Yapılandırma paketine dair detayları açıklayan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati "Devlete borçlar 48 aylık taksitler halinde ödenecek. Peşin ödemede yüzde 10 indirim sağlanacak" dedi.

Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı borç yapılandırması olduğu belirtilen düzenlemenin ayrıntıları belli oldu.

Hazine ve Maliye Bakanı Nebati "Bu konuda da şunu peşinen belirteyim" dedi ve devam etti; Arttırılan matrahların vergilerini peşin öderlerse o zaman vergi aslında da yüzde 10 indirim sağlanacaktır. Bu teklifteki önemli bir yenilik de taksit ödeme sürelerini 4 yıla, yani 48 aya çıkarmamızdır. Ödeme süresini uzun tuttuk ancak daha kısa sürede ödemek isteyenlere de ayrıca avantajlar getiriyoruz." dedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati İzmir'de İş Dünyası ile Buluşma programında yeni borç ve ceza yapılandırma paketinin detaylarını açıkladı.

Bakan Nebati'nin açıklamalarından satır başları;

2022’nin ilk 3 çeyreğinde G20 ülkeleri içerisinde en hızlı büyüyen ülke Türkiye olmuştur. Makine teçhizat yatırımları 12 çeyrektir kesintisiz artmaya devam ediyor.

Toplam ihracatımızı 254.2 milyar dolara çıkartarak Cumhuriyet tarihimizin rekorunu kırdık. Rusya-Ukrayna savaşı başladığında kimi çevreler tarafından turizme yönelik felaket senaryoları çizilmiş olsa da uyguladığımız politikalarla 2022 yılında turizmde rekorlar kırdık.

Mali alan her daim eğitime, sağlığa, ulaşıma yönlendirmeye devam ettik. 2023 yılında da bütçe disiplinini bozulması gibi bir durum söz konusu olmayacaktır. EYT, ücret artışları gibi kararlarımızı alırken vatandaşlarımızın her daim gözetilmesinin yanı sıra bütçeye etkisini titizlikle hesaplıyoruz.

MÜJDELERİN EN BÜYÜĞÜ

Değerli katılımcılar, dün Sayın Cumhurbaşkanımızın açıkladığı müjdelerden en büyüğü "bugüne kadar yapılmış en kapsamlı Yapılandırma Kanunu" konusundaki müjdesidir.

Halkımızın ve ekonomimizin gereksinimlerini ve gelen talepleri dikkate alarak, kamuya olan yükümlülüklerin hafifletilmesi ve uzun vadeli taksitler şeklinde ödenebilmesi için Sayın Cumhurbaşkanımızın da belirttiği Kanun Teklifi hazırlığı tamamlandı. İnşallah en kısa sürede Meclisimizin gündemine alınarak yasalaşmasını bekliyoruz.

Kanun hem Yapılandırma hükümlerini hem de vergi mevzuatında çeşitli yeniliklerin olduğu hükümleri kapsayacak. Yapılandırmaya ilişkin hükümlerle;

Vergi Daireleri
Gümrük Müdürlükleri
Sosyal Güvenlik Kurumu
Büyükşehir Belediyeleri ve Belediyeler
İl özel idareleri ve Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları'na ödenmesi gereken kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin düzenlemeler yapıyoruz.

Teklifle, vergi ve prim borçları başta olmak üzere, çok sayıda kamu kurum ve kuruluşuna süresinde ödenememiş borçların cezaları kaldırılarak ödenmesini getiriyoruz.

Şunu da belirtmem gerekir ki, bu güne kadar diğer yapılandırma yasalarında kapsama alınmayan adli para cezaları dahil olmak üzere idari para cezalarını da yapılandırma kapsamına alıyoruz. Tabii bunların faizlerini de düşük bir oran ile güncelleyerek ödenmesini daha kolay hale getiriyoruz. Bu yapılandırma kanununda vergi dairesine ödenmesi gereken hangi tür borç olursa olsun yapılandırılacak. Bir tane istisnamız var o da 2022 yılı için ödenmesi gereken geçici vergiler. Onlar da zaten beyanname verme süresinde kadar ödenmezse terkin edildiği için kapsama almadık.

