Eric Arthur Blair kim biliyor musunuz? Popüler adı ile George Orwell.  Ünlü romanı “Bin Dokuz Yüz Seksen Dört”/1984 en çok satan kitaplar listesindedir. Hayali bir gelecekte geçen ve tek parti dönemini işleyen zaman diliminde, insanların düşünmesi yasaktır ve kendilerine ne denirse ona inanmaları ve yapmaları gerekmektedir. Düşünmek, hissetmek, âşık olmak, sorgulamak tamamen yasaktır.

1984'ün karakterlerinden Big Brother/Büyük Birader, en ileri safhada bir totaliter rejimle yönetilen, iktidar partisinin kendi çıkarları uğruna halkı üzerinde büyük baskı kurduğu Okyanusya ülkesinin gizemli diktatörüdür. Her bir birey, tele-ekranlar aracılığıyla yetkililerin sürekli göz hapsindedir. Bu bireylere sürekli gözetim altında oldukları “Büyük Birader seni izliyor” sloganıyla hatırlatılmaktadır.

CIA, 1984 ve Hayvan Çiftliği kitaplarının yayın haklarını satın almıştır. Başta Ford Vakfı olmak üzere muhtelif vakıflar aracılığıyla Batılı aydınlara para saçan CIA, kitaplar yazdırtıp filmler de çevirtti. CIA, yazarları arasında ‘Lolita’ romanıyla tanınan Vladimir Nabokov, deneme ve öyküleriyle Türkiye’de de ünlü olan Jorge Luis Borges, tarihçi Arnold Toynbee, felsefeci Bertrand Russell gibi isimlerin yer aldığı Encounter dergisinin telif dâhil bütün masraflarını ödüyordu. 1953 ile 1990 yılları arasında yayımlanan Encounter dergisinin savaş sonrasının düşünce tarihinde kilit önemde bir yeri vardı. CIA tarafından kurulmuştu, editörlüğüne Stephen Spender getirilmişti.

Derginin bütün giderleri CIA tarafından karşılanıyor, komünist ülke yazar ve aydınlarına bedava gönderiliyordu. Ünlü romancı George Orwell, yakın arkadaşlarının listesini ‘komünist’ diye CIA’ya ihbar ediyordu.

Şimdi bu işleri daha sistematik ve sinyalizasyon üzerinden yapan yerleşik küresel kurumlar var. Dünya medyası ve popüler kültürün, AUSCANZUKUS olarak bilinen Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından imzalanan UKUSA Anlaşmasına dayalı bir istihbarat sinyalleri toplama ve analiz ağı işletimini ECHELON gibi.

Biri Bizi gözetliyor: Five Eyes zirvesi…

Eleştirmenler ABD'nin istihbarat topluluğunu ve onun İngilizce konuşan ortaklarını aslında yeni bir Soğuk Savaş başlatmakla suçluyor. Milyarlarca dolar değerindeki uluslararası sözleşmeler söz konusu ve casus yöneticilerin emrinde muazzam güce sahip bir istihbarat toplama sistemi var. Bu sistemin adı Five Eyes yani Beş Göz. Julian Assange'ın deşifre ettikleri ise buzdağının görünen kısmı.

Geçtiğimiz günlerde Washington DC’de bulunan FBI Ulusal Basın Bürosu’nun 16 Ekim 2023 tarihli ve (202) 324-3691 sayılı açıklamasında belirtildiğine göre Beş Göz istihbarat ortaklığının liderleri (Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda), ilk kez ortak kamuoyu önünde, FBI Direktörü Christopher Wray'in daveti üzerine ABD'de buluştular. Kaliforniya’daki Silikon Vadisi'nin kalbi küresel siber güvenlik lideri Amerikalı ağ güvenliği şirketi Palo Alto Networks bünyesinde Yükselen Teknoloji ve Güvenceli Yenilik Güvenliği Zirvesi'ni gerçekleştirdiler.

Gündemlerine bakılırsa Beş Göz ortaklığındaki istihbarat liderleri, Orta Doğu'da devam eden çatışma, Rusya-Ukrayna savaşı ve Çin'in benzeri görülmemiş küresel casusluk kampanyası olarak etiketledikleri küresel tehdit ortamını izliyor.

Etkinliğin amacı, özel sektör yöneticilerini; fikirlerini ve fikri mülkiyetlerini çalmak isteyen Çin gibi devlet aktörlerinden gelen en son küresel tehditler konusunda bilgilendirmekti.

