Bugun...


PROF. DR. ORHAN ÖZÇATALBAŞ

facebook-paylas
'Türkiye' Ülke Adı Olarak Tescillendi!
Tarih: 07-08-2023 21:34:00 Güncelleme: 07-08-2023 21:34:00


“TÜRKİYE” ÜLKE ADI OLARAK TESCİLLENDİ!

Bilindiği gibi ülke isimleri uluslararası ortamlarda, örneğin Birleşmiş Milletler toplantılarında, ilgili metinlerde, konuşmalarda İngilizce’deki karşılığıyla ifade edilmektedir. İki ay öncesine kadar Türkiye’nin ülke adı karşılığı olarak “Turkey” ifadesi kullanılmaktaydı. Bu kavram İngiliz dili dışında, hemen her dilde “coğrafi ve kavmi bir alanı” tanımlamaktaysa da İngilizcede aynı ses ve yazımla kullanılan ve hindi anlamına gelen “turkey” kavramı ile kullanılagelmişti. Ancak 31 Mayıs 2022 tarihinden itibaren; Birleşmiş Milletler nezdinde ve uluslararası tüm ortamlarda, yazışmalarda ve yazın dilinde “Türkiye” ülke adının karşılığı olarak “Turkey” kullanılamayacak!

Kavramların Benzemezliği

Britannica sözlükte: “Türkiye; kısmen Asya kısmen Avrupa'da yer alan ve ülkeler arasında hem köprü hem de bariyer görevi gören eşsiz bir coğrafi konuma sahip olan yer.” olarak tanımlanıyor.

1719 yılına kadar tarihsel olarak İngiliz yazın dilinde de Türkiye’nin ülke adı olarak karşılığı Turkye, Turkie, Turky ifadeleriyle yer almaktadır. Günümüzde ise Oxford sözlükte ülke adı olarak Türkiye'nin karşılığı için tarihsel geçmişe uygun olmayan "Turkey" ifadesine yer verilmektedir. Oysa ki, söze konu "Turkey" kavramın İngiliz dilindeki karşılığı "Hindi" olup, sözlük ise hindi kavramını şöyle tanımlanıyor: “ tavukgillerden, anayurdu Amerika olan, XV. yüzyılda evcilleştirilen ve Amerika’dan dünyanın her yerine yayılan, parlak ve yeşil, esmer tüyleri olan, boynu ve başı çıplak, dik ibikli, kuyruğunda on sekiz telek bulunan, kümes hayvanlarının en büyüğü, eti değerli bir hayvan.” Görüldüğü gibi hindi (turkey) ifadesi coğrafi olarak Amerika’ya yönelik evcil bir hayvanı ifade etmektedir ve ülke adı Türkiye ile hiçbir alakası bulunmamaktadır. Durum böyle olunca günlük konuşmalar yanında pek çok akademik ve diğer metinlerde anlam kaymasına yol açan bir kelime olarak göze batıyor.

Görüldüğü gibi yazımı aynı ancak anlam olarak birbirinden çok uzakta iki kavramı aynı sözcükle ifade etmek, kesinlikle İngiliz dilinin fakirliğinden kaynaklamamakta olup daha ziyade 1719 sonrasındaki tercihle, yazım hatasıyla ilişkilidir.

Tarihsel Süreçte Türkiye Kavramı!

Tarihsel gelişim sürecine bakıldığında Türkiye kavramsal olarak coğrafi ve kavmi bir alanı tanımlamaktadır. Türkiye, Türklerin yaşadıkları bölgeleri ifade eden bir kavram olarak kullanılagelmiştir. Türklerin 10’uncu Yüzyıl’dan itibaren Ortadoğu’da İran üzerinden İslam dünyasına, ardından Anadolu’ya geldiğini ve Bizans kaynaklarında Anadolu’nun Türkmen deryası haline geldiğini belirten Prof. Dr. Ahmet Taşağıl; Türkiye tabirinin ilk kez 582 yılında Roma (Bizans) tarihçi tarafından Orta Asya için kullanıldığını, 900'lü yıllarda da Peçenekler zamanında Karadeniz Kuzeyi'ne, Memlük devleti döneminde Mısır, Filistin, Suriye bölgesine 'Türkiye' denildiğini ve sonrasında ise Anadolu’nun Türkiye olarak isimlendirildiğini belirtiyor.

