır Çanakkale ile ilgili.
103 yıl önce Mustafa Kemal Paşa’ “ben size ölmeyi emrediyorum” demişti bu savaşta.
Evet…Kimi kaynaklara göre 250 bin kimi kaynaklara göre ise 57 bindi şehit sayısı. Ve geriye kalan gaziler, dullar, öksüz ve yetim nice çocuklar…
Atatürk şöyle anlatır savaşı:
“Bomba sırtı vakasını anlatmadan geçemeyeceğim. Siperler arasında mesafe sekiz metre, yani ölüm muhakkak. Birinci siperdekiler, hiçbiri kurtulmamacasına kâmilen düşüyor. İkincidekiler, onların yerine geçiyor. Fakat ne kadar gıpta edilecek bir itidal ve tevekkülle biliyor musunuz? Öleni görüyor, üç dakikaya kadar öleceğini biliyor, hiç ufak bir korku ve endişe göstermiyor, sarsılma yok. Okuma bilenlerin ellerinde Kur’an-ı Kerim, cennete gitmeye hazırlanıyorlar. Bilmeyenler, Kelime-i Şahadet getirerek yürüyorlar. Bu, Türk Askeri’ndeki ruh kuvvetini gösteren şayan-ı hayret ve tebrik bir misaldi. Emin olmalısınız ki, Çanakkale Savaşları’nı kazandıran bu yüksek ruhtur.”
…
Ve hâlâ kirli oyunlar oynanıyor ve kirli hesaplar dönüyor toprak bütünlüğümüzle ilgili.
…
Trabzon’da Maçka ilçesinde bir grup PKK’lı terörist tarafından şehit edilen Eren Bülbül de onbeşliydi.
Yıl 2017…
…
Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır. Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.
Çanakkale şehitleriyle tüm şehitlerimizi saygıyla, minnetle anıyoruz…
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 32 | 28 | 1 | 3 | 73 | 20 | 87 | +53 |
2 | Fenerbahçe | 32 | 27 | 1 | 4 | 85 | 28 | 85 | +57 |
3 | Trabzonspor | 32 | 16 | 12 | 4 | 54 | 42 | 52 | +12 |
4 | Beşiktaş | 32 | 14 | 12 | 6 | 42 | 38 | 48 | +4 |
5 | Çaykur Rizespor | 32 | 14 | 12 | 6 | 43 | 47 | 48 | -4 |
6 | Başakşehir FK | 32 | 13 | 12 | 7 | 42 | 38 | 46 | +4 |
7 | Kasımpaşa | 32 | 13 | 12 | 7 | 55 | 57 | 46 | -2 |
8 | Sivasspor | 32 | 11 | 10 | 11 | 38 | 43 | 44 | -5 |
9 | Antalyaspor | 32 | 10 | 10 | 12 | 36 | 37 | 42 | -1 |
10 | Alanyaspor | 32 | 10 | 10 | 12 | 41 | 46 | 42 | -5 |
11 | Adana Demirspor | 32 | 9 | 10 | 13 | 48 | 43 | 40 | +5 |
12 | Samsunspor | 32 | 10 | 14 | 8 | 36 | 42 | 38 | -6 |
13 | MKE Ankaragücü | 32 | 8 | 11 | 13 | 40 | 41 | 37 | -1 |
14 | Kayserispor | 32 | 10 | 12 | 10 | 36 | 45 | 37 | -9 |
15 | Konyaspor | 32 | 8 | 12 | 12 | 34 | 45 | 36 | -11 |
16 | Hatayspor | 32 | 7 | 13 | 12 | 36 | 44 | 33 | -8 |
17 | Gaziantep FK | 32 | 8 | 17 | 7 | 35 | 50 | 31 | -15 |
18 | Fatih Karagümrük | 32 | 7 | 16 | 9 | 35 | 41 | 30 | -6 |
19 | Pendikspor | 32 | 7 | 16 | 9 | 36 | 64 | 30 | -28 |
20 | İstanbulspor | 32 | 4 | 21 | 7 | 25 | 59 | 16 | -34 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 30 | 22 | 6 | 2 | 70 | 27 | 68 | +43 |
2 | Göztepe | 30 | 18 | 6 | 6 | 51 | 19 | 60 | +32 |
3 | Çorum FK | 30 | 15 | 8 | 7 | 50 | 31 | 52 | +19 |
4 | Kocaelispor | 30 | 15 | 8 | 7 | 45 | 34 | 52 | +11 |
