HDP’nin kapatılması davasında karar için günler sayılırken, geçtiğimiz hafta, CHP Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı başkanlığındaki heyet, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani ile Erbil'de bir araya geldi.

Kamuoyunda bu görüşme, neredeyse linç kampanyasına dönüştürüldü. İşin aslını bilmeyen troller, CHP’lileri adeta topa tuttular. -CHP Genel Başkan Yardımcısı Oğuz Kaan Salıcı (sol 3) başkanlığındaki heyet, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Neçirvan Barzani (sağ 3) ile Erbil'de bir araya geldi.- Oysa CHP heyetinin Erbil ziyareti, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı bilgisi/bilgilendirmesi dâhilinde gerçekleştirildi ve bu temas, yarı resmi nitelikte.

CHP Heyetinin, Kuzey Irak Kürt Yönetimi idarecilerine, bölgedeki sorun ve karmaşıklığın çözümünün halklar ve oluşumlar arasındaki diyalogla mümkün olabileceğine vurgu yapması, yakında bölgemizde yaşanabilecek yeni gelişmelerin habercisi. Salıcı başkanlığındaki CHP heyeti, IKBY Başbakanı Mesrur Barzani ve Kürdistan Demokrat Partisi Başkanı Mesut Barzani ile de bir araya gelmişti. Heyet Erbil'deki temaslarının ardından Kerkük'e geçmiş, Kerkük’te Irak Türkmen Cephesi Başkanı Hasan Turan ve yetkililerle görüşmüş, temaslar sırasında Irak Türkmenlerinin yaşadığı sorunlar ele alınmış, CHP'nin Irak Türkmenlerinin mücadelesinde yanında olduğu açıklanmış, ayrıca CHP'nin, Irak Türkmenlerinin hak ve hukukunu korumak için her türlü desteği sunacağı ifade edilmişti.

Kürt seçmene mesaj; HDP yoksa CHP var!..

Şimdi gelelim bu ziyaretin bam teline ya da perde arkasına. Muhtemelen birileri CHPlilerin kulağına, HDP’nin kapatılma ihtimalinin yüksek olduğunu fısıldamış olmalı. CHP, Erbil ziyareti ile Kürt seçmene yeşil ışık yakıyor, HDP kapatılırsa biz buradayız mesajı veriyor. CHP Heyetinin Erbil ve Kerkük temaslarının ardından medyada MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan'ın, Suriye istihbarat Şefi Ali Memluk ile Bağdat’ta görüşeceği haberi gündeme bomba gibi düştü.  Tüm bunlar tesadüf olamaz. Çünkü, Irak rejimi ile sorun yumaklarını çözen ve Suriye ile de çözecek olan irade, hiç şüphesiz ki Türk Devletini temsilen Bağdat ve Erbil'de bazı temaslarda bulunan Milli İstihbarat Teşkilat Başkanı Dr. Hakan Fidan'ın şahsında mündemiç kadim gelenektir. Nitekim Ocak 2021’de Hakan Fidan’ın, Irak yeni yönetimi ile temasının ardından, Türk Silahlı Kuvvetleri, Kuzey Irak'ta “Pençe/Kaplan operasyonu”nu başlatmış, Irak’ın kuzeyinde teröristlerce üs olarak kullanılan Sincar, Karacak, Kandil, Zap, Avaşin Basyan ve Hakurk’a Türk Silahlı Kuvvetleri'nce düzenlenen hava harekâtında birçok terörist unsur imha edilmişti.  

Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan ve Suriye Ulusal Güvenlik Başkanı Ali Memlük, Irak’ın başkenti Bağdat’ta görüşecek...Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan ve Suriye Ulusal Güvenlik Başkanı Ali Memlük arasında Irak’ın başkenti Bağdat’ta tarihî bir görüşme gerçekleştirileceği, Irak istihbaratına yakın kaynaklar tarafından gündeme getirildi. Görüşme tarihinin açıklanmaması belki de görüşmenin yapılmış olabileceğini düşündürüyor. Öyle veya böyle Irak, Suriye ve Türkiye’yi yakından ilgilendiren güvenlik tehdit algısının ortadan kaldırılması, öncellikle bölgesel istikrarın sağlanabilmesi ve sürdürülebilirliği için Bağdat görüşmesi "yeni bir sürecin başlangıcı" olabilir. Lakin Ankara/Şam hattında yapılan istihbari görüşmeler ilk değil. En zor zamanlarda dahi İstihbarat kanalları açık tutuldu. Daha önce de Rus istihbaratı, Türk ve Suriye istihbaratını bir kaç kez buluşturdu. 

