Bugun...


ÖMÜR ÇELİKDÖNMEZ

facebook-paylas
Velinimet kim? Türkiye-İngiltere ilişkilerinde asimetrik güven arayışı!
Tarih: 27-06-2025 11:30:00 Güncelleme: 27-06-2025 11:30:00


Velinimet Kim? Türkiye–İngiltere İlişkilerinde Asimetrik Güven Arayışı!

Türkiye-İngiltere ilişkilerinde stratejik derinlik zaviyesinden değerlendirme   yapılması konunun daha nesnel ele alınmasını gerektiriyor. Neden mi? Çünkü hızla büyüyen bir ekonomi, stratejik bir NATO müttefiki ve AB katılım sürecindeki kritik bir bölgesel güç olarak Türkiye, İngiltere için sadece önemli değil; aynı zamanda vazgeçilmez bir ortaktır.

İngiltere’nin Türkiye’ye yönelik politikaları ve stratejik değerlendirmeleri, iki ülke arasındaki iş birliğinin kapsamını ve gelecekteki yönelimlerini anlamak açısından kritik bir rol oynamaktadır. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Türkiye ile ticaretin ötesinde, güvenlik iş birliğini de bu ilişkinin kalbinde görüyor. Raporlara göre Türkiye, bugün dünya sahnesinde istikrarsızlıkla boğuşan hayati bir ülke konumunda bulunuyor; Birleşik Krallık’ın desteğine hem muhtaç hem de bunu sonuna kadar hak ediyor. Dünyada herhangi bir ülkeden daha fazla mülteciyi ağırlayan Türkiye, uluslararası toplumun yetersiz desteğine rağmen AB’ye yönelik düzensiz göçün önlenmesinde kritik bir rol üstleniyor.

İngiltere’nin, Türkiye ile kurduğu “stratejik” ilişkiyi güçlendirme çabaları bazen insan hakları konusundaki endişeleri geri planda bırakmakla eleştiriliyor. Ancak Londra, ticaret ve güvenlik alanında derinleşen bu iş birliğini, Türkiye’nin savunma kapasitesini artıracak “TF-X” gibi projelerle taçlandırıyor.

Güvenlik, Savunma ve TF-X İş Birliği…

TF-X, Türk ordusunun geleceğini şekillendirecek ileri teknolojiye sahip bir savaş uçağı geliştirme projesidir ve bu, iki ülke arasındaki ortaklığı yeni bir boyuta taşıyor.Son dönemde resmen imzalanan Türkiye-İngiltere Savunma Sanayii İşbirliği Konseyi Tüzüğü, iki tarafın savunma alanındaki iş birliklerini hem resmileştiriyor hem de kurumsallaştırıyor.

Bu adım, değişen küresel güvenlik ortamında ve ortak tehditler karşısında iki NATO müttefikinin dayanışmasını güçlendirme kararlılığını açıkça ortaya koyuyor. Türkiye ve İngiltere, sadece bölgesel değil, küresel düzeyde de ortak zorluklarla karşı karşıya: AB’nin zayıflaması, büyüyen mülteci krizi ve Rusya’nın agresif politikaları. Her iki ülke de Rusya’nın Suriye ve Ukrayna’daki tehditlerine karşı birlikte dururken, Türkiye’nin Moskova ile ilişkileri ustalıkla yöneterek iş birliğini belirli alanlarla sınırlandırması dikkat çekiyor.

Özellikle Türkiye’nin Rus S-400 hava savunma sistemini satın alması, İngiltere’de ciddi endişelere yol açtı; Londra, Ankara’nın NATO müttefikleriyle bağlarını güçlendirmesini ve bölgesel savunma iş birliğini derinleştirmesini istiyor. Kısacası, Türkiye, İngiltere için sadece bir bölgesel ortak değil, aynı zamanda geleceğin küresel güvenlik dengelerinde kilit rol oynayacak stratejik bir müttefik. Londra’nın Türkiye’ye bakışı, bu gerçeğin açık bir yansımasıdır.

Türkiye, jeopolitik konumu ve bölgesel etkisiyle İngiltere’nin dış politika ve güvenlik stratejilerinde öncelikli bir ülke konumundadır. İngiliz hükümetinin Türkiye değerlendirmesi veya Türkiye’yi nasıl gördüğünün bilinmesi, analiz odaklı bir yazı için olmazsa olmazdır. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, ticaretin yanı sıra İngiltere ile Türkiye arasındaki güvenlik iş birliğini ilişkinin merkezi olarak tanımlıyor.

