Türkiye’de son yıllarda başlayan yerli ve milli teknoloji hamlesi aşı çalışmalarıyla devam ediyor. Halihazırda ülkede 16 yerli aşı çalışması bulunuyor. Bunların arasında Erciyes üniversitesi’nin mRNA tabanlı aşı çalışmasında hedef Mayıs 2021’de çalışmaların bitmesi yönünde. Sona yaklaşan bir diğer aşı müjdesi de Ahlatçı Holding’ten geldi. Holdingin çatısı altındaki Nanografi Nano Teknoloji şirketi şubat ayından beri başlattığı covid tanı kiti ve aşısında önemli aşama kaydetti. Tanı kiti üretimine onay alan ve piyasaya süren şirket, aşı ile ilgili de insan denemelerine başlamak üzere. Protein temelli aşıyla ilgili 2021 ortalarında seri üretime geçecek şekilde çalışmalar hızlandı.

Aşının geliri devlet kasasına girecek

Ahlatçı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Ahlatçı, aşıların onayının alınmasıyla hem yurtiçinde kullanılmaya başlayacağını hem de ihraç edileceğini söyledi. Ahlatçı, “Aşıdan elde edilecek bütün geliri devlete bırakacağız. Gelirin 5 yılda 200 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyoruz. Rakam 500 milyar dolara bile ulaşabilir. Bu aşı Türkiye’nin yıllık cari açığını bitirebilir. Biz bu çalışmalarla bu alanda bilim adamlarından oluşan bir platform oluşturduk. Bundan sonra oluşabilecek yeni pandemilerde farklı aşı üretimi de mümkün olabilecek” dedi. Ahlatçı, aşı üretimi için 5 milyon dolarlık yatırım yaptıklarını belirtti. Aşının Hacettepe, ODTÜ gibi üniversitelerden hocaların oluşturduğu bilim kurulu tarafından üretildiğini aktaran Ahlatçı, aşının tüm teknolojisinin yerli kaynaklarla oluşturulduğunu söyledi.

Depolaması ve nakliyesi kolay

Nanografi Nano Teknoloji A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Yunus Emre Deli, aşının hayvan deneylerinin bitirildiğini sıranın insan deneylerine geldiğini söyledi. Hayvan deneylerinde yan etkinin ya da toksik sonuçların görülmediğini söyleyen Deli, “Nazal yolla uygulanacak olan aşı protein temelli olduğu için yan etkisi görülmedi. İnsan deneylerine yakında başlanacak. İlk uygulamayı biz üzerimizde yapacağız. Sonrasında 10 bin kişilik test yapılacak. Otoritelerden onay alınır alınmaz 2021 ortalarında üretim başlar” dedi. Aşı protein tabanlı olduğu için yüksek derecede soğuk havaya gerek duymadan taşınabiliyor ve saklanabiliyor. Bu da diğer aşılara göre büyük avantaj sağlıyor.

Hızlı sonuç veren aşı kiti satışta

Yunus Emre Deli, aşı dışında bir de tanı kiti geliştirdiklerini söyledi. Deli, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde testlerinden başarıyla geçen, Halk Sağlığı Merkezi tarafından onaylanan N-FasT Covid-19 tanı kitinin tarama testlerinde büyük kolaylık sağlayacağını söyledi. Deli, şöyle konuştu: “PCR cihazı gerektirmeden gerçekleştirilen reaksiyon swab işlemlerinin ardından 30 dakikalık bir süre zarfında sonuç ortaya koyabiliyor. İleri nano teknoloji malzemelerinin desteği ile ortaya çıkan N-FasT mevcut olarak dünyada yürüyen tüm kit çalışmalarından daha üstün performans değerleri gösteriyor. Reaksiyon sonucu matematiksel bir analizin yorumuna bağlı kalmaksızın gözle görülebilecek bir şekilde renk değişimi dikkate alınarak değerlendiriliyor ve böylelikle zaman tasarrufunun yanında kullanımda kolaylık sağlamasıyla da hasta başında uygulama imkânı sunuyor. Hasta başındaki tarama testinde %98’den fazla doğruluk oranı ile N-FasT tanı platformu diğer tanı kitlerinde de önemli çözüm olacak.”

Aşı kitinde ihracat başladı

Kitlerin Afrika ve Asya ülkelerine ihracatın da başladığını söyleyen Deli, kitlerin Türkiye’de de hastanelere ve şimdilik iki havalimanına verildiğini anlattı. Deli, n-FasT tanı kitinin doğruluk oranının Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından da onanarak Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi İlaç Kurumu tarafından satışına ilişkin kaydının gerçekleştirildiğini söyledi.