5 | Sakaryaspor | 30 | 14 | 7 | 9 | 43 | 30 | 51 | +13 |
6 | Bodrumspor | 30 | 13 | 7 | 10 | 37 | 20 | 49 | +17 |
7 | Bandırmaspor | 30 | 12 | 8 | 10 | 45 | 26 | 46 | +19 |
8 | Boluspor | 30 | 13 | 10 | 7 | 28 | 32 | 46 | -4 |
9 | Gençlerbirliği | 30 | 11 | 8 | 11 | 35 | 30 | 44 | +5 |
10 | Erzurumspor FK | 30 | 11 | 8 | 11 | 28 | 25 | 41 | +3 |
11 | Keçiörengücü | 30 | 9 | 12 | 9 | 27 | 36 | 36 | -9 |
12 | Şanlıurfaspor | 30 | 8 | 12 | 10 | 27 | 31 | 34 | -4 |
13 | Ümraniyespor | 30 | 9 | 14 | 7 | 33 | 42 | 34 | -9 |
14 | Manisa FK | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 37 | 33 | -1 |
15 | Tuzlaspor | 30 | 8 | 14 | 8 | 31 | 45 | 32 | -14 |
16 | Adanaspor | 30 | 9 | 16 | 5 | 24 | 42 | 32 | -18 |
17 | Altay | 30 | 5 | 22 | 3 | 14 | 68 | 15 | -54 |
18 | Giresunspor | 30 | 2 | 24 | 4 | 13 | 62 | 7 | -49 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 33 | 23 | 5 | 5 | 74 | 28 | 74 | +46 |
2 | Van Spor FK | 33 | 22 | 5 | 6 | 55 | 33 | 72 | +22 |
3 | Bucaspor 1928 | 33 | 20 | 4 | 9 | 50 | 22 | 69 | +28 |
4 | 1461 Trabzon FK | 33 | 19 | 6 | 8 | 62 | 33 | 65 | +29 |
5 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 33 | 16 | 7 | 10 | 47 | 27 | 58 | +20 |
6 | Ankaraspor | 34 | 15 | 8 | 11 | 42 | 32 | 56 | +10 |
7 | Karacabey Belediye Spor | 33 | 12 | 10 | 11 | 37 | 31 | 47 | +6 |
8 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 33 | 13 | 13 | 7 | 42 | 34 | 46 | +8 |
9 | Ankara Demirspor | 33 | 13 | 15 | 5 | 35 | 37 | 44 | -2 |
10 | Kırklarelispor | 34 | 11 | 13 | 10 | 29 | 35 | 43 | -6 |
11 | Diyarbekir Spor | 33 | 11 | 13 | 9 | 35 | 35 | 42 | 0 |
12 | Altınordu | 33 | 9 | 13 | 11 | 38 | 34 | 38 | +4 |
13 | Hes İlaç Afyonspor | 33 | 9 | 13 | 11 | 21 | 34 | 38 | -13 |
14 | Nazilli Belediyespor | 34 | 11 | 15 | 8 | 37 | 54 | 38 | -17 |
15 | Serik Belediyespor | 33 | 9 | 14 | 10 | 28 | 37 | 37 | -9 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 33 | 9 | 16 | 8 | 35 | 53 | 32 | -18 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 33 | 5 | 21 | 7 | 29 | 65 | 22 | -36 |
18 | Bursaspor | 33 | 5 | 20 | 8 | 24 | 59 | 20 | -35 |
19 | Adıyaman FK | 33 | 3 | 24 | 6 | 22 | 59 | 15 | -37 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kepezspor FAŞ | 26 | 21 | 1 | 4 | 61 | 13 | 67 | +48 |
2 | Aliağa Futbol A.Ş. | 27 | 18 | 0 | 9 | 54 | 15 | 63 | +39 |
3 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 26 | 13 | 6 | 7 | 36 | 23 | 46 | +13 |
4 | 52 Orduspor FK | 26 | 13 | 7 | 6 | 36 | 25 | 45 | +11 |
5 | İnegöl Kafkas GK | 26 | 12 | 6 | 8 | 32 | 25 | 44 | +7 |
6 | Edirnespor | 26 | 13 | 9 | 4 | 44 | 26 | 43 | +18 |
7 | K.Çekmece Sinopspor | 27 | 10 | 10 | 7 | 38 | 28 | 37 | +10 |
8 | Mardin 1969 Spor | 26 | 11 | 11 | 4 | 35 | 31 | 37 | +4 |
9 | Artvin Hopaspor | 26 | 9 | 10 | 7 | 32 | 26 | 34 | +6 |
