Ege bölgesi insanlarının birleştirici bir özelliği, bir etkisi var. Bu Ege’nin birçok noktası için geçerli. Söz konusu Ege’de bir yerler oldu mu hepinizde bir Ege bambaşka…….” duygusu ve yoğun bir Ege bölgesi övme isteği oluşmuyor mu?  Ege’de yer alan herhangi bir nokta sizde de “oraya gidersem mutlu olacağım besbelli” hissi yaratmıyor mu? İşte öyle bir birleştirici özellikten bahsediyorum. Her kesimden, her bakış açısından insanın ortak zaafı bu bölgeymiş gibi geliyor. Foça ile ilgili aklınızdan, kafanızdan ne geçiyorsa doğrudur. Evet, tabii ki pek tatlı ve şirin, tabii ki gittiğiniz gibi adapte oluyor ve sonsuza kadar bir tatilci, bir yazlıkçı olarak yaşama isteği uyandırıyor. Özellikle yazın gittiyseniz Eski Foça tarafında sahilde dolaşırken içinizi acayip bir tatil beldesi mutluluğu kaplıyor.

Foça ile İzmir merkez arası yaklaşık 70 km. Dolayısıyla Foça’ya ulaşmak = öncelikle İzmir’e doğru yol almak diye düşünebilirsiniz. İmkanınız varsa Foça’ya araba ile gitmek, koyları ziyaret edebilmek açısından mantıklı bir tercih, çünkü özellikle Eski Foça ile Yeni Foça arasındaki yolda denize girmek isteyebileceğiniz birçok farklı koy mevcut. Ancak söz konusu Eski Foça ise, sokakların yer yer son derece dar olması ve birçok yerin araba ile girmeye müsait olmaması sebebiyle arabaya pek de ihtiyacınız olmayacağı gibi, bir noktada başınıza dert bile olabiliyor. Eğer arabayla gitmediyseniz de çok dert etmeyin, çünkü yaz aylarında Foça’nın merkezinden ana plajlara ulaşabileceğiniz minibüsler kalkıyor, herhangi bir sıkıntı yaşamazsınız. Araçla gittiyseniz’de Pazar arkası araç için yer bulabilirsiniz. İzban’ı kullanarak da Foça’ya ulaşabilirsiniz. Foça’dan Eski Foça’ya ulaşmak için inmeniz gereken en mantıklı durak Hatundere. Buradan da otobüs ile Eski Foça’ya ulaşabilirsiniz. Foça içinde Bisikletli ulaşım çok yaygın! İzmir’e 70 km’lik bir karayolu ile bağlanan Foça, İzmir’in kuzeyinde Çandarlı ve İzmir Körfezi arasında, üç tarafı denizle çevrili bir yarımada üzerinde kurulmuştur. Karşısında yer alan İncir, Orak ve Fener Adaları Foça’yı doğal bir liman durumuna getirmiştir. Phokaia’nın kuruluşu üzerine çeşitli görüşler vardır; Antik yazar Pausanias’a göre İzmir’in batısındaki Teos ve Erthrai’den gelenlerce kurulmuştur. Antik yazarlardan Herodot, Strabon ve Şam’lı Nikolaos’a göre ise, Orta Yunanistan’da Peloponnes Yarımadası’nda yaşayan Phokisliler, Anadolu’ya gelmişler ve bölgeye egemen olan Kyme kentinin verdiği izin ile Phokaia’yı kurmuşlardır.

Eski Foça’da mı kalalım yoksa Yeni Foça’da mı konusun’da ise, Bu noktada deneyimlerim üzerinden kişisel bir yorum getirerek Eski Foça’da kalmanızı önereceğim. Yeni Foça biraz daha yazlıkçıların kaldığı, sitelerin yer aldığı bölge şeklinde. Eski Foça ise gezebileceğiniz noktaların olduğu, sokaklarında kaybolmak isteyeceğiniz, hakikaten Foça’da olduğunuzu hissedeceğiniz, “gerçek Foça” tarafı gibi...