Zirve; ABD’de düzenlenmesine ve toplanma çağrısını yapan FBI Direktörü Christopher Wray olmasına rağmen bu koca koca istihbarat başkanlarını bir araya getiren ve onlara ev sahipliği yapan isim sıradan birisi değil.

Daha önce ABD Ulusal Güvenlik Danışmanlığını yapmış, ABD Dışişleri eski Bakanlarından Dr. Condoleezza Rice. Zirve, Beş Göz'ün yanı sıra iş dünyası liderlerini, girişimcileri, hükümet yetkililerini ve akademisyenleri de inovasyona yönelik tehditleri, kamu güvenliği, gelişen teknolojinin kullanımı ve potansiyel kullanımındaki gelecek trendleri ve hem ekonomik güvenliği hem de ekonomik güvenliği geliştirmek için birlikte çalışmanın yollarını tartışmak üzere bir araya getirdi.

Hindistan’ın Babür damarı…

Ekim 2023'te Beş Göz liderlerinin bilinen ilk halka açık toplantısına; İngiltere'nin MI5 Genel Müdürü Ken McCallum, ABD'nin FBI Direktörü Christopher Wray, Avustralya ASIO Genel Direktörü Mike Burgess, Kanada'nın CSIS Başkanı David Vigneault  ve Yeni Zelanda'nın NZSIS Genel Direktörü Andrew Hampton katıldılar.

Zirvede ele alınan konular şunları içeriyordu: Hindistan hükümetinin terörist ilan ettiği, İngiliz istihbaratı destekli bağımsız bir Sih devleti çağrısı yapan Khalistan hareketi mensubu, Sih ayrılıkçı lider Hardeep Singh Nijjar'ın Batı Kanada bölgesinde yer alan Britanya Kolumbiyası'ndaki bir Sih tapınağının otoparkında vurularak öldürülmesi.

Demek ki Hindistan Commonwealth of Nations/ İngiliz Milletler Topluluğu’nun bir üyesi olmasına rağmen bu beşli çete tarafından yeniden parçalanmak isteniliyor. Bu haramzadelerin telaşına bakılırsa Hindistan’ın Babür damarı depreşmiş. Hindistan’ın yeniden bölünmeye tahammülü yok. Bu nedenle Ankara/Yeni Delhi ilişkilerini yakından takip etmenizi öneririm.

Amerikan Rüyasının varoluşsal tehdidi Çin…

Diğer ele alınan konu ise Çin devleti destekli bilgisayar korsanları. Muhtemelen Xiaomi, OPPO, Vivo, Huawei gibi Çin telefon markalarındaki casus yazılımları kast ediyorlar. Kendileri yapınca iyi, başkaları yapınca tu-kaka. Londra bankerlerinin himayesinde büyüyen Çin Halk Cumhuriyeti’nin en büyük küresel karşıtı ise hiç şüphesiz ABD.

Açmaza bakın ki ABD ile İngiltere muhtemelen bu konuda aynı düşünmüyor. Bu nedenle ABD’li politik aktörler, genellikle Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) yönetimindeki ÇHC’ni, Amerikan Rüyası için “varoluşsal tehdit” kabul ediyorlar. Dünya kamuoyuna da Çin hakkında olumsuzluk içeren bilgiler pompaladıkları ortada.

Sermayenin emrindeki politik elitler; Çin’in yükselişinin durdurulması, yavaşlatılması veya kontrol altına alınması için stratejiler, politikalar öneriyorlar. Daha köktenci çözüm öneren şahinler ise ABD ile başa çıkabilecek bir askerî üstünlüğe ulaşmadan Çin’in imha edilmesini istiyorlar.

Haramzadelere göre Çin, devam eden bir küresel casusluk kampanyası yürütüyor.

Tamam, Çin sütten çıkmış ak kaşık değil ama sanki bunların söylemlerine bakılırsa kendileri kılçıksız balık. İstihbarat direktörleri, ulusal güvenliğe yönelik tehditlerin yanı sıra Çin'in, şirketlerden fikri mülkiyet haklarını da çaldığı konusunda uyarıyor. Çin'in fikri mülkiyet haklarını çalmanın bir yolunun profesyonel ağ sitelerindeki insanları hedef almak olduğunu söyleyip, ticari avantajı aleyhlerine kullanıyor diye uyardılar.

Pekin yönetimi, olup-biteni yakından izliyor.

