Sosyal medyada sıklıkla görüyorum:

AKP'ye öfke kusanlar, bu partiye oy verenlere “beter olun” benzeri sözler sarf ediyor! Yanlış.

Halka kızılmaz.

Ezilmiş, horlanmış, susturulmuş, kıskaca alınmış bir halka sitem edilmez.

“Korkaksın, zayıfsın, kendine bile yararı olmayan çaresizsin” diye halk alçaltılmaz.

Hele, “sadaka peşinde koşanlar” veya “bilinçsiz/cahil sürü” diye halkı yaftalamak, küçümsemek, suçlamak büyük hatadır.

Maalesef… Bu sitemkâr kızgınlık kimi zaman halkçı kürsülerden bile dile getiriliyor:

-Bunca rüşvete, talana, yağmaya, hukuk dışılığa rağmen bu iktidara oy vermeye devam mı edeceksiniz?

Muhalefetin, niye oy verdiklerine dair hiç mi düşüncesi yok?

-“Biz doğruları gözlerine sokuyoruz ama inatla görmüyorlar” diyen bir siyaset anlayışı halkı kavrayamamış demektir.

Yeri geldi öncelikle şu tespiti yapayım:

Halkını tüketen milletlerin kendileri de tükenir.

Halkı kaybedersek ülkeyi kaybederiz.

Yapmayınız.

İktidarın, üstten bakan kibri, bulaşıcı hastalık oldu ülkemizde; herkes birbirini aşağılıyor!

Oysa. Halk ne kibirle ne de popülizm/ dalkavukluk yaparak kazanılır.

Halkı kazanmanın öncelikli yolu, kendimize kızmaktan/ özeleştiri yapmaktan geçer.

SEÇMEN DUYGUSU

Siyaset bilimci Prof. Michael Bruter, London School of Economics/LSE bünyesindeki Seçim Psikolojisi Gözlemevi'ni yönetiyor. Montreal McGill Üniversitesi'ndeki Demokratik Vatandaşlık Çalışmaları Merkezi gibi kurumların üyesi…

Prof. Bruter, yardımcısı Dr. Sarah Harrison ile “seçim ergonomisi” kavramı oluşturarak seçmen psikolojisi/ duyguları/ davranışları üzerine çalışmalar yapıyor…

İkilinin “Bir Seçmenin Zihninde: Seçim Psikolojisine Yeni Bir Yaklaşım” adlı kitabı var. Çeşitli sorulara veriler ışığında yanıt veriyorlar:

-“İnsanlar; istediklerine değil de, örtük olarak üstlendikleri rollere dayanarak doğru olduğuna inandıklarına mı oy veriyor?”

İlginç saptamaları var:

Yaptıkları bir çalışmada; oy kullanma istasyonları bir kilisede bulunuyorsa, insanların muhafazakâr adaylara oy verme olasılıkları daha yüksekti….

Bir başka çalışmada, 18-24 yaş arası seçmenlerin, posta yoluyla oylama yapılması hâlinde aşırı sağ partilere oy verme olasılığı sandık başına gitmenin neredeyse iki katıydı…

Sayısı hiç de az olmayan seçmenlerin oy tercihi, bırakın son haftayı son günde bile değiştiğini biliyor musunuz?

LSE bünyesinde son çalışmaları, “insanlar, seçimler nedeniyle neden birbirlerinden nefret ediyor ve ortaya çıkan bu çatışma nasıl çözülür?”

Bu köşede ısrarla “çözüm yolları” konusunda çalışmalar yapan akademisyenlerden söz ediyorum. Keşke muhalefet partileri, bu tür çalışmalar yapan araştırmacıları ülkemizde davet edip toplantılar düzenlese…

Ama umudum yok; Prof. Bruter- Dr. Harrison kitabı Türkçeye bile çevrilmedi.

Gerek politika arenasında, gerekse sosyal medyada laf sokmayı siyaset yapma sanıyoruz!

BEKLENTİ MOTİVASYONU

Başka bir çalışma:

Prof. Daniel Kahneman, yargı ve karar verme konusunda uzman Amerikalı psikolog.

Prof. Amos N. Tversky, algı ve akıl yürütme konusunda uzman İsrailli psikolog.

Tversky vefat edince birlikte yaptıkları çalışmalardan da dolayı Kahneman, 2002'de Nobel Ekonomi Ödülü aldı.

İkili “beklenti teorisini” geliştirdi:

Ekonomi için geçerli bu teori, seçmenler için de geçerlidir: Konu, kişinin belirli bir davranışı seçmeye motive olması idi! Seçim yapanın davranışını/tercihini, sonuçta beklenilen fayda ve getiri de belirliyordu!

Evet: Onca başarısızlığına rağmen azımsanmayacak bir kitlenin iktidarı desteklemesinin nedeni; sorunu/krizi yine bu iktidarın gidereceğine olan motivasyon değil midir? Umut, fakirin ekmeği yani!

Kuşkusuz, ekonomik kriz seçmen tavrını etkiliyor.

Kuşkusuz, seçmen güvenini kötüye kullanan iktidarın, çeşitli rüşvet-talan gibi suistimalleri sandık sonucunu etkiliyor.

Ancak. Yukarıda yazdığım gibi politik davranış teorilerine göre, seçmen rasyonel olmayan hususlara göre de oy veriyor

Sosyal medya videolarında, iktidarı savunmak için insanların ileri sürdükleri argümanlar sanırım herkese şaşırtıcı geliyordur. Peki, sebebi ne? Kaygı, korku, öfke, önyargı ve elbette beklenti gibi duygusal nedenler mi?

Sosyal medyada birkaç mesaj atarak halkı küstürmenin, “bunlar beni hep dışlıyor” diye ruh haline büründürmenin âlemi yok…

Muhalefetin, güven inşa etmesi şart.

Meselenin salt ekonomik değil, psikolojik yönü de var.