Eski Foça Sokakları & Foça Taş Evleri, Foça’nın en bilinen, en sevilen özelliği, tabii ki güzeller güzeli taş evleri. Evet, Ege’de pek çok noktada bu tip taş evlerle karşılaşabiliyorsunuz.Kendinize merkez olarak Reha Midilli Caddesi'ni belirleyebilirsiniz. Burası Eski Foça’nın en bilinen ve yoğun caddesi. Taş evleri Foçanın içinde kaybolarak görebilirsiniz…Eski ve Yeni Foça’da kalabilceğiniz bazı alternatif yerler; Eski Foça - İyon Pansiyon, Hanedan Beach Hotel, Club Mackerel, Kumsal Otel, Antik Otel, Navalia Otel, Hotel Karacam, Yeni Foça- Foçamor Otel önerilerim arasında.

Foça’da denize girebileceğiniz yerler;

Hanedan Beach: Lokaller arasında Foça’da denize girmek için en çok tercih edilen yerlerden biri. Tahmin edebileceğiniz üzere yiyip içebileceğiniz bir tesis, şezlongu, şemsiyesi mevcut. Girişi haftaiçi 15, haftasonu 25 lira. Plaj gayet büyük çok rahat yer bulabilirsiniz. Denizi çok temiz ve berrak, ara sıra ufak balıklar sizi cimcikliyebiliyor, plajın yanında bulunan yiyecek-içecek işletmesinde bir çok seçenek var. Size kart veriyorlar bu karta para yükletip gün boyu yiyecek ve içecek ödemelerini bundan yapıyorsunuz.

Sazlıca Plajları: Aynı koy üzerinde birkaç tesisin bulunduğu, suyunun rengi muhteşem olan bir diğer nokta. Eski Foça ve Yeni Foça arasındaki yolda kalıyor. Eğer Foça’da kamp yapmak istiyorsanız bunun için bir bölüm de mevcut. Mambo Beach Club: Tepeden bakınca denizi şahane görünen, ancak içerisi çok bitişik ve yoğun olan bir plaj, tercih sizin işletme pandemi için önlemleri aldıysa gidilir. Denizi çok güzel. Çanak Koyu: Değişik ve pek keşfedilmemiş bir yer, Eski Foça’ya 2,5 – 3 km uzaklıkta, daha az kişi tarafından bilinen ve yerlisine göre Foça’da denize girilebilecek en güzel noktalardan biri burası.

Foça çok büyük bir yer değil. Ancak öyle tahmin ettiğiniz kadar küçük de değil! Foça’da bulunduğunuz sürede gezmenizi, görmenizi tavsiye edeceğim yerleri mutlaka görün derim…

Surlar ve Beşkapılar Kalesi; Eski Foça’da deniz kenarında karşınıza surların ve Beşkapılar’ın olduğu bölge çıkıyor. Günümüzde Beşkapıları’ın açıkhava tiyatrosu olarak kullanılan bir bölümü mevcut ve içinde çeşitli etkinlikler, sergiler de yapılıyor.

Kozbeyli Köyü; Burası Foça’ya bağlı, henüz pek de keşfedilmemiş, taş evleriyle ünlü, sessiz sakin bir köy. Köyün en ünlü mekanı tartışmasız bir şekilde Şakir’in Kahvesi, kahvaltıya gidebilir, mekanın ünlü dibek kahvesini içmek üzere mutlaka uğrayın.

Foça Yeryüzü Pazarı; Foça’da Pazar günleri, civar köylerdeki yerel üreticilerin doğal şartlarda yetiştirdiği, GDO gerginliği yaşatmayan, yerel kültürü yansıtan ürünlerin yer aldığı bir pazar kuruluyor: Yeryüzü Pazarı. Slow Food akımının Türkiye’deki temsilcilerinden biri olduğu için bu pazarda öyle halden alınmış ürünlerle falan karşılaşma ihtimaliniz yok, direkt üreticiden tüketiciye! Pazarın kurulduğu güne denk gelmeseniz bile pazarın kurulduğu noktayı mutlaka ziyaret etmenizi öneririm.

Tarihi yerleri  mutlaka görün..

Athena Tapınağı: Batı Anadolu'nun 12 İyon kentinden biri olan Phokaia kentinin ana tanrıçası olan Athena adına M.Ö. 590-580 yıllarında yapımına başlanan İyon düzeyindeki tapınak türünün erken örneklerinden biridir.