Pekin, Batılı ülkelerin art arda Çin'i insan hakları ihlalleri ile suçlamasının ardından, Beş Göz/Five Eyes ittifakını oluşturan ülkelere içişlerine karışmayı bırakma çağrısında bulunmaktan da geri durmuyor. Five Eyes'ın Çin'in “demokrasinin karşılaştığı en büyük casusluk tehdidi” olduğunu söylemesinin ardından Çin; Beş Göz istihbarat ittifakını “güvenlik tehdidi” olarak nitelendirdi.

-Soldan sağa: Avustralya Güvenlik İstihbarat Teşkilatı Genel Direktörü Mike Burgess, Kanada Güvenlik İstihbarat Teşkilatı Direktörü David Vigneault, FBI Direktörü Christopher Wray, Yeni Zelanda Güvenlik İstihbarat Teşkilatı Güvenlik Genel Direktörü ve İcra Kurulu Başkanı Andrew Hampton ve MI5 Genel Direktörü Ken McCallum 16 Ekim 2023'te Palo Alto, Kaliforniya'da düzenlenen Gelişen Teknoloji ve Güvenceli İnovasyon Zirvesi sırasında grup fotoğrafı

Beş Göz FVEY hakkında bilginiz var mı?

Beş Göz, dünyadaki en eski ve en önde gelen istihbarat ittifakıdır. Beş Göz /FVEY, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık ve ABD'den oluşan bir istihbarat  ittifakı. Bu ülkeler; sinyal istihbaratında ortak işbirliğine ilişkin çok taraflı Birleşik Krallık-ABD Anlaşmasının muhatap ve paydaşlarıdır. Gayri resmi olarak Beş Göz, bu ülkelerin istihbarat teşkilatları grubunu da ifade edebilir.

FVEY'in kökenleri, İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz ve Amerikalı şifre kırıcılar arasında ABD'nin resmi olarak savaşa girmesinden önce başlayan gayri resmi gizli toplantılara ve ardından Müttefiklerin savaş sonrası vizyonunu belirleyen 1941 Atlantik Şartı'na kadar uzanıyor. Soğuk Savaş derinleştikçe istihbarat paylaşımı düzenlemesi 1960'larda ECHELON gözetleme sistemi altında resmileştirildi.

Bu, başlangıçta FVEY tarafından eski Sovyetler Birliği ve Doğu Bloku'nun iletişimlerini izlemek için geliştirildi, ancak günümüzde aktif şekilde dünya çapındaki iletişimleri izlemekte kullanılıyor. Beş Göz ilişkisi, insanlık tarihinde bilinen en kapsamlı casusluk ittifaklarından biri olmaya devam ediyor. Temel ilkelerden biri, üyelerin ittifaktaki diğer hükümetler hakkında casusluk yapmamasıdır. Birçok ülke, Beş Göz'ün potansiyel üyesi olmuştur. İsrail, Singapur, Güney Kore ve Japonya, hiçbiri resmi olarak üye olmasa da ittifakla işbirliği yapıyor.

Beş Göz ağı, birçok açıdan dünyanın en kalıcı ve sağlam ittifakıdır ve üyeler arasında üst düzey bilgi alışverişi açısından NATO'yu bile gölgede bırakmaktadır. Beş ülkedeki üsler, doğrudan ABD 10 bin nüfuslu ve ABD Ordusunun gözetimindeki Fort Mead, Maryland'deki Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) gizli genel merkezine bağlı. Kasabada oturan nüfus sürekli kontrol altında tutulur. Yabancı ziyaretçilere kapalıdır.

Zirvenin, ABD eski Dışişleri Bakanı Dr. Condoleezza Rice'ın ev sahipliğinde beş üyenin katılımı ile Ocakbaşında yapılan sohbetle başladığı belirtiliyor. Adamların bir Adana Kebab yemedikleri kalmış. İstihbarat liderleri, kendi ülkelerindeki özel sektör kuruluşlarına yönelik mevcut tehditleri ve eğilimleri özetlemişler. Ocakbaşı sohbetin ardından istihbarat liderleri, inovasyonu ve beş ülkenin ve vatandaşlarının kolektif güvenliğini daha iyi korumak için özel sektör-kamu ortaklıklarını genişletme ve güçlendirme konusunda derinlemesine tartışmalar yapmak üzere özel sektör liderleriyle bir araya gelmişler.