İngiliz Hükümetinin Türkiye raporlarına göre Türkiye, istikrarsız bir dönemle karşı karşıya olan hayati bir ülke olarak, Birleşik Krallık'ın desteğine hem ihtiyaç duyuyor hem de bunu hak ediyor. Türkiye, dünyadaki herhangi bir ülkeden daha fazla sayıda mülteciye ev sahipliği yapıyor ve bunu yapmak için aldığı yetersiz uluslararası desteğe rağmen, AB'ye düzensiz göçü önlemede önemli bir rol oynuyor. İngiltere'nin Türkiye ile "stratejik" bir ilişki kurma çabasında insan haklarına ilişkin endişelerini önceliklendirmediği şeklinde algılanma riskiyle karşı karşıya.

İngiltere Dışişleri Bakanlığı, ticaret ve güvenlik iş birliğini İngiltere ile Türkiye arasındaki stratejik ilişkinin merkezinde olarak tanımlarken, aynı zamanda 'TF-X' olarak bilinen bir projeyi de bu iş birliğinin merkezinde konumlandırıyor. TF-X, Türk ordusu için gelecek nesil bir savaş uçağı geliştirme projesidir ve İngiltere’nin bu projeye teknik destek ve teknoloji transferi sağlaması, savunma sanayii alanındaki iş birliğinin derinliğini göstermektedir.

Türkiye-İngiltere Savunma Sanayii İşbirliği Konseyi Tüzüğü'nün iki ülke tarafından resmen imzalanmasıyla, savunma sektöründeki iş birlikleri resmileşmiş ve kurumsallaşmıştır. Bu anlaşma, Ankara ve Londra arasındaki stratejik iş birliğinde yeni bir dönemin başlangıcını işaret etmektedir. İki NATO müttefiki, “değişen küresel güvenlik ortamı” ve “ortak tehditler” vurgusu yaparak savunma alanındaki bağlarını derinleştirmenin önemine dikkat çekmiştir. İngiltere, Türkiye’nin savunma sanayisindeki kapasitesini güçlendirmek amacıyla çeşitli projelerde teknik ve finansal destek sağlamaktadır. Bu destek, Türkiye’nin yerli ve milli savunma teknolojilerini geliştirme hedefleriyle paralel ilerlemekte, iki ülke arasında uzun vadeli stratejik bir ortaklık zemini oluşturmaktadır. Ayrıca İngiltere, Türkiye’nin bölgesel güvenlikteki rolünü ve savunma kabiliyetlerini artırmasının, NATO müttefikleri arasındaki dayanışmayı güçlendireceği görüşündedir.

Türkiye ve İngiltere, AB’nin zayıflaması, artan mülteci krizi ve Rusya’nın saldırganlığı gibi ortak zorluklarla karşı karşıyadır. Her iki ülke de Rusya’nın Suriye ve Ukrayna’daki eylemlerine karşı dururken, Türkiye, Moskova ile ilişkilerini ustaca yöneterek iş birliğini belli alanlarla sınırlamıştır. Örneğin, Türkiye’nin Rus S-400 hava savunma sistemi alması, İngiltere’de endişe yaratmış, Londra, Ankara’nın NATO müttefikleriyle savunma bağlarını güçlendirmesini talep etmiştir.

Brexit Sonrası Yeni Ticaret Ufukları…

Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılması sonrası, İngiltere’nin Türkiye ile ticaret ve ekonomik iş birliğini derinleştirme çabaları hız kazandı. Türkiye, hem önemli bir pazar hem de Doğu Avrupa ile Orta Doğu’ya açılan stratejik bir kapı olarak Londra’nın öncelikleri arasında yer aldı.

Brexit sonrası imzalanan serbest ticaret anlaşması, tercihli ticaret ilişkilerini sürdürmeyi hedefleyerek iki ülke arasındaki ticaret hacmi 23,8 milyar pounda kadar yükseldi. Ancak, hizmetler, dijital sektör ve veri alanlarında güncellemeler içeren yeni bir müzakere süreci başladı; bu da ekonomik bağların daha da güçlenmesine imkan tanıyabilir.