YÜZDE 10 İNDİRİM UYGULANACAK

Davalı olan vergi ve prim dosyalarındaki ihtilafları sonlandırarak ödeme imkanı da getirdiklerini ifade eden Bakan Nebati, şunları kaydetti:

Teklifte, matrah artırımı ve işletme kayıtlarının düzeltilmesine imkân sağlayan düzenlemelere de yer veriyoruz.

İşletmelerimiz, 2018 ila 2021 yılları için, gelir, kurumlar, KDV ve gelir stopaj vergilerinde matrah ve vergi artırımı yaparak vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmayacak. Bu konuda da şunu peşinen belirteyim; arttırılan matrahların vergilerini peşin öderlerse o zaman vergi aslında da yüzde 10 indirim sağlanacaktır.

TAKSİT ÖDEME SÜRELERİ 4 YILA ÇIKIYOR

Bu Teklifteki önemli bir yenilik de taksit ödeme sürelerini 4 yıla çıkarmamızdır. Böylece vatandaşlarımız yapılandırılan borçlarını 4 yıla yayılan aylık taksitler halinde 48 taksitte ödeyebilecekler. 

Ödeme süresini uzun tuttuk ancak daha kısa sürede ödemek isteyenlere de ayrıca avantajlar getiriyoruz. Yapılandırılan borçlar peşin ödenirse, zaten küçük oranlar uygulayarak hesapladığımız Yurt içi-ÜFE tutarının yüzde 90’ından da vazgeçiyoruz. Eğer yapılandırılan borç idari para cezası ise asıl alacaktan da yüzde 25 oranında indirim sağlıyoruz.

İKİ BİN LİRAYI AŞMAYAN BORÇLAR SİLİNİYOR

2.000 lirayı aşmayan icralık borcu olan vatandaşlarımızın bu borçlarını tasfiye edecek ortamı zaten daha önce hazırlamıştık. Şimdi de vergi, ceza, faiz gibi hangi türden olursa olsun borcu bulunan vatandaşlarımızın 2.000 lirayı aşmayan borçlarını siliyoruz. Bir kişinin, 31 Aralık 2022 tarihinden önce ödenmesi gereken borçlarının toplamı 2.000 lirayı aşmıyorsa bu düzenleme kapsamında bir defaya mahsus olmak üzere hiçbir şart aramadan borçlarını siliyor, alacağımızdan vazgeçiyoruz.

Böylece, bu borçlar nedeniyle vergi dairelerimiz takip işlemleri yapmayacak, vatandaşımız da takibe muhatap olmayacaktır. Gelelim teklifte yer alan diğer bazı düzenlemelere.

İLK DEFA İŞE BAŞLAYANLARA İSTİSNA ARTTI

Gelir Vergisi Kanunu'nda yer alan genç girişimci istisnasının tutarını artırıyoruz. Mevcut düzenlemeye göre istisna kapsamında ilk defa işe başlayan gelir vergisi mükelleflerinin üç hesap dönemi kazançlarının yıllık 75 bin lirası gelir vergisinden istisna ediliyor.

Söz konusu tutarı 2023 yılı için 150 bin liraya çıkarıyor ve her yıl Gelir Vergisi tarifesinin ikinci dilimi tutarına paralel olarak artmasını sağlıyoruz. Böylece, izleyen yıllarda, dilim tutarlarında yeniden değerleme oranında artış oldukça, bu istisna da beraberinde artacak.

DAMGA VERGİSİ İSTİSNASI GELİYOR

TOKİ tarafından konut ve konut ile birlikte ihale edilen yapım işlerine ilişkin olarak, bu yıl sonuna kadar uygulanmak üzere, damga vergisi istisnası getiriyoruz. Böylece, özellikle orta ve alt gelir grubuna yönelik konutların daha uygun şartlarla üretilmesine imkan sağlıyoruz.

İzale-i şuyu (ortaklığın giderilmesi) davaları yoluyla gayrimenkul satışlarında alınan asgari maktu harcın toplamını belli bir tutarla sınırlandırıyoruz.