Kybele Açıkhava Tapınağı: İ.Ö. 580 yılına tarihlenen yapıda, çeşitli büyüklüklerdeki beş nişte tanrıça Kybele'nin heykelleri ve kabartmaları yer alıyordu. Kayaya oyulmuş adak havuzuyla denizci fenerlerinin konulması için yapılan küçük nişler; denizden gelenlerin burada tapındıklarını gösteriyor. Kutsal alanın yaslandığı kayalık üzerindeki sur duvarları, duvar yapımının dört ayrı dönemini göstermektedir. Arkaik surlar, harçsız yapılmıştır. Roma dönemi surlarında kireç harcı kullanılırken; Ceneviz ve Osmanlı dönemi surlarında kireç harcı, kum, tuğla parçası ve kiremit tozlarından oluşan Horasan Harcı kullanılmıştır.

Tiyatro:İ.Ö.340-330 yıllarına tarihlenen tiyatro son dönem kazılarda bulunmuştur. ANADOLU'NUN EN ESKİ TİYATROSUDUR. Kazı iki ayrı bölümde yapılmıştır. Birinci bölümde Analemna Duvarı iyi korunmuş bir halde ortaya çıkarılmış (4,5 m. yüksekliğinde); ikinci bölümde 4 ayrı basamak bulunmuştur. Basamaklarda Fuyte Oyta yazısına rastlanmıştır. Buradan her mahallenin ayrı bir bölümde yer aldığı ortaya konmuştur. İ.S. 1.yy'da seramik çöplüğü, 2.yy'da Nekropolis (mezarlık) olarak kullanılmıştır. Dayanıklı bir taş türü olmayan ve yörede Foça Taşı olarak anılan Tufa'dan yapılmıştır.

Arkaik Duvar & Heredot Duvarı :Son dönemdeki kazılarda Foça'nın Arkaik dönemde 5 km. uzunluğunda surlara sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Maltepe Tümülüsü tepesinde yapılan kazılarda İ.Ö.590-580 yıllarına tarihlenen sur duvarları bulunmuştur.

Dış Kale: Foça’nın güneybatısındakiKale Burnu’nda Dış Kale ya da Ceneviz Kalesi olarak ta anılan kale, 1678 yılında Osmanlılar tarafından bölgeyi korumak için stratejik bir noktada, bir boğazkesen olarak yapılmıştır.

Taş Ev:  Foça'nın 7 km. kadar doğusunda kuru bir dere yatağı kenarında, İ.Ö. 4.yy'a tarihlenen, Lydia / Lykia geleneğinde; Pers etkisi altında kalınarak yapılmış bir mezar anıttır.

Mozaikler: Son dönemdeki kazılarda Arkaik, klasik, Helenistik ve Roma dönemine ait yerleşim katları ortaya çıkarılmıştır. 1993'teki kazılarda çıkarılan İ.S.5-4 yy'lara tarihlenen Roma dönemi villasının taban mozaiklerinden biri hasarsızdır. Diğeri biraz ileride kısmen hasarlı olarak bulunmuştur. Sağlam kısmı restore edilip İzmir Arkeoloji Müzesi'ne konmuştur.

Şeytan Hamamı: Can Dede Tepesi’nin eteğinde yer alan ve kaya mezar tipindeki yapı Şeytan Hamamı olarak bilinir ve ilçe merkezine 2 km uzaklıktadır.

Sur ve Beşkapılar: Bu antik kale Michel Paleok tarafından1275 yılında Cenevizli Manuel Zacharna’ya verilmişve zaman içerisinde Cenevizlilerce surları onarılmıştır. Phokaia’nın 1455 yılında Osmanlı topraklarına katılmasından sonra surlar onarılarak şimdilerde dokuz tanesi ayırt edilebilen kulelerle donatılmıştır.

Yel Değirmenleri: Foça'ya gelirken indiğiniz yokuşun solunda yer alan dağdır Top Dağı ve üzerinde tarihi yel değirmenleri vardır. Artık yikilmaya yüz tutmuştur ama hem tarihi anımsatır size hem de güzel bir manzara yaşatır. Yakın zamanda yel değirmenlerinin restorasyonu planlanmaktadır.

