Yaklaşık 10 gündür Covid-19 pandemisi nedeniyle olağanüstü zamanlar geçiriyoruz. Okullar, sosyal alanlar kapandı. Zorunlu çalışanlar dışında sokağa çıkmamaya ve salgın riskini en aza indirmeye çalıştığımız günler geçiriyoruz. Her gün koşuşturmaca yaşayan pek çok insan için eve kapanmak, salgının psikolojik etkileri ile baş etmek, değişen yaşam koşullarına uyum sağlamak, salgın riskine rağmen işe gitmek zorunda kalmak oldukça zor.

Bu konuda Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü “Salgın hastalık Dönemlerinde Psikolojik Sağlamlığımızı Korumak” adına hem yetişkinler, hem de çocuklarla iletişimde olanlar için rehber hazırladı.

Bir önceki yazımda bu kılavuz çıkmadan önce çocuklarla iletişimde dikkat edilmesi gerekenleri aktarmıştım. Bu yazımda yetişkinlerin kendilerini iyi hissetmeleri için rehberde yer alan önerileri ve bu konulardaki düşüncelerimi aktaracağım.

Koronavirüs ile ilgili bilimsel, somut ve gerçekçi bilgiler edinin. Sosyal medyada yer alan ve hiçbir bilimsel dayanağı olmayan bilgilere itibar etmeyin. Telefonunuza mesajlarla gelen bu bilgilendirmelere de şüpheyle yaklaşın.

Koronavirüs riskinden korunma yöntemlerini öğrenin ve uygulayın. Temzilik ve hijyen alışkanlıklarınızı gözden geçirin.Hijyene dikkat ettiğiniz takdirde riski en aza indirdiğinizi unutmayın.Doktorların açıklamalarını takip edin.

Medyayı sağlıklı kullanın. Su an tüm haber kanalları ve sosyal medya bu konu hakkında yayınlarla dolu. Tüm gün salgın haberleri izlemenin sağlıklı olmadığını ve psikoloji üzerinde olumsuz etkileri olduğunu unutmayın. Belirlediğiniz programları takip edip geri kalan zamanları zihninizi başka şeylerle meşgul edebilirsiniz.

Sağlığınızı önemseyin. Fiziksel sağlık ve ruh sağlığı bağlantılıdır. Beslenmenize, uykunuza dikkat edin. Çalışmak ve evden çıkmak zorundaysanız bünyenizi güçlü tutacak şekilde beslenin. Evdeyseniz can sıkıntınızı yemek yiyerek gidermekten uzak durun.

Düşüncelerinizi gözden geçirin. Bu süreçte duygulardan çok düşüncelere odaklanmak gerekir. Salgın herkesi endişelendirmektedir. Ancak mantıklı düşüncelerimizi öne çıkarmak gerekir. Temizlik, hijyen, beslenme ve kurallara uyma bağlamında elimden geleni yaptığım takdirde riskten uzağım düşüncesi işe yarayacaktır. İşe yarayan ve yaramayan düşünceleri yazmak fayda sağlayabilir ve aksayan durumları somutlaştırmaya yarar.

Yaşadığımız duyguların normal ve geçici olduğunu bilin. Salgın gibi olağanüstü zamanlarda stresimizin ve endişelerimizin artması normaldir. Ancak sürekli bu durum üzerine odaklanmak sağlıksızdır. Bu nedenle yapmaktan zevk aldığımız etkinliklere güçlü yönlere odaklanmakta fayda vardır.

Kendinize zaman ayırın. Evde geçirilen sürenin uzaması gerçeğinden yola çıkarak sevdiğimiz işlere yönelebiliriz. Bunla birlikte evimizde ertelediğimiz işleri de yapmaya başlamak faydalıdır. İsteğimiz olmasa bile her gün ev işlerine belli zaman dilimini ayırmak evde bile rutinlerimizin oluşmasını sağlar. İşteyken evde olsam neler yapardım düşüncesini hayata geçirmek için kıymetli zamanlarımız var elimizde. Her bitirdiğimiz etkinlik keyif verecektir. Hareket edeceğimiz, hatta yorulacağımız işler etkili olacaktır.

Aile ile birlikte zaman geçirin. Bu salgın pek çok insan için kıymetli zamanlar bağışladı. Ailesine zaman ayıramayanlar için fırsat yarattı. Hareket getiren ev işlerini birlikte yapmak, film izlemek, yemek yapmak iletişimi güçlendiren öğelerden sadece bir kaçıdır.

Duygu ve düşüncelerinizi sevdiklerinizle paylaşın. Konuşmak, paylaşmak pek çok olumsuzluğun üstesinden gelecektir. Paylaşma sayesinde aile fertleri de duygu ve düşüncelerini açacaklardır. Bu konuda telefon ve diğer iletişim araçları sayesinde uzaktaki yakınlarımıza da ulaşabiliriz. Mizah içeren salgın paylaşımları bile yüzümüzde gülümsemeye ve normalleştirmemize neden olacaktır.

Toplumsal dayanışmanızı pekiştirin. Salgın nedeniyle konulan kural ve yasaklara uymak, zorunlu değilsek sokağa çıkmamak, stok yapmak adına marketleri yağmalamamak, ihtiyaç sahiplerine ulaşmaya çalışmak, yakın veya uzak çevremizdeki yaşlılarla ilgilenmek manevi olarak güçlenmemize yardımcı olur. Üzerine düşen görevleri yapan bir vatandaş olarak daha huzurlu olabiliriz.

Uzmana başvurun. Zorlu yaşam olaylarında verdiğimiz stres tepkileri normaldir. Travma sonrası stres tepkileri için de “Anormal olaylara verilen normal tepkiler” denmektedir. Uzmanlardan yüz yüze yardım alma imkanı olmasa da, stres tepkilerinde azalma olmayanlar sıklığı ve şiddeti artanlar, günlük yaşamını idame ettiremeyenler, kaygı bozuklukları yaşayanlar online psikolog ve uzman yardımlarına başvurabilirler.