Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) pazartesi günü gerçekleştirdiği bağımsızlık referandumunun ardından gözler Türkiye’nin yaptırımlarına çevrildi. Öne çıkan yaptırım seçenekleri arasında sınır kapılarının kapatılması ve petrol boru hattından sevkıyatın durdurulması geliyor.

Türkiye’nin en büyük üçüncü ticaret partneri Irak’a sınır kapılarının kapatılması durumunda mücevher, kuyumculuk, hububat, tekstil, metal, mobilya, demirçelik gibi sektörler de etkilenecek.

Sınır kapılarının kapatılması durumunda Türkiye’nin Kuzey Irak’a olan ihracatının yanı sıra Irak’ın geneline yönelik ihracatının da etkilenmesi bekleniyor. Bağdat ve Basra gibi Irak’ın güneyine yönelik ihracat için İran üzerinden daha uzun yolla daha yüksek maliyetle ihracat yapılması gündeme gelebilecek. Bu da Türk ihraç ürünlerinin rekabet gücünü azaltacak.

ÜÇÜNCÜ PAZAR

Irak, Almanya ve İngiltere’nin ardından Türkiye’nin üçüncü büyük ihracat pazarı. Terör örgütü DEAŞ’ın Irak’ın bazı bölgelerini işgal etmesinden önce ise Almanya’nın hemen ardından ikinci sıradaydı. Bu ülkeye 2013’te 11.9 milyar, 2014’te 10.9 milyar, 2015’te ise 8.5 milyar dolar ihracat gerçekleştirildi. Geçen yıl 14 milyar dolarlık Almanya ve 11.7 milyar dolarlık İngiltere pazarının ardından Irak 7.6 milyar dolarla üçüncü sırada yer aldı. Bu yılın 7 aylık döneminde ise Irak’a 5.4 milyar dolarlık ihracat yapıldı.

EN ÇOK ETKİLENECEK SEKTÖRLER

Sınırın kapatılması durumunda en çok etkilenecek sektörlerin başında mücevher, kuyumculuk, hububat, giyim, plastik, demir çelik, mobilya geliyor. Türkiye’nin bu ülkeden en büyük ithalat kalemi ise 835 milyon dolar ile altın.

IRAK’A İHRACATIN YARIDAN FAZLASI BAĞDAT’A GİDİYOR

Irak’a ihracatın yaklaşık yüzde 45’inin Kuzey Irak’a, yüzde 55’inin ise Bağdat’taki merkezi hükümete bağlı ülkenin güney bölgelerine yapıldığını söyleyen TİM Lojistik Konseyi Başkanı ve AKAMİB Başkanı Bülent Aymen, “Habur’da yaşanan acil durum, ihracatımızın tamamını olumsuz etkiler. Elbette ülkemizin çıkarları ve güvenliği her şeyin üstündedir. Ancak alternatif yollarla bulacağımız çözümler ile zararı minimize etmeliyiz” değerlendirmesinde bulundu.

MÜTEAHHİTLER İÇİN DE ÇOK ÖNEMLİ PAZAR

2010-2016 arasında Türk müteahhitlerinin gerçekleştirdiği yurtdışı işlerde Irak, Türkmenistan ve Rusya’nın ardından yüzde 9 payla üçüncü sırada. Türkiye’nin yurtdışı müteahhitlik hizmetleri 2016’da 12.5 milyar, ilk üç ayda ise 2.9 milyar dolar oldu.

‘GİRİŞLER AZALDI, HER AN SINIR KAPATILABİLİR’

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, “İleriki zamanlarda veya günlerde habur Sınır Kapısı'nın’nın kapatılması gündemde. Cumhurbaşkanı’mızın ifade ettiği gibi her an kapatılabilir. Oradaki birtakım gelişmeleri bekliyoruz. O gelişmelerin neticesine göre de sınır kapımızı kapatıp başka önlemleri de alabiliriz. Petrol vanasının kapatılması gibi birtakım önlemler ve yaptırımlar var” dedi.

Önceki günlere göre sınırda giriş çıkışların çok azaldığına dikkat çeken Tüfenkci, “Sonuçları itibarıyla kabul etmediğimizi ifade etmiştik. Bu referandumun sonuçlarıyla beraber sıkıntılı bir sürece girildiğini göstermiş oldular” diye konuştu.