Bir önceki yazımda ünlü Astrologumuz Biruni’den söz etmiştim. Sebebi şuydu, Biruni 10. yüzyılda dünyanın çapını  ve ekliptik eğilimini gerçeğe yakın buldu; Peki biz uzay çalışmalarında neredeyiz?

Türkiye Uzay Ajansı 13 Aralık 2018'de Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kuruldu. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na bağlı Ajans, Ocak 2019'da Gebze'de "Milli Uzay Programı Çalıştayı" adlı bir toplantı düzenledi.

 Euronews de  yazılan yazıdan bir bölüm paylaşıyorum:

Türkiye’nin 'NASA’sı kuruldu: Uzmanlar Uzay Ajansı için ne diyor?

Büyük ekonomiler uzay araştırmalarına yaptıkları devasa yatırımlarla sık sık gündeme gelirken, Türkiye de milli uzay programı hazırlamak ve bu çerçevede projeleri uygulamak üzere Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle ulusal Uzay Ajansı’nı kurdu.

Mars’a insanlı uçuş teknolojileri geliştirilen bir çağda Türkiye’nin bu alandaki açığını nasıl kapayacağını ise önümüzdeki dönemde atacağı adımlar gösterecek.

Merkezi Ankara’da bulunan ajans, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı. Ancak idari ve mali özerkliğinin yanı sıra, özel bir bütçeye sahip olacak. Ajans, uzay alanında farklı kurumların çalışmalarını tek merkezde, sistematik olarak koordine etmeyi, ayrıca uluslararası kuruluşlarla temas noktası haline gelmeyi hedefliyor.

Türkiye’nin uydu teknolojilerinde Ar&Ge çalışmalarının geçmişi yaklaşık on yıl öncesine dayanıyor. Öncelikle gözlem uydularının tasarlanması ve üretimine odaklanan Ankara’nın RASAT ve GÖKTÜRK-2 gözlem uyduları yörüngede sırasıyla yedinci ve altıncı yıllarını tamamladılar.

İddialı olduğu uydu projelerinde Türkiye’nin toplam bütçesi 1 milyar dolara ulaşmış durumda. 546 milyon liralık bütçeyle Türkiye'nin ilk yerli ve milli haberleşme uydusu Türksat 6A'nın üretiminin ise 2020 yılı sonunda tamamlanması bekleniyor. Böylelikle Türkiye haberleşme uydusu üretebilen 10 ülke arasında yer almış olacak.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) verilerine göre Türkiye milli gelirinin sadece yüzde 0,01’lik bir dilimini sivil uzay araştırmalarına ayırırken, bu rakam ABD’de yüzde 0,23.

2023 yılında Cumhuriyetimizin 100. yılında Ay’a gitmeyi planlıyoruz. Biz Ay’ın ve Güneş sisteminin  yabancısı değiliz.

Neden mi?

Bugün Ay’ın kraterlerinde 3 Astrologumuzun ismi var. Biruni, Uluğ Bey ve Nasirüddin Tusi.

Biruni’den bahsettim. Uluğ bey ve Nasirüddin Tusi’den önce sizlere Kadızade Rumi’den bahsedeceğim.

İlginçtir ki ortaçağda Hristiyan din adamları ilme karşı çıkarken, islam alimleri dini bilgileri katar, fen ilimlerine olan alakalarıyla değer görürlerdi. Kilise ilim adamlarını afaroz ve hatta idamla tehdit ederken. İslam coğrafyasındaysa tam tersine ilim alanında çalışmaların kolaylaşması için din adamları ayrıca çaba gösterirdi. Bunun en güzel örneği, Bursa Ulucami ye gidenleriniz olmuştur. 4. Osmanlı Padişahı Yıldırım Bayezid  tarafından yaptırılan caminin minberinde kabartmalar vardır.Ortada bir kabartma ve etrafında farklı boylarda diğer yumrular. Bunun anlamı Güneş Sistemidir. Bu sistemi Bursa’da bize tanıtan Kadızade Rumi ’dir.

Asıl adı, Musa paşa bin Mehmed kadı Mahmud efendi. 1364’de Bursa’da doğmuştur. Musapaşa  ya da Musa Çelebi ismiyle anılan zattır, ulema ailesinden meydana geldi babası ve dedesi alim köklü bir ilim geleğinin içinde doğmuştur.Erken yaşta babasını kaybetti.Dedesi yetiştirdiğinden ve onun kadı olmasından dolayı kadızade denildi.

