İlaç firmaları ile AB arasındaki aşı tedarik krizi büyüyor. İngiliz-İsveç ortaklı AstraZeneca, kendilerine ihracat kısıtlaması getirmeyi planlayan AB’yi “aşılarda hakkından fazlasını almakla” suçladı. Şirketin CEO’su Pascal Soriot, “Dünya nüfusunun yüzde 5’ine sahip Avrupa, tedarikimizin yüzde 17’sini alıyor. AB’nin sırasını beklemesi gerek” dedi.

Avrupa Birliği (AB) ve aşı üretici ilaç firmaları arasındaki tedarik kaynaklı kriz büyüyor. AB Komisyonu’nun koronavirüs aşısı üreten şirketlere üçüncü ülkelere ihracatta Brüksel’e bildirim verme zorunluluğu getirme tehdidine İngiliz-İseç ortaklığı AstraZeneca’dan yanıt geldi. AstraZeneca Üst Yöneticisi (CEO) Pascal Soriot, AB ile yapılan aşı sözleşmesindeki taahhütleri ihlal etmediklerini ve AB ülkelerinin aşılarını başkalarına satmadıklarını belirterek, AB’yi “aşılarda hakkından fazlasını almakla” itham etti.

‘AŞIDAN KAR ETMİYORUZ’

İtalya’nın yüksek tirajlı gazetelerinden La Repubblica’ya demeç veren Soriot, AB’nin AstraZeneca’yı “belirli sayıda aşı tesliminde sözleşmeye dayalı taahhütlerden caymakla” itham ettiğini anımsatarak, sözleşmede böyle bir taahhüdün yer almadığını belirtti. Soriot, “AB ile yapılan aşı sözleşmesi çok açık. AB’ye taahhüdümüz, elimizden gelenin en iyisini yapacağımız şeklinde” ifadelerini kullandı. Aşıları daha fazla para kazanmak için başka ülkelere sattıkları iddialarına da karşı çıkan Soriot, aşıdan kar etmediklerini söyledi.

‘SIRANIZI BEKLEYİN’

Soriot, AB’nin sıklıkla “aşı milliyetçiliğine karşı olduğu ve bütün dünyanın aşılardan faydalanması gerektiği” yönünde açıklamalar yaptığına işaret ederek, “Dünya nüfusunun yüzde 5’ine sahip olan Avrupa, aylık küresel tedarikimizin yüzde 17’sini alıyor” ifadesini kullandı. Dünyada 7,5 milyar insanın yaşadığını anımsatan AstraZeneca CEO’su, mevcut durumda Avrupa’nın talep ettiği 100 milyon dozun çok fazla olduğunu, AB’nin hakkından fazla aşı aldığını belirtti. Soriot, AB’nin AstraZeneca ile aşı sözleşmesini çok erken yaptığı yönündeki açıklamaların da doğru olmadığını aktararak, “AstraZeneca ile sözleşmeyi İngiltere’den 3 ay sonra imzalayan AB, bu ülke ile aynı zamanda aşıya erişim talep ediyordu” ifadesini kullandı. Soriot, AB’nin şirkete üretim kapasitesini artırması için yüzlerce milyon avro yatırım yaptığı açıklamasına dikkati çekerek, aynı yatırımı Birleşik Krallık’ın da yaptığını, AB’nin sırasını beklemesi gerektiğini belirtti.

TOPLANTIYA KATILMADILAR

Öte yandan, AB ile geçen yaz 400 milyon dozluk sözleşme imzalayan AstraZeneca’nın yılın ilk çeyreğinde yapacağı tedarikte yüzde 60 kesintiye gideceğini açıklamasından sonra AB ile şirket temsilcileri arasında dün yapılması planlanan toplantı, ilaç şirketi temsilcilerinin katılmaması nedeniyle gerçekleştirilemedi. Bir AB yetkilisi, şirketin yazılı olarak AB Komisyonuna bildirim yapacağını açıkladı. AstraZeneca’nın tedarik konusunda “en üst çabayı gösterdiği” açıklamasına değinen AB yetkilisi, şirketin “gerçekten en üst çabayı gösterdiğini” belirtti ancak şirketin kontratta belirtilen doz miktarını sağlamak için yeterli üretim kapasitesinin bulunacağına dair bir yükümlülük içinde olduğunu aktardı.

AB: Mahalle kasabı gibiler

AstraZeneca’nın açıklamalarına basın toplantısıyla cevap veren AB Komisyonunun sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, aşı şirketini “mahalle kasabına” benzetti. Sözleşme gereği ikisi AB ülkelerinde ikisi İngiltere’de bulunan 4 fabrikada üretilen aşılara erişim hakları bulunduğuna işaret eden Kyriakedis, “Biz ‘ilk gelen malı alır’ mantığını reddediyoruz. Bu mahalle kasaplarında işe yarayabilir ancak sözleşmelerde söz konusu olamaz. Bizim ön alım anlaşmamızda hiç olamaz” dedi.

Yoksul ülkelere 1,8 milyar doz dağıtım hedefi

Küresel Aşı ve Aşılama Birliği (GAVI) Üst Yöneticisi Dr. Seth Berkley, Kovid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı (COVAX) kapsamında yıl sonuna kadar 1,8 milyar dozu düşük gelirli ülkeler olmak üzere dünya genelinde 2,3 milyar doz Kovid-19 aşısı dağıtmayı planladıklarını söyledi. Berkley, “Bunların 700 milyon dozu Afrika ülkelerine olmak üzere 1,8 milyar dozu düşük gelirli ülkelerin hükümetlerine hiçbir ücret ödemen sunulabilecek” dedi. Berkley, COVAX vasıtasıyla aşıların temin edilmesi ve teslimatlarının desteklenmesi için gereken en az 8 milyar dolarlık fonun 6 milyar dolarını tedarik ettiklerini sözlerine ekledi.