Anglosfer atmosferi…

Anglosfer; küçük bir elit kesim tarafından beslenen emperyalist bir fantezi. Anglo-Sakson gelenek ve öğretilerine sahip olup politik ve kültürel anlamda bireyciliğe ve piyasa ekonomisine yönelik ortak bir anlayış gösteren toplulukların daha çok askeri, ekonomik ve uluslararası ilişkilerde işbirliğini esas alan bir nitelendirme.

ABD’nin küresel etkisinin eskiye kıyasla nüfuzunu kaybetmeye başlaması, NATO gibi zamanında istikrarlı bir yapıya sahip olan uluslararası ittifaklarda bazı üye ülkeler arasındaki görüş ayrılıklarının giderek artması ve dolayısıyla bu durumun iç çatışmalar meydana getirmesi hiç şüphesiz, Anglosfer ligindeki ülkeleri bazı arayışlara, önlemlere sevk ediyor.

-Anglosfer atmosferi…

Diğer taraftan, Çin ve Rusya gibi ülkeler, çeşitli coğrafyalarda etki alanlarını çoğaltıyor. Bu durum klasik sömürgeci anlayışının kendisini sorgulamasını gerektiren bir eğilim gösteriyor. Anglo-Sakson eksenli küresel siyaset uzun yıllardan sonra ilk kez tam anlamıyla kendisini tehlikede hissediyor. İşte tam da bu noktada ister çamura yatıyorlar deyin ister çamur atıyorlar deyin ne derseniz deyin işte tam da onu yapıyorlar.

İttifak üyelerinin korkusu!..

ABD dünyanın, hatta insanlık tarihinin en büyük ve en pahalı istihbarat aygıtına sahip. Eleştirmenler, Washington'un, yeteneklerinin büyüklüğü nedeniyle müttefikler arasındaki istihbarat işbirliğine bu nedenle hakim olduğunu öne sürüyor. Bu perspektife göre, ABD ile müttefikleri arasındaki ilişkilerdeki bariz asimetri, güç dengesizliğinin sonuçlarını kabul etmekten başka seçeneği olmayan küçük ülkelerin çıkarlarına ters sonuçlar doğuruyor.

Bununla birlikte, küçük devletler, çoğunlukla büyük güçlerle güvenlik ittifakları arayışında oldukları gibi, daha güçlü devletlerle yapılan samimi istihbarat paylaşımı anlaşmalarından elde edilecek faydaları da göz ardı ediyorlar. İttifaklar gibi, daha güçlü devletlerle istihbarat paylaşımı düzenlemeleri yapan küçük ortaklar, diğer alanlardaki kazançlar karşılığında özerkliğin bir kısmını feda etmeye hazırdır.

Beş Göz istihbarat ağının, Anglosfer'in küresel etkisini güçlendirmek için tasarlanmış özel bir kulüp olduğu ve son derece gizli doğasının, genel kamuoyunun hesap verebilirlik ve şeffaflık çağrısının küreselleşme söylemine nüfuz eden güçlü bir tema olduğu bir dünyada bir anakronizm olduğu yönündeki suçlamalar her geçen gün artıyor.

11 Eylül'den bu yana dış ve iç istihbaratın belirgin biçimde bulanıklaşması, istihbarat teşkilatlarının kendi vatandaşlarına ve müttefiklerinin vatandaşlarına karşı yönlendirdiği yetkili ve izinsiz elektronik casusluğun kapsamı konusunda tedirginliği tetiklemesi, Wikileaks ve Snowden'ın ifşaatlarında dramatik bir şekilde vurgulanmıştır.

Beş Göz ağı, dünyanın en eski resmi istihbarat ağıdır ve kökenleri, İkinci Dünya Savaşı sırasında Müttefiklerin istihbarat işbirliği ve değişiminin önemli ölçüde genişlemesine dayanmaktadır. Ağ, 'Birinci Taraf' (Amerika Birleşik Devletleri) ve 'İkinci Taraflar' (Avustralya, İngiltere, Kanada ve Yeni Zelanda) arasında sinyal istihbaratı/SIGINT toplanmasına ilişkin sorumluluk alanlarının bölüştürülmesini resmi olarak düzenleyen 1947 tarihli çok gizli UKUSA Anlaşması'nın imzalanmasıyla kuruldu. Ülkeler, Soğuk Savaş sırasında okyanus gözetleme, gizli eylem, insan istihbaratı toplama ve karşı istihbarat gibi çok çeşitli alanlarda ayrıntılı işbirliğine gittiler.