Şubat 2018’de MİT Müsteşarı Hakan Fidan liderliğindeki heyetin Lazkiye’nin Ceble bölgesindeki Hmeymim askeri üssünde Suriye Ulusal Güvenlik Bürosu Başkanı Ali Memlük beraberindeki heyetle görüşmesi ile ilgili analizimi sizlerle daha önce burada paylaşmıştım. Hatta eğer MİT Müsteşarı Hakan Fidan, Lazkiye’deki Ruslara ait Hmeymim üssünde Ali Memlük ile görüştüyse, bu üçlü bir görüşme olmuştur. Washington’a Suriye ile ilgili mesaj götüren Rus istihbaratçıların Hakan Fidan’a temasları hakkında bilgi verdiklerini ve Suriye istihbarat başkanı Ali Memlük’le Amerika’ya uçtuklarının Ankara’nın bilgisi dâhilinde olduğunu belirtmiştim. 

Türk ve Suriye istihbarat birimlerinin en yetkili iki ismi en son 2020 yılı Ocak ayında Moskova’da bir araya gelmişti. O görüşmede Ali Memlük'ün Türkiye'den Suriye'nin egemenliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü tam olarak tanımasını ve ülkenin kuzey bölgesinden çekilmesini istediği basına yansımıştı. 

Bağdat kapısını kim açıyor?

"Genç Osman Destanı"nı bilirsiniz; "Bağdat’ın kapısını Genç Osman açtı, Gören kâfirlerin tebdili şaştı. Kelle koltuğunda üç gün savaştı, Yiğitlere serdar oldu Genç Osman.'' Ankara, yakın geçmişte Rusya ve İran gibi aracı ülkeler üzerinden yürütülen Suriyeli yetkililer ile temasta yeni bir evreye geçmek iradesini sergiledi. Bu aynı zamanda Ankara’nın Şam'ı sarıp sarmalayan Moskova ve Tahran rejimlerinin vesayetini elimine  ettiğini gösteriyor. Buna Pekin maskesini takan Londra da dahil diyelim. MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan ile başlayan bu yeni sürecin, önümüzdeki günlerde Dışişleri Bakanlığı diplomasi ve siyaset kanallarını yeniden aktifleştirileceği düşünülebilir. Muhtemelen bir sonraki aşamada Türk ve Suriyeli askeri yetkililerin başta sınır güvenliği olmak üzere her iki ülkeyi tehdit eden terör örgütlerine yönelik ortak tavır belirleme ve müşterek askeri operasyonlar planlama yapmalarına tanıklık edebileceğiz. Ayrıca bu temasın ABD’nin bölgedeki varlığı ve çekileceği yönündeki açıklamalar sonrasında gerçekleşecek olmasından dolayı görüşmeye kritik önem atfediliyor. Dengelerin değiştiği Fırat’ın doğusundaki ABD üsleri de baskı altında. Bu üsler geçen ay birkaç füze saldırısına uğradı. Türkiye ve Suriye arasındaki bu temas Washington için de can simidi. 