Göç ve Bölgesel Güvenlikte Ortak Mücadele…

Ticaretin ötesinde, Birleşik Krallık ve Türkiye göç, güvenlik ve bölgesel istikrar alanlarında da iş birliğini artırdı. Suriye’deki çatışmaların yol açtığı mülteci krizine karşı ortak çözümler geliştirildi; Türkiye, dünyadaki en büyük mülteci nüfusuna ev sahipliği yaparken, İngiltere ile insan kaçakçılığı ve yasadışı göçle mücadelede ortak adımlar attı.

Bu kapsamda, istihbarat paylaşımı ve sınır güvenliği alanlarında birlikte hareket ediliyor. Yatırım açısından, İngiltere Türkiye’de düşük karbonlu ulaşım projelerine destek verirken, savunma iş birliği de önemli bir boyut kazandı. İki ülke arasında askeri eğitimler, teknoloji transferi ve ortak projeler yürütülmekte; İngiltere, Türkiye’nin savunma sanayi kapasitesini artırmaya yönelik teknik ve finansal katkılar sağlıyor.

Buna karşın, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini satın alması gibi bazı adımlar, NATO üyeleri arasında güvenlik endişelerine neden oldu ve ilişkilerde zaman zaman gerilimler yaşandı. Tüm bu dinamiklere rağmen, İngiltere ile Türkiye arasındaki ilişkiler çok yönlü olarak gelişmeye devam ediyor. Hem ekonomik hem de güvenlik alanlarındaki iş birliği, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın güçlenmesine katkıda bulunuyor. Brexit sonrası yeni fırsatlar arayan İngiltere ve bölgesel etki alanını genişleten Türkiye, gelecekte de karşılıklı çıkarlarını gözeten bir iş birliği içinde olmaya devam edecek gibi görünüyor.

İngiltere’nin Güvenlik Stratejisinde Türkiye’nin Yeri…

İngiltere'de hükümet, "Ulusal Güvenlik Stratejisi 2025: Tehlikeli Bir Dünyada İngiliz Halkı için Güvenlik" başlıklı yeni güvenlik, savunma ve dış politika stratejisini yayımladı. Belgede, Türkiye'nin İngiltere için önemine işaret edilerek, "Karadeniz, Kafkaslar, Orta Doğu ve Afrika'nın kesişim noktasında bulunan Türkiye, İngiltere'nin Avrupa'daki ve NATO'nun kanatlarındaki güvenlik çıkarları için elzemdir ve güçlü askeri entegrasyon ile savunma sanayi işbirliği sayesinde İngiltere için hem kilit bir NATO müttefiki hem de ikili düzeyde ortaktır." değerlendirilmesi yapıldı.

Belgede özellikle, Rusya ve İran'ın oluşturduğu tehditler öne çıkarılırken, bazı düşman ülkelerin İngiltere'nin enerji ve tedarik zincirlerini hedef alabilecek potansiyel saldırılar için zemin hazırladığına dikkat çekildi. Yeni güvenlik stratejisi kapsamında, toplum genelinin hazırlığını test etmek amacıyla yıllık tatbikatlar düzenleneceği kaydedilen belgede, enerji santralleri ve su temini gibi kritik altyapıların korunmasına yönelik önlemlerin de artırılacağı belirtildi.Bu kapsamda, başlatılan yeni uygulamanın, "Yurt Savunması (Home Defence)" olarak tanımlandığı ifade edildi.

Ortak Çıkarların Şekillendirdiği Yeni Dönem…

İngiltere, Türkiye’yi “kilit stratejik ortak” olarak tanımlayan bir açıklama yaptı. Bu açıklama, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleştiğini ve güvenlik alanında daha yakın iş birliğine gidileceğini gösteriyor. Özellikle savunma sanayi ve NATO çerçevesinde önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilir. 25 Şubat 2025 tarihinde Ankara’da imzalanan Güvenlik Anlaşması, Türkiye ve Birleşik Krallık arasında savunma alanında gizli bilgilerin paylaşılmasına olanak tanıyacak yasal bir çerçeve oluşturdu. Bu adım, iki ülkenin güvenlik iş birliğini güçlendirecek ve savunma sanayilerindeki ortaklıkları artıracaktır.

