Aşı ve ilaç yapımı için umut veren çalışma

Proteinin şifresi çözülüyor

Salgın hastalıklara karşı aşı ve ilaç yapımında kullanılan, kanser dahil birçok zorlu hastalığın şifresi konumundaki proteinler, İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde (İEÜ) incelenmeye başlandı.Çalışmayı yürüten İEÜ Biyomedikal Mühendisliği Dr. Öğretim Üyesi Günnur Güler, TÜBİTAK’ın da desteklediği uluslararası proje kapsamında, gerekli cihazları temin ederek proteinleri ve enzimleri detaylıca test etme aşamasına geldiklerini müjdeledi. Dr. Güler, “Projemizde, proteinlerin yapısal ve fonksiyonel özelliklerini belirlemeyi amaçlıyoruz. Özellikle, proteinlerin dış etkenlere karşı verdiği cevabı ve bu süreçte meydana gelen olayların sırasını tespit etmeye çalışıyoruz. Proteinlerin sırrını çözersek, birçok hastalık için kısa sürede ilaç ve aşı geliştirilmesinin temeli atılmış olur. Covid-19 virüsünün, hücremize ‘spike protein’ aracılığıyla tutunduğunu göz önüne alırsak, projenin ne kadar önemli olduğu anlaşılıyor” diye konuştu.

İEÜ’de görev yapan Dr. Günnur Güler, proteinler üzerine yaptığı araştırmayı, Rusya Bilimler Akademisi’nden Dr. Mikhail Vorobiev ile birlikte yürütüyor. İki yıl içerisinde tamamlanması hedeflenen çalışma kapsamında, Covid-19 sürecinin bitmesinin ardından Türkiye ve Rusya’da çalıştaylar gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Proje sayesinde; insan üzerine yapılan birçok bilimsel çalışmanın temelini oluşturan proteinlerin yapısında, zamana bağlı meydana gelen değişiklikler, tüm detaylarıyla analiz edilecek. Dr. Güler’in yapacağı çalışma, biyoteknolojik uygulamalar başta olmak üzere, önümüzdeki dönemde hayata geçirilecek birçok bilimsel çalışmaya da ışık tutacak.

AŞI YAPIMININ SÜRESİ KISALABİLİR

Projeye ilişkin detaylı bilgiler veren Dr. Güler, “Proteinlerin yapısını çözmek, aşı ya da ilaç geliştirmek isteyen bilim insanlarının da temel hedefi. Biz de projeyi hayata geçirirken bu düşünceyi temel aldık. Proteinlerin, yapısal ve fonksiyonel özelliklerini tespit etmek için yola çıktık. Dünyayı etkisi altına alan Covid-19 virüsüne karşı aşı geliştirmek için yapılan çalışmaların yapı taşlarından biri de proteinler. Her hastalığın, her virüsün protein yapısı değişkenlik gösterebiliyor. Virüs mutasyonlarında ise, yine protein yapısında değişimler meydana gelebiliyor. Buna bağlı olarak, aşı ya da ilaç geliştirme süreci de değişebiliyor, uzun süre alabiliyor. Eğer proteinlerin sırrını çözersek, önümüzdeki dönemde aşı ve ilaç yapımı için gerçekleşen çalışmaların süresi kısalabilir, hastalıklara daha rahat çare bulunabilir” dedi.

PROTEİN MÜHENDİSLERİ GELİYOR

Dr. Güler, sözlerini şöyle sürdürdü: “Protein içerikli projeler ve araştırmalar, son dönemde giderek artıyor. Avrupa’daki birçok ülkede, proteinlerin farklı özelliklerine ilişkin çalışmalar oldukça değerli görülüyor. Önümüzdeki süreçte, protein mühendisleriyle sıklıkla karşılaşabiliriz. TÜBİTAK tarafından projemizin kabul edilmesi, bizlere bu konuda araştırma imkanının sağlanması, gerçekten çok değerli. Çalışmamızı en kısa sürede tamamlayarak, bilim dünyasına ülkemizden katkı sağlamak istiyoruz.”