Amerikalılar ayrıca Suriye’de, ABD ordusuna sülük gibi yapışan Fransız ve İngiliz kamburundan kurtulmayı çoktandır kafaya koyduklarından belki de her iki taraftan daha fazla bu görüşmenin biran evvel gerçekleşmesini istiyor.  Suriye’nin talebi özellikle İdlip kentinde yoğunlaşan El Kaide /El Nusra/ DAEŞ gibi terörist unsurların bakiyelerini etkisizleştirme konusunun masaya yatırılması. Türkiye de Suriye Kürtleri ve Rojava Özerk Yönetimi’nin geleceğini konuşmak istiyor. Beşar Esat, Suriye'de Afrin, el-Bab, Azaz, Cerabulus, Jindires, Rajo, Tel Abyad ve Ras al-Ayn gibi şehirler dahil olmak üzere 1000'den fazla yerleşim birimini kapsayan 8.835 kilometrekarelik bir alanı kontrol altında tutan Türk Silahlı Kuvvetleri ile anlaşmanın önemini kendi çıkarlarını korumak adına gerekli bulmuş olmalı. Neden mi? Çünkü Türk Ordusu, ABD, Fransa ve İngiltere tarafından Suriye topraklarına sızdırılan, eğitilip donatılan ve Suriye ordusu ile savaştırılan küresel şer odakların cihatcılarını özellikle İdlip bölgesine sıkıştırdı, muhasara etti, onlara nefes aldırmıyor. Beşar Esat'ın bir başka uzlaşı gerekçesi de Türk Ordusunun, bu terörist grupları, Halep, Lazkiye ve Şam'dan uzak tutması, tampon olması.  ABD destekli PKK güçlerinin Suriye rejimi ve Türkiye için oluşturduğu tehdit konusu hiç şüphesiz Bağdat'ta masada olacak. Türkiye’de yerleşik Suriyeli düzensiz göçmenlerin ülkelerine dönüşlerinin sağlanması hususunda kolaylık gösterilmesi ve Şam yönetiminin bu alanda yapması gereken yasal düzenlemelerin ele alınacağı bilgisi var. 

Ankara, AK Parti'nin Arap/İslamist eksenli dış politikasını terk ediyor mu? AK Parti liderliği ile "Müslüman Kardeşler" (İhvanı Müslimin) örgütünün yakınlığı kamuoyunun malumu.Mursi'nin azli ile başlayan süreçte, AK Parti Hükümetleri, Mısır Genelkurmay Başkanı Sisi'nin gerçekleştirdiği askeri darbeyi bahane ederek iki ülke arasındaki tarihi ilişkileri krize dönüştürdüler. Bu zaviyeden bakıldığında Bağdat toplantısının Suudi Arabistan, BAE ve Mısır ile yürütülen olumlu ilişkiler kapsamında değerlendirilmesi daha sağlıklı olabilir. 

MİT Başkanı Hakan Fidan ve Suriye Ulusal Güvenlik Büro Başkanı Ali Memlük arasında gerçekleşeceği haberleştirilen olası toplantıda bölgesel jeopolitik konumun son durumu ve iki ülke İstihbarat kuruluşları arasındaki koordinasyon eksikliği de mutlaka ele alınacak konulardan biri olarak değerlendiriliyor.  

Ayrıca Türk tarafının İran-Suriye-İsrail eksenli restleşmeler yönelik çözüm önerileri sunması  bekleniliyor. Yazıya son vermeden önce görüşmenin aktörlerini tanıyalım. Irak Ulusal Güvenlik Teşkilatı Başkanı Korgeneral Abdulgani el-Esedi... Bağdat’ta gerçekleşecek Ankara ve Şam İstihbarat Başkanlarının toplantısına Irak Ulusal Güvenlik Teşkilatı başkanı Korgeneral  Abdulgani el-Esedi ev sahipliği yapacak. Irak istihbaratının önceki başkanı Mustafa el-Kazimi, 10 Temmuz 2019'da Irak Dışişleri Bakanı Muhammed Ali el-Hekim, Savunma Bakanı Necah eş-Şammari ile birlikte Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edilmişler, MİT Başkanı Dr. Hakan Fidan da görüşmede hazır bulunmuştu.  Önce Irak Meclisi'ndeki Şii gruplar, Cumhurbaşkanı Berhem Salih'in hükümeti kurma görevi verdiği Adnan ez-Zurfi'ye karşı çıkarak, yerine Mustafa Kazimi'yi aday gösterme konusunda anlaşmıştı. 

