İhracatı artırıp ithalatı azaltacak, enerjide ithalatı en aza indirecek, savunmada zirveyi hedeflerken para politikalarında da en ileri ülkelerle yarışı sağlayacak hedefler, cumhuriyetin yüzüncü yılına damga vuracak...

Türkiye eğitimden savunmaya, sağlıktan ekonomiye kadar dev adımların atıldığı On Birinci Kalkınma Planı’nı açıkladı. Planda Türkiye’nin yüzüncü yılı olan 2023’e dair hedefler birer birer sıralandı. Tarım üretimi, sağlık, eğitim reformu, Türkiye’yi bölgesinde ve dünyada üst seviyelere çıkaracak savunma ve teknolojik adımların tamamı bu planda ele alındı. Sivil toplum kuruluşları, sendikalar, bakanlıklar ve ilgili kuruluşlardan görüşler alındı, her konunun her maddesi büyük çalışmalar sonucu oluşturuldu.

Planın en dikkat çekici hedeflerinden biri, ‘yerlileştirme’ konu başlığı olarak  dikkat çekti. Savunma sanayisinde tank, helikopter, gemi, insansız hava aracı ve daha birçok üründe yerliliğin artırılarak dışa bağımlılığın azaltılarak, ABD ile son dönemde Rusya’dan alınan S-400’lerin alımı konusundaki yaşananlar benzeri bir gerginliğin yaşanmaması amaçlanıyor. Bütün sektörlerde yerli üretimin teşviki yine planın önemli maddeleri arasında yer alıyor. Bu sayede ithalat azaltılıp ihracat artırılacak.

Son yıllarda enflasyonun en büyük sebeplerinden olan gıda fiyatlarının dizginlenmesi için sulamadan toprak toplulaştırmasına, fiyat kontrollerine kadar yapılacaklar da sistem hâlinde programa entegre edilmiş durumda.

Programın en önemli konu başlıklarından olan eğitimde de çığır açacak tedbirler alınıyor. Kadın üniversitesi kuruluyor, eğitimde uygulanmakta olan beş yaş sınırı, mecburi hâle getiriliyor, meslek liselerinin sanayi ile entegrasyonu sağlanarak istihdama katkı vermesi amaçlanıyor.Enerji güvenliği, yer altı kaynaklarının kullanımı, elektrikte rüzgar ve güneşle birlikte kömür önceliği yine planın önemli maddeleri arasında. Bütün bu çerçevede teknoloji hedefi ile ilerlenecek. Teknolojide gelişim sağlanırken bu yolla istihdam da artırılacak.

DİJİTAL PARA GELİYOR

Kalkınma Planı’nın en dikkat çeken maddelerinden biri, ‘Dijital Merkez Bankası Parası’ olacak. İstanbul Finans ve Teknoloji üssü kurulacak, finansal piyasalara ilişkin düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar “Türkiye Finansal Hizmetler Kurulu” çatısı altında toplanacak. Türk lirası cinsi varlıkların faiz riskinden korunmasında ve değişken faizli enstrümanların fiyatlamasında kullanılabilecek referans faizler oluşturulacak.

14 DİJİTAL FABRİKA
Bu dönemde dijital dönüşüm merkezi, yani model fabrika sayısı 14’e çıkarılacak. Dijital dönüşüm danışmanlık havuzu oluşturulacak. 2023’te bulut platformu üzerinden hizmet alan KOBİ sayısı 10  bine yükselecek.

GENÇ VE DİNAMİK NÜFUS
Planda dinamik nüfus yapısının korunması da amaçlanıyor. Yaşlıların belli süre çalışma hayatında kalabilmelerini sağlayacak mekanizma oluşturulacak, aile içi bakım hizmetleri büyütülecek. Doğurganlık desteklenecek. 2018’de 1,99 olan kadın başına çocuk sayısı 2023’te 2,15 olacak şekilde çalışma yapılacak.

GIDA ENFLASYONU YAKIN MARKAJDA
Gıdada fiyat dalgalanmalarının önlenmesi için soğuk depo zincirleri ile taşımacılık sırasında oluşan zayiatı önlemeye yönelik taşıma araçları modernizasyonu teşvik edilecek. Gıda ürünleri yakın izlenecek. Teknelojik ürün desteği verilecek. Enflasyonun yüzde 5 hedefine ulaşması için politikalar etkinleştirilecek.

İŞSİZLİK YÜZDE 9,9
Kıdem tazminatı reformu sosyal tarafların mutabakatı ile sağlanacak, Bireysel Emeklilik Sistemi ile entegre edilecek. Planda, 2023’te istihdam oranının yüzde 50,8’e çıkarılması, işsizlik oranının ise yüzde 9,9’a düşürülmesi hedefleniyor. Plana göre sosyal sigorta prim tabanı tabana yayılacak, iftçiler ve mevsimlik çalışanlara yönelik prim sisteli gelecek, mesleki eğitim de sanayi ve okullar iş birliği yapıp istihdam artırılacak.