Birleşik Krallık Ankara eski Büyükelçisi Richard Moore, anlaşmanın imzalanmasının iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin önemini ve karşılıklı güveni gösterdiğini vurguladı. Moore, bu gelişmenin savunma bakanlıkları arasındaki iş birliğini ve savunma sanayindeki ortaklıkları güçlendireceğine inandığını belirtti. Türkiye, NATO’nun güney kanadındaki stratejik konumu ve bölgesel güvenlikteki rolüyle, Birleşik Krallık için önemli bir müttefik olmaya devam etmektedir.

İki ülke arasındaki bu güçlü iş birliği, bölgesel ve küresel güvenlik meselelerinde ortak hareket etmeyi mümkün kılmaktadır. İngiltere’nin Türkiye’yi “kilit stratejik ortak” olarak tanımlaması, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleştiğini ve güvenlik alanında daha yakın iş birliğine gidileceğini göstermektedir. Bu gelişme, özellikle savunma sanayi ve NATO çerçevesinde önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Bu anlaşma, Türkiye’nin uluslararası alandaki stratejik önemini artırırken, Birleşik Krallık’ın da bölgesel güvenlik politikalarında Türkiye ile daha yakın iş birliği yapma arzusunu yansıtmaktadır.

İngiliz ipiyle kuyuya inilmeyeceği unutulmamalı…

İngiltere, Türkiye’yi sadece bölgesel bir aktör olarak değil, küresel hesaplarında kritik bir kaldıraç olarak görüyor. Türkiye ise bu ilgiyi zaman zaman fırsata, zaman zaman bağımlılığa dönüştürüyor. Taraflar arasında gelişen ilişkiler, karşılıklı çıkarlara dayansa da eşitlikten ziyade ihtiyaca ve pragmatizme dayanıyor. Londra’nın Ankara’ya yönelik ilgisi sürdükçe, bu denge korunabilir; ancak Türkiye’nin uzun vadede kazançlı çıkması, kendi oyun planını ve bağımsız pozisyonunu ne kadar güçlendirdiğine bağlı. Günü kurtaran iş birlikleri yerine, ilkesel ve çok kutuplu bir strateji izlenmedikçe, karşılıklı iyi niyet söylemleri somut ve kalıcı bir kazanıma dönüşmeyebilir.

 




FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 08/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 08/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 08/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 08/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 08/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 08/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 08/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 10/08/2025 Bandırmaspor vs Sakaryaspor
 10/08/2025 Bodrum FK vs Pendikspor
 10/08/2025 Boluspor vs Van Spor FK
 10/08/2025 Çorum FK vs Amed SK
 10/08/2025 Erzurumspor FK vs Sivasspor
 10/08/2025 Esenler Erokspor vs Adana Demirspor
 10/08/2025 Hatayspor vs Keçiörengücü
 10/08/2025 Iğdır FK vs Sarıyer
 10/08/2025 İstanbulspor vs Serik Belediyespor
 10/08/2025 Ümraniyespor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/08/2025 Altınordu vs Erbaaspor
 24/08/2025 Batman Petrolspor vs İnegölspor
 24/08/2025 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs İskenderunspor A.Ş.
 24/08/2025 Elazığspor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 24/08/2025 GMG Kastamonuspor vs Sincan Belediye Ankaraspor
 24/08/2025 Karacabey Belediye Spor vs Kepezspor FAŞ
 24/08/2025 Karaman Futbol Kulübü vs Bucaspor 1928
 24/08/2025 MKE Ankaragücü vs 24Erzincanspor
 24/08/2025 Şanlıurfaspor vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/09/2025 Beykoz İshaklıspor vs Yeşil Yalova FK
 07/09/2025 Çorluspor 1947 vs Bulvarspor
 07/09/2025 Etimesgut Spor vs Silivrispor
 07/09/2025 Galata vs Edirnespor
 07/09/2025 İnegöl Kafkas GK vs Çankaya SK
 07/09/2025 İnkılap FSK vs K.Çekmece Sinopspor
 07/09/2025 Polatlı 1926 Spor vs Bursa Nilüfer FK
 07/09/2025 1923 M.K.Paşaspor vs Fethiye İdman Yurdu
GAZETEMİZ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


HABER ARA
YUKARI