Yine aynı şekilde yabancı kaynaklara dayandırdığı makalesinde Dr. Altay Tayfun Özcan; “bir yurt adı olarak Türkiye ilk olarak Bizans kaynak yazarlarından Simocatta tarafından kullanılmıştır. İlk olarak Bizans kaynaklarında Türklerin yaşadıkları bölgeleri ifade etmek üzere Türkistan ve Kafkasların kuzeyindeki sahalar için kullanılan Türkiye tabiri, XII. Yüzyıla gelindiğinde Latince kaynaklarda Anadolu için kullanılmaya başlanmıştır. İlk önce Denizli’den Karaman’a kadar uzanan küçük bir sahayı içine alan Türkiye’nin sınırları ilerleyen birkaç yüzyıl içinde neredeyse bugünkü haline gelmiştir. Anadolu’yu ifade etmek için Türkiye tabirinin kullanılmaya başlanması ve gelişmesinde Anadolu’daki demografik ve kültürel değişimin önemli bir yer tuttuğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte Türkiye adının ilk olarak Anadolu Selçuklu idaresinin kalbi olan Denizli ile Karaman arasındaki sahayı ifade etmesi, Batı Anadolu’nun ise ancak bölgedeki Türkmen faaliyetlerinin doruk noktasına eriştiği bir dönemden sonra bu sınırların içine katılması, Türkiye tabirinin gelişmesinde siyasi kudretin belirleyici olduğunu göstermektedir. Bu husus ilerleyen yıllarda Türkiye sınırlarının Arabistan ve Ege adalarını da içine almasıyla da kendini belli etmektedir.”, şeklinde konuyu özetlemektedir.

Görüldüğü gibi kadim geleneğe ve geçmişe sahip Türkiye’nin İngiliz dilindeki karşılığı söz konusu derinliği ifade etmiyor. Hatta 1719 yılına kadar İngilizler tarafından edebiyat ve diğer alanlarda Turkey kavramı ülke adı karşılığı olarak kullanılmamıştır. Özellikle 5. Ve 15. Yüzyıllar arasını kapsayan Ortaçağ dönemi Latincesinde "Türklerin yurdu" anlamında , “Turchia” ve “Turquia” ifadeleri kullanılmış, takiben 15 yy’da “Turkye”, “Land of Torke”, 16 yy’ın başlarında İskoç şair William Dunbar  şiirlerinde “Turkie” ve “Tartaria" olarak  ve 16 yy da  İngiliz filozof, bilim insanı Francis Bacon ise, Sylva Sylvarum eserinde  “Turky” olarak kullanmıştır.

Dolayısıyla İngilizce de esas Türkiye ülkesinin isimlendirmesi günümüz İngiliz sözlüğündeki anlamından tamamen farklıdır ve 1719 yılından sonra hatalı kullanılmıştır. Çünkü tarihsel olarak İngiliz yazın dilinde de Türkiye’nin ülke olarak karşılığı Turkye, Turkie, Turky ifadeleri şeklinde yer almıştır.

'Türkiye' ülke adı tesciliyle

“Marka Değerini Güçlendirmek”

Konuyla ilgili olarak geçtiğimiz yıl Türkiye, uluslararası düzeyde önemli bir işlem gerçekleştirerek Türkiye'nin marka değerini güçlendirmek amacıyla tüm dillerde “Türkiye” ifadesi Birleşmiş Milletler nezdinde tescillendirilmiştir. Söz konusu süreçle ilgili ilk bilgilendirme 31 Mayıs 2022 tarihinde Dışişleri Bakanı Sayın Mevlüt Çavuşoğlu tarafından sosyal medya hesabında: “Ülkemizin marka değerini yükseltmek için Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde başlattığımız süreç nihayete eriyor.

BM Genel Sekreteri'ne bugün gönderdiğim mektupla ülkemizin BM nezdinde yabancı dillerdeki adını da "Türkiye" olarak tescil ediyoruz.” şeklinde yer almıştır.