DENİZ SONDAJLARI 26'YA ÇIKARILACAK

Madencilikte de yeni bir dönem başlatılacak. 2023 sonuna kadar toplam deniz sondajı sayısı 26’ya çıkarılacak. Nadir toprak elementleri, bor ve çok değerli madenlerin aramasına öncelik verilecek. Linyit rezervlerinin etütleri tamamlanarak santral kurulum ihalesine hazır hâle getirilecek. Jeotermal, kaya gazı gibi yüksek potansiyelli yerli kaynaklarda üretim ve teknoloji artırılacak. Madencilikte kullanılan makinelerin yerli olması teşvik edilecek.

KADINA ŞİDDET VE ERKEN EVLİLİĞE SON
Plan çerçevesinde aile yine merkezde olacak. Kadına şiddet, erken yaşta zorla evlilik gibi problemlerin önlenmesi amacıyla etkin çalışmalar yapılacak. Kadınların sosyal hayata katılımı teşvik edilecek. Kuşaklar arası dayanışma güçlendirilecek, kötü alışkanlıkların önlenmesi, varsa etkilerinin azaltılması için aile destekleri verilip danışmanlık desteği artırılacak. Kadınların kooperatif kurması desteklenecek, şiddete uğrayan kadınlarla onların çocukları eğitime çok daha kolay ulaşacak. Kadınların sağlığa ulaşımları hızlandırılıp iyileştirilecek.

HEKİM SAYISI ARTACAK HİZMET GELİŞECEK
Aile hekimliği sistemi iyileştirilecek. Gıda güvenilirliği, obezite, çevre sağlığı gibi konularda çok paydaşlı sağlık sorumluluğu modeli geliştirilecek. Hastalıkların teşhisinde aile hekimlerinin sorumluluğu artacak. Sağlıkta acil, yoğun bakım, onkoloji, organ nakli gibi hizmetlerin kapasitesi artırılıp hız ve kalitesi yükseltilecek. Temininde güçlük yaşanan malzemelerin edinme maliyeti düşecek. Sağlık turizmine yönelik düzenlemeler yapılacak. Öte yandan 10 bin kişiye düşen hasta yatak sayısı te 30’a, 186 olan 100 bin kişiye düşen hekim sayısının 230’a, 100 bin kişiye düşen hemşire sayısı da 206’dan 280’e çıkacak.

SAVUNMA SANAYİİNDE YERLİLİK YÜZDE 75 OLACAK
Türkiye savunmada son yıllarda başlattığı atağını, 11’inci Kalkınma Planı ile zirveye taşıyacak. Öncelikli hedef, savunmada yerlilik oranının yozde 75’e çıkarılması. Sektörün cirosu 26,9 milyar dolara, ihracatı 10,2 milyar dolara yükseltilecek. Altay tankı, yerli savunma sistemleri, deniz platformları envantere kazandırılacak, İnsansız Hava Aracı (İHA) sayısı artırılacak.

KADIN ÜNİVERSİTELERİ GELİYOR
¥ Türkiye’de Japonya örneği incelenerek sadece kadın öğrencilerin kabul edildiği kadın üniversiteleri kurulacak.
¥ Dünya akademik başarı sıralamalarında 2023 itibarıyla en az iki üniversitenin ilk 100’e ve en az beş üniversitenin de ilk 500’e girmesi sağlanacak.
¥ Okul yemeği uygulamasına geçilecek.
¥ Özel yetenekli çocuklara özel kurul oluşturulacak.
¥ Yabancı dil eğitimi için öğretmenlere eğitim verilecek.
¥ Öğrencilerin buluş ve patentleri desteklenecek.

TARIMA DESTEK ARTACAK
¥ Tohumdan sofraya zincir kayıt altına alınacak.
¥ Tarımsal destekler artacak, su tasarrufu teşvik edilecek, üretimde kalite artıp maliyet azalacak.
¥ Tarım arazilerinin miras ve satış yoluyla bölünmesi önlenecek, mirasçıların arazi alımı desteklenecek.
¥ 2 milyon hektar alan sulamaya açılacak.
¥ Yağmurlama, damla sulama desteklenecek.
¥ Kenevir yaygınlaştırılacak, çay ve fındık artacak.
¥ Tıbbi ve aromatik bitki 700 tondan 1.200 tona çıkacak.

BES'TEN PARA ÇEKİLEBİLECEK
¥ BES katılımcılarının, eğitim, sağlık, evlilik, mülk sahibi olma gibi ihtiyaçları sebebiyle sistemden çıkışının önlenmesi için birikimlerinin bir kısmını çekme imkânı sağlanacak.
¥ BES’te yaşa göre devlet desteği kademeli olacak.
¥ BES, bireysel hesaplara dayalı kurulacak Kıdem Tazminatı Fonu ile entegre edilecek.
¥ Bu doğrultuda BES katılımcı sayısı 11,6 milyondan 16,2 milyona, BES fonu tutarı da üç katına çıkarılacak.