10 | Karabük İdmanyurdu Spor | 26 | 10 | 12 | 4 | 24 | 38 | 34 | -14 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 26 | 8 | 14 | 4 | 28 | 41 | 28 | -13 |
12 | Kırıkkalegücü FK | 26 | 7 | 14 | 5 | 25 | 35 | 26 | -10 |
13 | Gümüşhanespor | 26 | 4 | 12 | 10 | 22 | 42 | 22 | -20 |
14 | Malatya Arguvanspor | 26 | 2 | 20 | 4 | 13 | 51 | 10 | -38 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 26 | 2 | 21 | 3 | 18 | 79 | 9 | -61 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
19/04/2024 | Beşiktaş | vs | MKE Ankaragücü |
20/04/2024 | İstanbulspor | vs | Fatih Karagümrük |
20/04/2024 | Konyaspor | vs | Alanyaspor |
20/04/2024 | Kayserispor | vs | Trabzonspor |
20/04/2024 | Samsunspor | vs | Adana Demirspor |
21/04/2024 | Başakşehir FK | vs | Çaykur Rizespor |
21/04/2024 | Antalyaspor | vs | Hatayspor |
21/04/2024 | Galatasaray | vs | Pendikspor |
21/04/2024 | Gaziantep FK | vs | Kasımpaşa |
22/04/2024 | Sivasspor | vs | Fenerbahçe |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
19/04/2024 | Altay | vs | Manisa FK |
20/04/2024 | Bandırmaspor | vs | Tuzlaspor |
20/04/2024 | Giresunspor | vs | Göztepe |
20/04/2024 | Eyüpspor | vs | Boluspor |
21/04/2024 | Bodrum FK | vs | Şanlıurfaspor |
21/04/2024 | Çorum FK | vs | Adanaspor |
21/04/2024 | Gençlerbirliği | vs | Erzurumspor FK |
21/04/2024 | Sakaryaspor | vs | Keçiörengücü |
22/04/2024 | Ümraniyespor | vs | Kocaelispor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
21/04/2024 | Adıyaman FK | vs | 1461 Trabzon FK |
21/04/2024 | Altınordu | vs | Yeni Mersin İdman Yurdu |
21/04/2024 | Ankara Demirspor | vs | Diyarbekir Spor |
21/04/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | vs | Van Spor FK |
21/04/2024 | Bucaspor 1928 | vs | Esenler Erokspor |
21/04/2024 | Bursaspor | vs | Hes İlaç Afyonspor |
21/04/2024 | Kırşehir Futbol SK | vs | Kırklarelispor |
21/04/2024 | Nazilli Belediyespor | vs | Karacabey Belediye Spor |
21/04/2024 | Serik Belediyespor | vs | Zonguldak Kömürspor |
21/04/2024 | Altınordu - Yeni Mersin İdman Yurdu | Altınordu ligde evindeki son 6 maçında hiç kaybetmedi | Altınordu yenilmez |
21/04/2024 | Ankara Demirspor - Diyarbekir Spor | Ankara Demirspor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Diyarbekir Spor yenilmez |
21/04/2024 | Kırşehir Futbol SK - Kırklarelispor | Kırşehir Futbol SK ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı | Kırklarelispor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
21/04/2024 | Edirnespor | vs | Mardin 1969 Spor |
21/04/2024 | İnegöl Kafkas GK | vs | Tarsus İdman Yurdu |
21/04/2024 | Karabük İdmanyurdu Spor | vs | Malatya Arguvanspor |
21/04/2024 | Kepezspor FAŞ | vs | Ayvalıkgücü Belediyespor |
21/04/2024 | Kırıkkalegücü FK | vs | Gümüşhanespor |
21/04/2024 | Talasgücü Belediyespor | vs | Artvin Hopaspor |
21/04/2024 | 52 Orduspor FK | vs | K.Çekmece Sinopspor |