Molla Fenari’den ders almıştır. Molla Fenari kendisine Maveraünnehir ve Horasan bölgesine gitmesini önerir. Kız kardeşinin desteğiyle o bölgerelere gider. Anadolu’dan geldiği için Rumi adını alır. Ardından Uluğ bey ile tanışarak ve saygısını kazanarak özel hocası olur. Sonrasında Uluğ bey Medresesine Baş Müderris olur. Ve arkasından Semerkant rasathanesinin yöneticiliğine getirilir.

İlmin izzetini korumak için nasıl dirayetli olduğunu sizlere bir olaydan bahsedeceğim;

Birgün bir müderrisle Uluğ bey arasında tartışma çıkıyor ve Uluğ bey bu müderrisi azlediyor. Bunun üzerine Kadızade istifa ediyor. Benim haberim olmadan bir müderrrisi devlet başkanı da olsa görevden alamaz diyor. Diyorlar ki, ne olacak? Azletmiş işte. Hayır diyor, ilmin azli olmaz. Azil varsa ilim olmaz. Eğer siyaset ilime karışır da bir ilim adamını sadece siyasi görüşünden dolayı görevinden alınıyorsa orada ilim olmaz. İlim olmayan yerde ben olmam diyor. Bugün de siyaset biliminin ilimdem ayrı tutulmasına ilişkin en güzel örnek olsa gerek.

Yetiştirdiği öğrencileri, Ali Kuşcu ve Fettullah eş-Şirvani’ye Anadolu’ya gitmeleri için telkinlerde bulunmuştur.Bu öğrencileri de Semerkant Matematik astronomi okulunun zengin birikimini Anadolu’ya getirmişlerdir. Kadızade’nin geometri ve astronomiye dair yazdığı eserler de osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. 1440 yılında Semerkant’ta vefat etmiştir.

Başlıca Eserleri:

Tuhfetü'r-re'îs fî Şerhi Eşkâli't-tesîs. (Şerh; 1412) Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 2743.

Risâle fi'istihrâci Ceybi Derece Vâhide bi-a'mâln Mü'essese 'alâ Kavâ'ide Hisâbiyye ve Hendesiyye 'alâ Tarîkati Gıyâseddîn el-Kâşî. Kandilli Rasathanesi Ktp., nr 76.

Şerhu'l-Mülahhas fî 'İlmi'l-hey'e. (Şerh; 1412) Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 2662.

Hâşiye 'alâ Tahrîri'l-Mecistî. (Haşiye)

Risâle fi'stihrâci Hatti Nısfi'n-nehâr ve Semti'l-kıble.

Yabancı turistler ülkemize gelip detayına kadar tarihi eserlerimizi inceliyorlar. Biz ise kayıtsız kalıyoruz; ne acıdır ki, biz atalarımızın belli bir noktaya kadar getirdiği çalışmaları, torunları olarak biz devam ettiremedik. Avrupalılar atalarımızın eserlerini inceleyerek ve kendi dillerine çevirerek bizim yapmamız gerekeni gerçekte onlar yaparak Ay’a çıktılar.

21. yüzyıldayız, Atatürk tarafından kurulmuş, Türk Tarih kurumumuz var, hala tarihimize gereken ilgi ve alakayı gösteremiyoruz. Bu sebeplede atalarımızı tam araştırmadan internet de dolaşan gerçek dışı haberlerle eleştiriyoruz. Farkında olmadan tarihimizi karalıyoruz. Bakınız Batı ülkelerine tarihine bizden fazla sahip çıkıyorlar. Hatta önceki yazımdaki belirttiğim gibi onların çanakkale destanı yok. Geçmişini bilmeyen geleceğini kuramaz. Biz daha iyisini yaparsak o zaman eleştirelim. Artık su akar, Türk bakar devrini bırakalım.Türkiyemizi 814.578 km'de hapsetmeyelim. Sınırlarımızı aşalım güçlü devlet olmak istiyorsak bunları yapmak zorundayız. Bunun ilk şartı 2018 yılında başlayan uzay çalışmalarını siyaset biliminden ayrı tutarak destek olalım.

Türk Astrologlarını tanıtmaya,bir sonraki yazım Ali Kuşcu ile devam edeceğim.