Esasen bu açıklama ile, yukarıda belirtilen tarihsel verilere uygun olarak, Türkiye’nin BM nezdinde yabancı dillerdeki karşılığının 'Türkiye' olarak tescil edildiği belirtilmiştir. Bu kapsamda bundan böyle 'Türkiye' markasını güçlendirme çalışmaları kapsamında, uluslararası kurum, kuruluşlarla resmi ilişkilerde olmak üzere, her türlü faaliyet ve yazışmalarda, 'Turkey', 'Turkei', 'Turquie', ‘Turchia’, ‘Turska’ ve benzeri ibareler yerine 'Türkiye' ibaresinin kullanılacak olması önemli ve değerli olmuştur.

Birleşmiş Milletler nezdinde “Türkiye”

BM resmi internet sayfasında(*https://turkiye.un.org/en/184798-turkeys-name-changed*-t%C3%BCrkiye) konuyla ilgili olarak şu açıklama yer almaktadır:

Turkey's name changed to Türkiye!  (Türkiye'nin adı Türkiye olarak değişti!)

BM'de ülke adı "Turkey" yerine "Türkiye" geliyor.

Türkiye Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler'e sunduğu resmi yazının ardından BM'de ülkenin adı resmi olarak Türkiye olarak değiştirildi. 

BM Sözcüsü Stephane Dujarric, 1 Haziran'da Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'ndan Genel Sekreter Antonio Guterres'e hitaben, tüm işlerde "Turkey" yerine "Türkiye"nin kullanılmasını talep eden bir mektup alındığını söyledi.

Sözcü, ülke adı değişikliğinin mektubun alındığı andan itibaren geçerli olduğunu söyledi.”

Sözün Özü

Türkiye kavramı ülke olarak İngiliz yazın dili ve sözlüğünde 1719 yılına kadar doğru kullanılmıştır. Ancak sonrasında anlam olarak coğrafi ve kavmi ifade etmenin ötesinde tamamen farklı anlamlı bir kavramla eşleştirilmiştir. Bu durum tabiatıyla hatalıdır ve tarihi akışa uygun değildir. Sonuç olarak Türkiye, 2022 yılında BM nezdinde “Türkiye” ifadesini tescillendirerek; ülkenin marka değerini güçlendirmek üzere somut işlem tesis etmek yanında, birkaç yüzyıldan beri devam eden tarihi bir hatayı da düzeltmiştir.





FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 08/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 08/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 08/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 08/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 08/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 08/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 08/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 10/08/2025 Bandırmaspor vs Sakaryaspor
 10/08/2025 Bodrum FK vs Pendikspor
 10/08/2025 Boluspor vs Van Spor FK
 10/08/2025 Çorum FK vs Amed SK
 10/08/2025 Erzurumspor FK vs Sivasspor
 10/08/2025 Esenler Erokspor vs Adana Demirspor
 10/08/2025 Hatayspor vs Keçiörengücü
 10/08/2025 Iğdır FK vs Sarıyer
 10/08/2025 İstanbulspor vs Serik Belediyespor
 10/08/2025 Ümraniyespor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/08/2025 Altınordu vs Erbaaspor
 24/08/2025 Batman Petrolspor vs İnegölspor
 24/08/2025 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs İskenderunspor A.Ş.
 24/08/2025 Elazığspor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 24/08/2025 GMG Kastamonuspor vs Sincan Belediye Ankaraspor
 24/08/2025 Karacabey Belediye Spor vs Kepezspor FAŞ
 24/08/2025 Karaman Futbol Kulübü vs Bucaspor 1928
 24/08/2025 MKE Ankaragücü vs 24Erzincanspor
 24/08/2025 Şanlıurfaspor vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/09/2025 Beykoz İshaklıspor vs Yeşil Yalova FK
 07/09/2025 Çorluspor 1947 vs Bulvarspor
 07/09/2025 Etimesgut Spor vs Silivrispor
 07/09/2025 Galata vs Edirnespor
 07/09/2025 İnegöl Kafkas GK vs Çankaya SK
 07/09/2025 İnkılap FSK vs K.Çekmece Sinopspor
 07/09/2025 Polatlı 1926 Spor vs Bursa Nilüfer FK
 07/09/2025 1923 M.K.Paşaspor vs Fethiye İdman Yurdu
GAZETEMİZ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


HABER ARA
YUKARI