Ardından Irak Meclisi’nin en büyük Sünni grubu Irak Güçler İttifakı Koalisyonu, hükümeti kurması için Şii grupların aday göstermek istediği Ulusal İstihbarat Dairesi Başkanı Mustafa el-Kazimi'yi desteklediklerini açıklayınca, Irak Meclisi’nde Sünni ve Şii grupların ittifakla seçtiği Başbakan olarak tarihe geçti. 6 Temmuz 2020 Pazartesi günü, Mustafa el-Kazimi’nin Başbakan seçilmesi ile boşalan Irak Ulusal Güvenlik Teşkilatı başkanlığına atanan Korgeneral Abdulgani el-Esedi, bu göreve getirilmeden önce Irak'ta DEAŞ'a karşı mücadele döneminde aktif rol üstlenmiş, Irak Anti terör birliğinin komutanı/ Irak Terörle Mücadele Kurumu Başkanlığında bulunmuştu.  Esedi, 2018 Kasım ayında emekliye ayrılmıştı. Abdulgani el-Esedi Başbakanlığa aday olmuş ancak seçilememişti. Onun ismi adaylığı sürecinde askeri vesayet tartışmalarını ateşlemişti. 1951, Irak'ın güneydoğusunda İran sınırında bulunan Meysan ili doğumlu. Çoğunluğunu Şiilerin oluşturduğu Meysan'da İran- Irak Savaşı sırasında en şiddetli muharebeler yaşanmıştı. Esedi’nin tam adı Abdul Ghani Acil Taher Al-Asadi. Al-Asadi, 1972'de Irak Askeri Koleji'nden mezun. Irak - İran savaşında üstün başarı gösterdi. Saddam’ın güvendiği seçkin askeri birlik Cumhuriyet Muhafızlarından olduğu söyleniyor.  2018'de eski başbakan olan Adel Abdul-Mehdi'nin talimatına göre emekli olmadan önce Terörle Mücadele Servisi bünyesinde Irak Özel Kuvvetleri komutanı olarak görev yaptı. İsmi, DEAŞ’la mücadele kapsamında 2015-2017 yıllarında parladı.Nitekim o dönem Terörle Mücadele’de olan Esedi, Anbar ve Musul’da katıldığı askeri operasyonlarda adından söz ettirmeyi başardı. Daha sonra ise kendi isteğiyle emekliye ayrıldı. Irak’ta süren gösteriler sırasında aktivistler, Esedi’nin kendileriyle iletişime geçtiğini ve başbakan adayı olarak kendisini önermelerini talep ettiğini iddia etmişti. Yine o süreçte Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın, Esedi ismini memnuniyetle karşıladığı basında yer almıştı. 

İran yanlısı Bina Koalisyonun hizipçi isimler üzerinde ısrar etmesinin, Esedi’nin göstericiler tarafında kabul görme ihtimalinin arttığı belirtilmişti ama evdeki pazarlık çarşıya uymadı. Başbakan seçilemedi. Irak'ın güneyindeki Zikar vilayetinde yaşanan olaylar sonrası, Irak Başbakanı Mustafa Kazimi, Abdulgani el-Esedi’yi, Zikar vilayetine vali atamıştı. Abdulgani el-Esedi ayrıca  Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’a yakın isimler arasında yer alıyor. 16 Nisan 2021 Cuma tarihli Irak basınında yer alan haberlerde Abdulgani El Esedi’nin Korona virüse yakalandığı ve tedavi altında olduğu belirtilmişti. 

Ali Memlük...

Suriye Umumi İstihbarat Direktörü Ali Memlük, aslen İskenderunlu, Sünni bir aileden. Hatta Çerkez olduğu da söyleniyor. Suriye Hava Kuvvetlerinden İstihbarat başkanlığına atanan Ali Memlûk, hem Suriye’deki değişik istihbarat yapılanmaları hem de Arap dünyasındaki istihbarat örgütleri ile iyi ilişkiler sürdüren bir isim. Ankara'nın da sıcak baktığı birisi. Mayıs 2015’te İngiliz Daily Telegraph gazetesi, Suriye’nin üst düzey istihbarat yetkililerinden Ali Memlük’ün, “aracılar vasıtasıyla Türk istihbaratıyla iletişime geçip darbe planı yapma” şüphesiyle ev hapsine atıldığını yazmış, Suriye’de, “Türkiye’deki Milli Güvenlik Kurulu’na (MGK) benzer bir yapı olan Ulusal Güvenlik Bürosu’nun başkanı” Ali Memlük’ün, Sünni olduğu, Şii İran Devrim Muhafızları’yla, Lübnan’daki Hizbullah’ın gücü elinde bulundurmalarına karşı çıktığı belirtilmişti.

Suriye istihbarat sistemi ve teşkilatının köşe taşlarından.Suudi Arabistan ve ABD ile yapılan görüşmeleri yürütmüştü. Memlük, ABD’nin ekonomik yaptırımlar kararına tabi tutulan Suriyeli yetkililer arasındaydı.Hakan Fidan... Çok söze gerek yok! "Ankara merkez, onu tanır herkes"...