Oxford Üniversitesi Reuters Enstitüsü, 2024 Dijital Haber Raporu'nu yayınladı. 6 kıtada 47 ülkede 94 bin 943 yetişkinle yapılan görüşmeler sonucu bu yıl 13'üncüsü hazırlanan rapor, dünyada medyanın genel manzarasıyla ilgili önemli bilgiler ortaya çıkardı.

HABERLERİN SIKICI OLUŞU İLGİSİZLERİN SAYISINI ARTIRIYOR

Rapora göre dünya genelinde haberlerin depresif, acımasız ve sıkıcı bulunması nedeniyle haber okumayan, dinlemeyen ve izlemeyenlerin sayısında artış yaşanıyor.

Dünyada her 10 kişiden 4'ü bazen ya da sıkça, haberlerden uzak durduklarını söyledi. Yüzde 39 olarak ölçülen bu oran,2017 yılında yüzde 29 olarak ölçülmüştü.

BASIN İÇİN ŞARTLAR HER GEÇEN GÜN ZORLAŞIYOR

Raporda ülkelerin çoğunda haber medyasının artan dezenformasyon, düşük güven, politikacıların saldırıları ve belirsiz bir iş ortamı nedeniyle giderek daha fazla zorlandığı tespit edildi.

Artan maliyetler, düşen reklam gelirleri ve sosyal medya trafiğindeki keskin düşüşler nedeniyle işten çıkarmalar, kapatmalar ve diğer kesintilerin basını her geçen gün daha zor bir duruma düşürdüğüne işaret edildi.

MEDYAYA BASKI ARTIYOR

Dünyanın çeşitli yerlerinde ekonomik zorlukların, haber medyasının güçlü iş adamlarından ve hükümetlerden gelen baskılara direnmesini daha da zor bir hale geldiği raporda belirtilirken sosyal medyanın, haber alma öne çıktığı görüldü.

SOSYAL MEDYANIN HABERCİLİKTEKİ ETKİSİ

Araştırmaya göre sosyal medya, arama motorları ve video platformları dahil büyük teknoloji şirketlerinin gücü ve değişen stratejileri, haber ve politik içerikleri geri plana attı.

Raporda haberden kaçma oranındaki artış dikkat çekerken medyadaki haber yoğunluğu nedeniyle kendilerini "aşırı yük altında" hissedenlerin oranı 2019'dan bu yana 11 puan artış gösterdi.

X, TİKTOK'UN GERİSİNE DÜŞTÜ

Özellikle Avrupa ve ABD dışında, Facebook'un haber amaçlı kullanımının azaldığı, özel mesajlaşma uygulamaları ve video ağlarına olan bağımlılığın arttığını belirten rapora göre, YouTube küresel ölçekte yüzde 31 oranında, WhatsApp yaklaşık yüzde 21 oranında, TikTok yüzde 13 oranında, eski adı Twitter olan X yüzde 10 oranında haber alma kaynağı olarak gösterildi. Haberlerin alımı ise daha çok video şeklinde oluyor.

TÜRKİYE'DE SOSYAL MEDYADAN HABER ALMA ORANI YÜZDE 70

Türkiye'de yüzde 38'le YouTube ve Instagram haber alımında öne çıkıyor. Bu oran YouTube için geçen yıla göre eksi 7 puan, Instagram içinse artı 2 puan olarak tespit edildi. Bu sıralamayı yüzde 29'la Whatsapp, yüzde 27 ile Facebook, yüzde 22 ile X, yüzde 10'la TikTok izliyor.

Türkiye'de Facebook üzerinden habere erişim, geçen seneye kıyasla 6 puan gerilemiş durumda. Rapora göre Türkiye haberi yüzde 70 oranında çevrimiçi platformlardan, yüzde 56 oranında televizyondan, yüzde 45 sosyal medyadan, yüzde 19 yazılı basından izledi.

Ayrıca rapora göre, Türkiye'de anket katılımcılarının yüzde 81'i haberlerini haftada en az bir kere kısa videolardan takip ettiğini belirtti.

YAPAY ZEKA DETAYI

Rapor, yapay zeka ve bunun özellikle siyaset veya savaş gibi sert haberler için nasıl kullanılabileceği konusunda yaygın şüphelere dikkat çekiyor.

TÜRKİYE'DE HABERE GÜVEN YÜZDE 35

Haberlere olan güveni yüzde 40 olarak geçen yılla aynı tespit eden rapor, ülkelere göre değişen oranlara yer veriyor. Finlandiya yüzde 69'la en yüksek genel güven düzeyine sahip ülke olmayı sürdürürken, bu oran Türkiye'de yüzde 35, ABD'de yüzde 32 olarak gösterildi.

GENÇ HABER YORUMCULARI ÖNE ÇIKIYOR

Çeşitli platformlardaki haberler söz konusu olduğunda insanların en çok dikkat ettiği kaynaklara bakan rapor, özellikle YouTube ve TikTok'ta partizan yorumculara, sosyal medya fenomenlerine ve genç haber yaratıcılarına giderek daha fazla odaklanıldığını ortaya koydu. Ancak Facebook ve X gibi sosyal ağlarda geleneksel haber markaları ve gazeteciler hâlâ önemli rol oynamaya devam ediyor.

SOSYAL MEDYADAKİ DOĞRULUK ENDİŞESİ

Yaklaşık on kişiden altısı (yüzde 59) sosyal medyadaki içeriklerden endişe duyduğunu söyledi. TikTok ve X içerikleri bu endişelerde en yüksek düzeyi oluşturuyor.

Habere duyulan güven, tüketici başına habere ödenen abonelik ücretleri oranlarının yüksek olduğu ülkelerde daha yukarda seyretti.

HABER ABONELİĞİNDE ARTIŞ ÇOK SINIRLI

Veriler, haber aboneliğinde çok az bir artış olduğunu gösterdi. 20 zengin ülkeden oluşan bir sepette yalnızca yüzde 17'lik bir kesim, geçen yıl herhangi bir çevrimiçi haber için ödeme yaptığını söylüyor. Bu oran Norveç'te 40 ve İsveç'te yüzde 31, ABD'de yüzde 22. En düşük aboneliklere ise yüzde 9'la Japonya ve yüzde 8'le İngiltere sahip.

SOSYAL MEDYA GELENEKSEL MEDYAYI DERİNDEN ETKİLEDİ

Raporda son olarak sosyal medyadaki haber paylaşımlarının kolaylık sağladığı ancak bu platformların geleneksel yayıncılıktaki iş modellerini olumsuz anlamda derinden etkilediği belirtildi.

SONDAKİKA.COM EN GÜVENİLİR HABER SİTELERİNDE BAŞI ÇEKTİ

Reuters Dijital Haber Raporu'nda en güvenilir haber siteleri sıralamasında sondakika. com damga vurdu. Listede 2. sırada yer alan sondakika. com, her gün milyonlarca insanın tarafsız haber aldığı adres olarak adından söz ettirdi.