Fatih Camii: Kale içinde Eski Adliye Sokağı içindedir.Foça'nın Türk dönemine ait en önemli yapısıdır. Yapıda ik ikitabe vardır. Avlu kapısındaki kitabe 1531 tarihlidir. Kitabeye göre Avlu Kapısı Mustafa Ağa adlı bir kişi tarafından yaptırılmıştır.

Kayalar Camii: Kale içindedir. Dikdörtgen planlı düz tavanla örtülü bir camidir. 15 ya da 16.yy'da yapıldığı sanılmaktadır. Minaresi 19.yy'da yapılmıştır.

Osmanlı Mezarlığı:16.yy'dan 19.yy'ın sonuna kadar gömüye açık olduğu  anlaşılmaktadır. Mezar taşlarında gül, selvi ağacı, üzüm salkımları, nar, hurma ve stilize edilmiş birçok bitkisel motif yer almaktadır.

Foça ve çevresi büyülü doğal güzelliklere sahiptir. Siren Kayalıkları ve Foça Adaları da bunlardan en fazla dikkat çekenler. Efsaneye göre bir zamanlar bu adacıklarda denizkızları yaşıyor ve balıkçıların yolunu şaşırıp teknelerinin batmalarına neden oluyordu. En büyüğü Orak Adasıolan adalara doğru tekne yapabilir ve şansınız varsa bir fok balığına rastlayabilirsiniz. Ülkemizde 12 yöre, özel çevre koruma bölgesidir. Bu yöreler Foça, Gökova, Datça - Bozburun, Köyceğiz -Dalyan, Fethiye - Göcek, Patara, Kekova, Belek, Göksu Deltası, Pamukkale, Gölbaşı, Ihlara'dır. Anayasanın 56. maddesinde şöyle der : "Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Yaşadığımız dünya, ülke sayıları ve nüfusları artsa da genişlemeyecek, kaynakları ile sınırlı bir dünyadır ve hepimizindir." Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi de doğal güzellikleri açısından oldukça önemlidir. Bölgenin taşıdığı önem burada yaşayan foklardan kaynaklanmaktadır.

Foça’da Tekne Turu

Foça’nın farklı farklı koylarını görmek, şahane fotoğraflar yakalamak istiyorsanız tekne turu gerçekten iyi bir fikir. Bunun için ise birkaç farklı seçeneğiniz var. Ünlü Siren Kayalıkları’nı görmek istiyorsanız bütün gün süren turlardan birine katılmak durumundasınız. Eğer kısa bir tur yapmak istiyorsanız maalesef Siren Kayalıkları’nı görebilmeniz mümkün olmuyor..

Foça’da günbatımını izlemek için birkaç seçeneğiniz var. Tepeden görmek istiyorsanız tüm lokallerin önerdiği yer Seyirtepe. Biraz daha farklı bir deneyim isterseniz yeldeğirmenlerinin bulunduğu noktaya çıkabilirsiniz. Daha aşağıdan izleyeyim diyorsanız Kavala Cafe’ye gidip şarabınızı söyleyip gün batımını izleyin.

Foça’da ne yenilir? Ne içilir?

Foça’da, özellikle Eski Foça’da onlarca balık restoranı var. Foça’da denediğimi ya da önerilen restoranları/mekanları şöyle;

Fokai Restoran: Mezelerinden çok balığı övülen, çalışanları pek sempatik restoran. Kavala Cafe & Winehouse:Sahil şeridinin sonuna kadar yürüdünüz mü harika taş binası ve önündeki mavi bisikletiyle zaten dikkatinizi çekecektr. Artık çay kahve mi içersiniz, şarap mı tercih sizin. Girit Sakız Dondurmacısı Nazmi Usta: Foça’nın en popüler dondurmacısı. Sahil Balık Lokantası: Yine Eski Foça sahil şeridi üzerinde karşınıza çıkacak popüler bir diğer restoran. Liman Restoran: Mezeler, arasıcak karides, kalamar harika mutlaka deneyin.

İsmini Fok balıklarından alan, Egenin sevimli balıkçı kasabası Foça mavi ile yeşilin birleştiği en güzel yerlerimizden..Tatil rotanıza ekleyin derim.

"Hayat ya cesur bir maceradır ya da hiçbir şey!"