Turizmi teşvik amacıyla, turizm tesislerimizin yaz ve kış sezonlarında çalışmaları durumunda SGK prim desteği sağlıyoruz. Turizmin 12 aya ve ülke çapına yaygınlaştırılması hedefi doğrultusunda; turizm sektöründe çalışan personelin tüm yıl çalışabilmesi ve nitelikli personel istihdamının kalıcı hale getirilmesi için yeni bir destek sistemi düzenliyoruz.

Yıl boyunca faaliyet gösteren turizm işletmesi belgeli ve Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı kapsamındaki ve bu Program kriterlerinden üçüncü aşama sertifikasına sahip konaklama tesisi işyerlerinde çalışan sigortalılar için kış veya yaz turizmi kapsamında belirlediğimiz aylarda prim desteği vereceğiz.

Bu destek kapsamında, prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçmemek şartıyla, bildirilen prime esas kazanç üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamını Hazinece karşılayacağız.

BAĞ-KUR SİGORTALILIK SÜRESİ DURDURULMASI

VE İHYASINA OLANAK SAĞLANACAK

AR-GE tasarım ve destek personelinin merkez ve bölge dışı çalışma sürelerinin yüzde 100’e çıkarılmasına imkân veriyoruz. BAĞ-KUR sigortalılık sürelerinin durdurulması ve İhya edilmesine olanak sağlıyoruz.

İştirak hissesi ve pay alımı dolayısıyla yapılan finansman giderlerinin, devir sonrası devir alan kurum tarafından gider yazılabilmesi imkanını getiriyoruz.

Öte yandan eşdeğer eşya ve yeniden kullanılabilir parçaların sigorta sektöründe kullanılabilmesinin de yolunu açıyoruz. Tüm bu kapsamlı ve milletimizin menfaatlerini gözeten düzenlemelerimizin ülkemize hayırlı olmasını diliyorum.

Bu paket çerçevesi içerisinde TBMM’ye gelene kadar yeni açıklamalarımız ve müjdelerimiz de olacaktır. Başkanlar isteyecek, biz de yapacağız.

ESKİNAZİ: "SİYASİ İKTİDAR DA TEHLİKEDEDİR"

Programın açılış konuşmasını yapan Jak Eskinazi, "Hayatım ihracatla geçti, bugünkü kadar zor günleri az gördüm. Son zamanlarda ihracata dayalı büyüme için adım attığımızı söyleyemem. Türkiye'ye 254 milyar dolar döviz kazandıran ihracatçılar olarak 7 gün 24 saat çalışıyoruz. 237 ülkeye ihracat yaptık, 2022'i yılını 'altın yıl' diye tanımlamıştık ancak ilk yılını iyi tamamladık. İhracatımız 2022 Ocak Haziran'da yüzde 20 artarak 114,4 milyar dolara çıktı, o dönemde işlerin iyi gitmediğini, düşüşe geçeceğini dillendirmiştik. Karar vericiler bize inanmadılar. 2022 yılı üçüncü çeyrekte ihracatımızın artış hızı düştü, 54,9 milyar dolara indi ihracat rakamımız ve son çeyrekte eksiye düştük. Yüksek enflasyon toplumun dengesini bozuyor. Döviz kuru da ayrı bir sorun. Mevcut Döviz kuruyla rekabetçi olamayız, bu döviz kuru size de bir şey kazandırmıyor enflasyonu baskılamak adına ve hepimiz kaybediyoruz. İthalat artıyor. Bu tabloyu tersine çevirebiliriz. Yüksek enflasyonun olduğu ülkede kıtlık, fakirleşme vardır, siyasi istikrar da tehlikededir. Düşürmek için enflasyon muhasebesi hayata geçirilmeli. İhracatçılarımızın finansmana erişmesi kolaylaştırılmalıdır" dedi. 

