Haziran, milyonlarca öğrenci için sınav maratonun yoğun olduğu bir ay. Ortaokul son sınıf öğrencileri LGS ve üniversiteler için de YKS yapılacak. Pandemi nedeniyle pek çok tartışmaya neden olsa da öğrenciler ve aileler son bir aylık zaman dilimine girdiler.

Aileler son bir ayda nasıl davranmalı ve çocuklarına nasıl yardımcı olmalıdır?

Öncelikle, öğrenciler için belli bir orandaki kaygı normal ve harekete geçiricidir. Yani belli bir düzeyde kaygı olması gereklidir. Ancak aşırı kaygı ve yetersiz kaygı da sorunlara yol açabilir. Ailelerin bu durumu bilmelerinde ve çocuklarının kaygılarına bu bilgiyle yaklaşmalarında fayda vardır.

Öncelikle çocuklarımızı oldukları gibi kabul ederek işe başlamalıyız. Çocuklarımız kapasiteleri, istekler yetenekleri, hayalleri, tepkileri bizden ayrı bireylerdir. Ailelerin çocukları için istedikleri yaşam koşulları çocuklara uygun olmayabilir. Bazı durumlarda ailelerin çocuklarını kendi hayatlarında gerçekleştiremediklerini sağlama aracı olarak gördüklerine şahit oluyoruz. Anne babası istediği için kendisini zorlayan, onlara kendisini kabul ettirmeye çalışan, hiç istemediği yaşamlara yelken açan çocuklar maalesef mutsuz olmaktadır. Bu nedenle ailelerin çocuklarının kapasiteleri konusunda gerçekçi değerlendirmeler yapmaya çalışması gerekmektedir. Üzerlerinde beklentilerin baskısını hisseden çocuklar kapasitelerini sergilemekte zorluk yaşayacaklardır. Stres başarının önündeki en büyük engeldir. Ebeveynler için çocuklarını olduğu gibi kabul edebilmek çok önemli bir beceridir.

Kıyaslama yapmaktan uzak durulmalıdır. Sınavlar her ne kadar sıralama sınavı olsa dahi başkalarıyla kıyaslanmak özgüvene zarar verir. Öğrenciler sadece kendileriyle yarıştırılabilir. Bir başka öğrenciyi geçmek için değil kendisini geliştirmek için çalışması gerektiği anlatılmalıdır. Bu sayede beklenti baskısı oluşamayacak ve olayların kendi kontrolünde olduğu mesajı de verilebilecektir.

Aileler bu süreçte yalıtılmış ortamlar yaratmaktan uzak durmalıdır. Bazı aileler, çocukları ders çalışırken hareket bile etmekten çekindiklerini belirtmektedirler. Ancak, öğrencilerin tüm sınav hazırlık süreçleri pandemi nedeniyle eve taşındığından aşırı yalıtılmış ve sessiz ortamlar yaratmaya çalışmak gerçekçilikten uzaktır. Evde normal yaşam seslerinde ders çalışan çocuklar sınav ortamında da rahat edeceklerdir. Sınavlarda kalemin ucundan çıkan sesten bile rahatsız olan ve dikkatini dağıtan öğrencileri görmek üzücüdür. Çünkü sınav ortamında da dışarıdan gelen seslere maruz kalabildikleri gibi salon içinde de bu şekilde minimum düzeyde doğal sesler olabilecektir.

Aileler hiçbir zaman sınav sonucuna odaklanmamalıdır. Okul, bölüm, sıralamanın idealize edilmesi ve hedefe konması öğrencileri aslında bilinmez ve endişe verici bir finale yaklaşmak gibi kaygısını arttırır. Elbette istekleri ve idealleri vardır. Ancak günlük hedeflerine odaklanmak ve en önemlisi de gösterdiği çaba ve emeğe vurgu yapmak kontrolün kendisinde olduğunu hissettirir. Günlük çalışmasını, deneme sınavlarını, çözdüğü soru sayılarını beraberce değerlendirmek faydalıdır. Hatta bir önceki günle veya bir önceki deneme sınavıyla karşılaştırmasını da isteyebilirsiniz. Güçlü ve zayıf olduğu alanları konuları görür, eksikleri hakkında farkındalığa da sahip olur ve bir an önce iyileşme adımlarını atar. Ve bu çocuğa çabası üzerinden geri bildirim verdiği için kontrolün kendisinde olduğunu gösterir. Bu sayede kendisini değerlendirmeyi ve ifade etmeyi geliştirir ve ebeveynleriyle iletişim kurar.  Bu nedenlerle sınav sonucu yerinde sınava hazırlık sürecine odaklanılması için iyi bir ebeveyn çocuk iletişimi de gereklidir.

Bu noktada şunu da belirtmek isterim. Ailelerin uzun süredir evde beraber olmaları bazı sorunları ve gerginlikleri de beraberinde getirmektedir. Ebeveynler çocuklarının zaman yönetiminden ders çalışmasına kadar pek çok konuda başrole oturmuşladır ve bunun bu koşullar altında hiç de kolay olmadığı görülmüştür. Bu olağanüstü durumların olağan sonuçlarıdır ve salgının hafiflemesiyle etkisini yitirecektir. Geçici olan bu durum nedeniyle sınavlara hazırlanan çocuklarla gerginlik yaşamak akıllıca değildir. Çünkü bunlar sürekli ve kronikleşen sorunlar değildir. Gerginlikten uzak durmaya çalışmak şu an herkese iyi gelecektir.

Ve en önemlisi çocuklara, sonuçlar, tercihler ne olursa olsun değerli, özel, biricik oldukları anlatılmalıdır. Her şeyin telafisi vardır. Bu nedenle kültürümüzde ve dilimizde olan o mükemmel iki cümleyi ailelerin her zaman kendilerine ve çocuklarına hatırlatmalarında fayda vardır.

“SENDEN KIYMETLİ DEĞİL” VE “CANIN SAĞ OLSUN”