Chameleon ingilizcesi, yunanca ‘ Yer Aslanı!’ anlamında olan, deri renklerini bulunduğu ortama göre değiştirebilen bir sürüngen..

Senelerce evvel egzantrik çok uzak ara bir tanışın özel ilgisi ile evde baktığı bir hayvandı benim için. Ev hayvanı değil neden evde bakarsın?! Hayvancağız için hazırlanan dalında bulunduğu dalın rengini almış ayakları ve sessiz ve direkt bakışları ile huzurumun kaçtığını hatırlıyorum. Hayvan sahipleri bakıcılarına benzer derler. Bu sahip de giriştiği hukuksuz işlerin uzun vade sorunlu sonuçlarını canını yaktığı bir alacaklısı tarafından vurularak ödemişti.  Karanlık bu adamın sonu ve bukalemun arasındaki ilgi o zamandan beri kafama kazınmıştı. Belki de ortama göre şekil değiştirmek ve ilkesizlik şiddeti ve hukuksuzluğu artıyordu. İleriki zamanlarda daha akılcı ve bilimsel bilgiler ile ona duyduğum bu itici duygular yerini ona karşı hayret ettiğim özelliklere bıraktı.

Bukelemunlar nasıl renk değiştirir? 

Hiç merak ettiniz mi? 

Deri altlarında ‘chromatophores’ adı verilen nano, çok küçük kristal ve renk skalasında farklı röfle veren kristaller var. Bu kristalleri saklayan hücrelere ‘iridophore’ deniyor. Ve bu kristaller sıcak veya soğuk, ya da bukalemunun sakin ya da öfkeli olmasına göre yani duygu durumuna göre birbirlerinden uzaklaşıyorlar ya da yaklaşıyorlar. Ve deri altında yer değiştiriyorlar. Böylelikle yansıyan renk deri üzerinde farklı oluyor. 

Ne kadar ilginç değil mi? 

Örneğin sakinse hayvan, yeşilimsi mavi renk, kızgınsa turuncuya dönecek şekilde sıralanan kristaller ile renk değişiyor. Bilimsel olarak harika bir bilgi bu. Dışarıdan yansıyan ışık dalga boyuna göre de şekillenen kristaller sebebiyle bulunduğu ortamdan yansıyan renkler ile aynı renge zaman içinde geliyor! 

Senelerce mafya kılıklı soğuk nevale bir adamın köşk gibi evinin köşesinde arkadaki açık sarı badana renginde gördüğüm bu hayvanın renkli halleri şimdilerde bana başka şeyleri çağrıştırır halde. 

Bu kristaller insanda da var mıdır?

İnsan derisinde bilinen tek pigment melanin pigmentidir, deriye koyu tonları yükler. 

Ortamına göre renk değiştirenlerin deri altlarında kristal taşıyıcı hücreleri var mıdır mesela. Ya değilse ben olduklarına yemin edebilirim. 

‘Alnımızın akı’ belki derimizdeki pigmentlerden bağımsızdır. Vicdan ve ahlakın  rengi olmaz.