"ELİMİZDEN TUTUN"

Eskinazi, Bakan Nebati'ye ithafen yaptığı konuşmada, "Enerji piyasalarında yaşanan gelişmelerin ardından bazı ülkeler bize göre çok daha ucuz enerjiye erişiyor. Bizim bu enerji maliyetleriyle rakiplerimizle rekabet etme şansımız yok. Rekabetçiliğin sürdürülebilmesi ve işsizliğin azalması için TL değerinin düşmesi gerektiğini söylediniz. Bu konuda sizle aynı şeyi düşünüyoruz. Siz TL'nin nominal değerine kavuşması için adım attığınız takdirde, biz de ihracatımızı artırma sözünü veriyoruz. Bugünkü buluşmamız milat olsun. İhracatta bugün ekerseniz, birkaç yıl sonra meyvesini toplarsınız. Pazarları kazanmak büyük zaman alırken kaybetmek 1 günde oluyor, pazarlarımızı kaybetmek üzereyiz, elimizden tutun" ifadelerini kullandı. 

KESTELLİ: TARIMDAKİ SORUNLAR ÇÖZÜLMELİ

Işınsu Kestelli, tarımdaki sorunlara dikkat çekerek, tarımdaki sorunlar çözülmezse ekonomideki sorunların çözülmeyeceğini kaydederek şu açıklamayı yaptı: 

Gelecek 10 yılda; çevresel riskleri azaltmak ve küresel rekabet gücümüzü artırmak amacıyla, üretim ve ticaret sistemlerimizin çevreci dönüşümü ve bu dönüşüme imkân sağlayacak fonlama mekanizmaları önceliğimiz olmalı. Eğer ikinci asrımız gerçekten dünyada Türkiye Yüzyılı olsun istiyorsak, tüm sorun alanlarımızda sürdürülebilirliği sağlayacak bir irade ortaya koymamız şart. Borsa olarak bizim işimiz tarımsal ürünlerin ticareti.  Tarım ve hayvancılığın küresel düzeyde ne denli stratejik bir değer olduğunu artık tartışmaya gerek bile yok. Son 2-3 yılda yaşananlar gıda güvenliğinin ve güvencesinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha hatırlattı.  Öncelikle yüksek tarımsal üretim potansiyelimiz ile dünyanın avantajlı ülkelerinden birisi olduğumuzu söylemek isterim. 2002 yılında tarımın Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’da yüzde 12’ye yakın olan payının 2021 sonunda yüzde 5.7’ye gerilediğini görüyoruz. Tarım ve hayvancılığın milli gelirdeki payının bu denli erimesi tüm dünya için bir çarpık gelişme sorunu ve bence Türkiye pek çok ülkenin düştüğü bu hataya düşmemeli.  Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da tarım ve hayvancılığın payını yeniden yüzde 10’un üzerine çıkartacak her türlü adımı kararlılıkla atmamız gerektiğini düşünüyorum.  Bunun için çağın rekabetinin getirdiği yenilikçi bir anlayışa ihtiyaç var. “Tarım 4.0” ya da “Akıllı Tarım” olarak tanımladığımız bu yeni anlayışın çok ciddi bir şekilde temel politika unsuru olması gerekiyor. 

YORGANCILAR: "AR-GE DEĞİL ÜR-GE YAPIYORUZ"

EBSO Başkanı Ender Yorgancılar, "Üretim yoksa kalkınmak hayaldir. Ticaret savaşları pandemiyle yeni bir dönüşüm başlattı. Kendi kendine yetebilmek yani üretim ön plana çıktı. Kobilerimizin yeni düzene ne şekilde uyum sağlayacağı noktasında soru işaretlerimiz var. Öncelikli olarak rekabetimize engel sorunların ortadan kaldırılması gerekiyor. Yeni bir yatırım ve büyüme odağını bilgi bazlı sanayi oluşturmaktadır. 2008 yılında hayatımıza giren AR-GE merkezlerinin sayısı yükseldi, ancak kilo başına ihracat düştü. Demek ki biz bu merkezlerde ARGE değil ÜRGE yapıyoruz" dedi. 

"GÜMRÜK BİRLİĞİ ÇALIŞMALARI HIZLANDIRILMALI"

Yorgancılar açıklamasını şöyle sürdürdü:

Biz üretiyoruz ama ticareti kimle yapacağız, dünya savaşlarıyla birlikte kutuplaşma arttı. Adeta dünya 3 blok haline bölündü. Ülkeler, kendi bölgesel anlaşmalarla ticaretlerini artırmayı hedeflediler, biz anlaşmaların dışındayız. AB ile olan Gümrük Birliği çalışmalarının hızlandırılması, ihracatımız açısından son derece önemlidir. Dünya ticaretinin yüzde 80'ini elinde tutan 12 ülke var. Ticarette söz sahibi olan ülkeler, yaşananlardan rezerlerinden dolayı dalgalanmadan daha az etkileniyor. 