Yazılım alanında, Five Eyes'ın en göze çarpan özelliklerinden biri, 1960'lardan bu yana, Five Eyes üyesi ülkelerin her biri tarafından sunulan anahtar sözcüklere dayalı olarak sivil uydulardan iletişimin dinlenmesini içeren Echelon programıdır. Dahası, Five Eyes'ın çağdaş küresel erişimi, üyeleri arasındaki sorumlulukların resmi olarak paylaşılması ve böylece dünya üzerindeki bölgelerin üyeler arasında paylaştırılmasıyla örneklendirilmektedir.

Beş Göz ittifakının bir diğer önemli özelliği de Danimarka, Fransa, Singapur ve Güney Kore gibi 'Üçüncü Taraf' olarak adlandırılan ülkelerle istihbarat paylaşımıdır. Ancak buna rağmen Snowden'ın açıklamaları, Beş Göz ortaklarının da bunların çoğunu doğrudan hedef aldığını ortaya çıkardı. Avustralya'nın Beş Göz ağına ilk katılımı, esasen İngiltere ile olan yakın ilişkisinin ve ABD ile savaş zamanı istihbarat işbirliğinin bir ürünüydü.

Beş Göz ittifakı zamanla Avustralya için daha önemli hale geldi. Ancak Avustralya'nın ittifaka üyeliği, onu “ABD çıkarlarının aşırı etkisine maruz bırakıyor mu?” tartışmaları var.

Beş Göz İstihbarat Gözetim ve İnceleme Konseyi (FIORC), Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nin aşağıdaki siyasi olmayan istihbarat gözetim, inceleme ve güvenlik kuruluşlarından oluşur.

Beş, Dokuz ve 14 Göz İttifakı…

Çekirdek Beş Göz'ün ötesinde Dokuz Göz ve On Dört Göz olarak bilinen genişletilmiş ittifaklar da vardır. Dokuz Göz ittifakı orijinal Beş Göz ülkelerinin yanı sıra Danimarka, Fransa, Hollanda Norveç'i içeriyor. On Dört Göz, Almanya, Belçika, İtalya, İspanya ve İsveç'i de dahil ederek bu grubu daha da genişletiyor.

Bu ittifaklar, küresel gözetim yeteneklerini geliştiriyor ama aynı zamanda mahremiyet ve ulusal güvenliğin sınırları hakkındaki tartışmaları da ateşliyor.

Ayrıca ittifakın her üyesinin dünyanın belirli bölgelerine ilişkin istihbarat toplama ve analizden sorumlu olduğu da biliniyor. İngiltere, Avrupa'yı, Batı Rusya'yı, Orta Doğu'yu ve Hong Kong'u izliyor.

Bu arada ABD, Orta Doğu'nun yanı sıra Çin, Rusya, Afrika ve Karayipler'i de denetlemektedir. Avustralya Güney ve Doğu Asya'dan, Yeni Zelanda ise Güney Pasifik ve Güneydoğu Asya'dan sorumludur.

Kanada, Rusya ve Çin'in iç kısımlarını ve Latin Amerika'nın bazı kısımlarını izliyor. Bu bölünmeye rağmen, esas olarak birlikte çalışırlar ve 'nihai ürün' genellikle birden fazla üyenin bir sonucudur; Birbirinize yardım etmek bu anlaşmanın önemli bir parçasıdır. Bu nedenle Beş Göz, 'İngilizce Konuşan Dünya'nın vatandaşlarını daha güvende tutmak için onlar açısından muazzam bir değerdir ve üyeleri arasındaki güven ve güvene dayalı onlarca yıllık ilişkinin sonucudur.

Beş Göz ittifakı, küresel güvenlikte kesinlikle çok önemli bir rol oynasa da mahremiyetin demokratik toplumların temel taşını oluşturduğunu hatırlamak da aynı derecede önemlidir. Bu nedenle ittifakın faaliyetleri, güvenlik ile bireysel haklar arasında hassas bir dengenin gerekliliğini vurguluyor; bu denge, süregelen tartışmaların önemli bir konusu olmaya devam ediyor.

“Beş Göz” Aksa Tufanı'nda İsrail'i nasıl bypass etti?

İsrail bu Anglosfer odaklı küresel istihbarat ağının bilgi tedarikçisi. Türkçesi; maraba. Ancak Anglo- Sakson liginin üyesi olmadığından, onların istihbarat musluğundan damlayanlarla yetinmek zorunda.

Kısa ve öz yazacağım;