Türkiye ve KKTC'nin tüm itirazlarına karşın Doğu Akdeniz'i kafasına göre uluslarlarası şirketlere peşkeş çeken Rum Yönetimi, 12'nci parselden doğal gaz çıkarılması için ABD'li Noble Enerji şirketi ile anlaştı. Rumlar, bu anlaşmadan 18 yılda 9 milyar dolar gelir sağlamayı planlıyor.

Doğu Akdeniz'i Türkiye ve KKTC'nin tüm itirazlarına rağmen tek yanlı parselleyerek uluslararası şirketlere kiralayan Kıbrıs Rum Yönetimi'nden tepki çekecek bir hamle daha geldi.

Rum Enerji Bakanı Yorgos Lakkotripis, Noble Enerji ve İsrailli ortaklarıyla uzun süredir devam eden gelir paylaşımı anlaşmasını tamamladıklarını belirterek, Afrodityatağından çıkartılacak doğal gazın Mısır'ın İskenderiye kentindeki Idku sıvılaştırma tesisine boru hatlarıyla taşınacağını açıkladı.

Yüzde 52'ye razı oldu

Amerikan Noble Enerji, Rumlar'dan parsel kiralayan ilk şirket. Kıbrıs adasının 400 kilometre güneyinde Afrodit adı verilen 12 numaralı parseli kiralayan şirket, 2011 yılında orta büyüklükte kabul edilen (350 milyar metreküp) doğal gaz yatağına ulaştı. Şirket, İsrail'in Delek ve Hollanda merkezli Shell şirketleriyle ortaklık yaptı. Rumlarla yapılan ilk anlaşma elde edilecek gelirin yüzde 62’sinin Rumlara bırakılması yönündeydi. Uzun yıllar süren pazarlıklar sonucunda Rumlar gelirlerinden indirim yaptı ve yüzde 52'ye razı oldu.

Varılan anlaşmaya göre, Noble Enerji ve ortakları Akdeniz’in ortasındaki yataktan Mısır'a 1.1 milyar dolara mal olacak boru hattı inşa edecek. İlk gaz 2022-2024 yılları arasında Mısır'a ulaşacak. Gaz sıvılaştırıldıktan sonra uluslararası piyasalara satılacak. Petrol varil fiyatlarında gerileme olmazsa, Rumlar her yıl ortalama 500 milyon dolar pay alacak. Yatağın 18 yıl işletim ömrü olduğu tahmin ediliyor.

Türkiye'nin Fatih sondaj gemisi de Alanya'nın güneyinde petrol ve doğal gaz arama faaliyetlerine devam ediyor.

KKTC'den "gasp" vurgusu 

Türkiye ve KKTC, Doğu Akdeniz'de gaz krizinin temelini oluşturan Rumların tek yanlı paylaşım anlaşmalarına karşı çıkıyor ve ada çevresindeki doğal kaynaklardan Kıbrıslı Türklerin de hakkı olduğuna dikkat çekiyor. Türkiye, Rum yönetiminin yıllardır devam eden adımlarına karşılık geçen ay adanın batısında, kendi münhasır alanında Fatih gemisiyle sondaja başladı. Türkiye'nin ikinci sondaj gemisi Yavuz'un önümüzdeki ay, Rumların parsellediği alanlarla örtüşen KKTC'nin parsellediği alanlarda sondaja başlaması planlanıyor.

ABD ile Rumlar arasında 'enerji' ve 'silah' görüşmeleri

ABD'nin Avrupa ve Avrasya’dan sorumlu Dışişleri Müsteşarı Matthew Palmer, Kıbrıs Rum yönetimi lideri Nikos Anastasiadis ile bir araya gelerek Doğu Akdeniz’deki enerji kaynakları ve ABD'nin Rumlara uyguladığı silah ambargosunun kaldırılması konularını ele aldı. ABD Kongresi'nde, çatışan taraflara silah satmama ilkesi çerçevesinde Rumlara 1982’den bu yana uygulanan ambargonun kaldırılmasına yönelik bir önerge bulunuyor. Önerge kabul edilse bile uygulama inisiyatifi ABD yönetiminde bulunuyor.

Dışişleri Müsteşarı Palmer, Rum liderle, Amerikan Exxon Mobil şirketinin Doğu Akdeniz’de Rumlar’dan kiraladıkları parselde bulduğu doğal gaz yatağı ve 1963’ten bu yana adada bulunan BM Barış Gücü’nün geleceği konularını da görüştü. Rum lider Nikos Anastasiadis ise Amerikalı yetkiliye, Türkiye'nin geçen ay Antalya açıklarında ya da başka bir ifadeyle Rum sahillerinin 60 kilometre batısında başlattığı sondaj çalışmalarını şikayet etti.