"ENFLASYON MUHASEBESİNE GEÇİLMELİ"

Yüksek enflasyon konusunda, küresel ekonomi tüm ülkeleri yüksek enflasyon dalgasına aldı ancak biz oran olarak ayrışıyoruz. Bizdeki oran fazla. TÜFE ortalaması yüzde 72, TEFE TÜFE arasındaki fark nedeniyle pazarda fiyatlar düşmemekte, enflasyona neden olmaktadır. Vatandaş açısından da refah kaybına yol açılmaktadır. Kanunlarımıza göre uygun olan enflasyon  muhasebesine geçilmesi beklentilerimiz içindedir. 

"BANKALAR TİCARİ KREDİ VERMEKTE İSTEKSİZ DAVRANIYOR"

250 milyar kaynak önemli, EYT'yi de kapsıyor, size teşekkür ediyorum. Uzun zamandır kredilerle ilgili karşımıza çıkan 3 konu var, istediğimiz miktarda kredi bulamıyoruz, faiz oranı ve kredi vadesinde sorun yaşıyoruz. Bankalar Ticari kredi vermekte isteksiz davranıyor.  TL'nin döviz karşısında fazla ya da eksik değerlenmesi sanayimize zarar veriyor. Gerçekçi bir değerde olması gerekiyor.   

ÖZGENER: "PARA POLİTİKASININ YÖNÜNÜ TAHMİN ETMELİYİZ"

İTO Başkanı Mahmut Özgener ise "En önemli sorunumuz enflasyon, yatırım kararlarını sağlıklı verebilmemiz açısından enflasyon seviyesini para politikasının yönünü tahmin etmeliyiz. Bu 2024 için de faydalı olacak. Önümüzdeki ilk 3 ayda düşüşler olacak ama enflasyonun yeniden yükselme eğilimine girme eğilimini de göz ardı edemeyiz EYT, asgari ücret, emekli maaşlarında yapılan düzenleme baz etkisini azaltacaktır, bunu da unutmamalıyız" dedi. 

Özgener şu açıklamayı yaptı:

Uluslararası alandan gelebilecek negatif şoklara karşı, alternatif senaryo üzerinde çalışılması, kur dengelerinin sağlandığı politikaları içeren bir paketin mutlaka uygulanması gerektiğine inanıyoruz. Sosyal yapıyı olumsuz etkileyen bir enflasyon ve cari açıkla karşı karşıyayız. Maliyetler artarken seçim sonrasına ötelenen ek maliyetlerin oluşabileceğini de görüyoruz. Talep daraltımları, para politikasında bir değişiklik olup olmayacağına yönelik görüşünüz bizim için çok önemli. Politika faizi ile piyasa faizi arasındaki fark azaldığında, bilançoların yeniden sermayelendirme ihtiyacı gereken hassas bir sürece girilebilir. Bu süreç hepimiz için enflasyon muhasebesini gerekli hale getirdi. Haksız yüksek vergiler söz konusu.

"FİNANSMANA ULAŞMAKTA ZORLUK YAŞANIYOR"

Türkiye ekonomi modeli açıklandığında, cari fazlalığa ulaşılması hedeflenmişti. Bugün ise döviz girişine daha bağımlı hale geldik. Ülke risk pirimimiz yüksek, kredi almak gittikçe zorlaşıyor. Finansmana erişim yetersiz kaldığı sürece ihracat potansiyelimizde sorunlar yaşaırz. İşletmelerin en büyük sorunu finansmana ulaşımda yaşanan zorluklar.i KGF paketi için size teşekkür ediyoruz. Bunun kalıcı hale gelmesi gerekmektedir.

Gıda ve diğer ürünlerde KDV indirimleri bizlere bir miktar nefes aldırdı.