İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan’ın gerçekleştirdiği geniş kapsamlı Irak ziyaretinin çerçevesi sosyal, kültürel, ekonomik, güvenlik, siyasi iş birliğinin geliştirilmesini kapsıyordu. Bu yönde 14 anlaşma imzalandı iki ülke arasında. Pezeşkiyan üç gün süren Irak ziyaretinde bir hayli yol katetti ve adeta “Irak bizim” dercesine herkese ve her şehre kucak açtı. 

Bağdat, Erbil, Süleymaniye, Necef, Basra, Kerbela ve Kazemeyn’i ziyaret eden Pezeşkiyan Şii-Sünni ayrımı yapmadan tüm siyasi parti temsilcileri ile topluca görüşerek fikir alışverişinde de bulundu. İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan’ın Basra ziyaretine dikkat çekmek istiyorum çünkü tam da Kalkınma Yolu Projesine dair; ne olacak, nereden geçecek, nereye bağlanacak, kimler söz hakkına sahip olacak sorularını merakla yoğun sorduğumuz bu projeye İran’ın olumsuz baktığını hepimiz biliyoruz. İran Cumhurbaşkanı Basra’yı ziyaret ettiyse ardından mutlaka bir sürpriz beklemeli diyorum. Bekleyip göreceğiz.

Pezeşkiyan’ın Basra’da yaptığı temaslarda Salemçe-Basra demiryolu hattının tamamlanması gerektiğini gündeme getirmesi bence çok önemliydi önümüzdeki dönem için. Bağdat’ta görüştüğü Irak Cumhurbaşkanı Abdüllatif Reşid ve Başbakan Mohammed Soudani ile sosyal, kültürel, ekonomik, stratejik, güvenlik, siyaset iş birliği başlıklarını konuşan Pezeşkiyan’ın Bağdat’tan önemli bir isteği vardı. Irak’ta bulunan ve İran karşıtı olan tüm silahlı güçlerin pasifize edilmesini ve belli bir bölgeye tasfiyesini isteyen Pezeşkiyan’ın bu isteğinin hem Bağdat’ta hem de Kürt Bölgesinde nasıl karşılık bulacağını önümüzdeki günlerde göreceğiz.

Pezeşkiyan’ın önemsediği ve Irak ziyaretine dair yaptığı değerlendirme konuşmasında öne çıkardığı Erbil ve Süleymaniye ziyaretleri en hassas mercekler altında okunmalı bence. Ekim ayında sandığa gitmeye hazırlanan Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde KDP ve KYB son hızla seçime hazırlanırken Pezeşkiyan’ın Erbil’den sonra gerçekleştirdiği Süleymaniye ziyareti sayısız soruyu zihnime yerleştirdi. 

Pezeşkiyan Süleymaniye ziyaretiyle hangi mesajı veya mesajları verdi sizce? 

*Süleymaniye’den Erbil’e uzlaşı köprüleri mi kurulacak? 

*Dışarıya karşı Bafel Talabani’yi desteklemekle birlikte kapalı toplantılarda sakin olması gerektiğini mi konuştu?

*“Erbil’i tanıyorum fakat Süleymaniye’de bundan sonra özerk olmalı” fikrini mi destekliyor? 

*Celal Talabani’yi ön plana çıkararak Bafel Talabani’nin Kürtler arasında yarattığı tahribatı onarmaya mı çalıştı?

*Süleymaniye üzerinden hangi sözleri verdi?

Bu soruları daha da arttırabilirim elbette fakat benim sorularımla birlikte KYB Başkanı Bafel Talabani’nin basın ve medyaya yansıyan görüntülerini konuşmak gerekiyor. Protokol gereği olmaması gereken abartılı hareketleriyle ve “bu ruh haliyle Kürtleri Bafel Talabani mi temsil edecek” diyerek eleştirilen KYB Başkanı Bafel Talabani’nin Pezeşkiyan’ın ziyaretinden sonra yeni bir ruh haline bürünüp bürünmeyeceğini herkes gibi ben de çok merak ediyorum. 

Kerkük hakkında da detaylı bir şekilde konuşmasını beklediğim İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan nedense konunun dışında kalmayı tercih etti ve birkaç cümle ile konuyu geçiştirdi. Özetle İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın gerçekleştirdiği geniş kapsamlı Irak ziyareti benim için önemli okumalara vesile oldu. Öldürülen İranlı Komutan Kasım Süleymani sonrasında Iraklıların gönlüne yerleşecek ve İran’ın Irak’taki etkisini arttıracak ikinci isim olarak görüyorum Pezeşkiyan’ı. Bağdat, Erbil, Süleymaniye ziyaretlerinde Kürtçe konuşan Pezeşkiyan İran’ın Kürtlere dair yeni bir stratejiyi hayata geçireceğini de gösterdi.

İran/Fars stratejisinin tarih boyunca akılcı taktiklerle kazanımı hedeflediğini biliyoruz bu nedenle Pezeşkiyan’ın ilk ziyaretini bu denli kapsamlı bir şekilde Irak’a gerçekleştirmesinin boşuna değil olmadığını göreceğiz…