Türkiye Bankalar Birliği (TBB), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Kredi Kayıt Bürosu (KKB) işbirliğinde hayata geçirilen karekodlu çekin, karşılıksız ya da sahte çek olaylarını sona erdirip ticarette güveni yeniden sağlayacağı bildirildi. Ege Bölgesi Sanayi Odası, Kredi Kayıt Bürosu ile birlikte reel sektörün karşılıksız çek mağduru olmasını önleyecek karekodlu çek kullanımının iş dünyasına getirdiği yenilikleri ortaya koyan bir seminere imza attı. EBSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Erdoğan Çiçekçi, kötü niyetli kişilerin malı aldıktan sonra çeklerini ödemediklerini, piyasada bunun bilinmesine rağmen bankaların aynı kişilerin diğer firmalara verdiği çeklere vadesi gelmediği için karşılıksız işlemi yapmaması nedeniyle mağduriyetin büyüdüğünü hatırlatırken, çözüm arayışlarına girişildiğini anlattı. Geçtiğimiz 15 Haziran’da kamuoyuna duyurulan karekodlu çekle karşılıksız çek sayısının azaltılması ve çek sahtekarlıklarının önüne geçmesinin amaçlandığını belirten Çiçekçi, bu uygulamanın ticari hayata güven ve disiplin getireceğini vurguladı. Erdoğan Çiçekçi şunları söyledi:“Karşılıksız çekte hapis cezasının kaldırılması ile birlikte kötü niyetli kişilerin piyasaya dahil olmasıyla karşılıksız çek adedi ve tutarında ciddi artışlar meydana gelmişti. Bu durum her geçen gün mağduriyet yaratırken, çekin itibarı da tartışılmaya başlanmıştı. Bu farkındalık içerisinde, TOBB ile Kredi Kayıt Bürosu arasında 1 Mart 2013 tarihinde imzalanan protokole istinaden Oda/Borsa üyelerimizin kendilerine ait Çek ve Risk raporlarına ulaşmaları ve bunları isterlerse üçüncü kişilerle paylaşmaları mümkün hale getirildi. Sorunların devam etmesi karşısında bu kez Türkiye Bankalar Birliği, TOBB ve KKB işbirliğinde karekodlu çek uygulaması hayata geçirildi.”

Görüntüye değil bilgiye bakın

Kredi Kayıt Bürosu Genel Müdürü Kasım Akdeniz, karekodlu çek uygulamasının hem keşidecinin hem de alacaklının haklarını güvence altına aldığını belirtti. Güven telkin etmek amacıyla lüks otomobil ve şık giyimin öne çıktığını, “Ben adamı gözünden tanırım” öngörüsünün de bazen işe yaramadığını anlatan Akdeniz, “Binlerce liralık malınız gittikten sonra bir de bakmışsınız ki gerçekte öyle bir şirket yok, araçlar da günübirlik kiralanmış… 1 milyon 500 bin civarındaki çek keşidecisinin 317 bininin halen ödenmemiş en az bir çeki bulunuyor. Bunlardan 238 binin elinde daha önceden aldığı ve halen keşide edilmemiş boş çek yaprağı göz önünde bulundurulmalı. Her ay ortalama 20 bin kişinin çeki karşılıksız çıkıyor ve bundan birçok kişi zarar görüyor. Bu 20 bin kişinin geçmiş çek ödemelerine bakıldığında yaklaşık yüzde 80’inin geçmişte de çeklerinin karşılıksız çıktığı görülüyor. Çekin ödenmemesi KOBİ’lerin yıkımıdır. Bu kişilerin çekleri kabul edilmeden önce çek raporlarına bakılması halinde olumsuz ödeme geçmişinin görülmesi ve olası zararların önlenmesi mümkün. Bu nedenle karar verirken görüntüye değil bilgiye bakın” uyarılarında bulundu.

Güven sağlayacak

Çekin sermayeyi paylaşmak anlamına geldiğini vurgulayan Akdeniz, karekodlu çek uygulamasının hem keşidecinin hem de alacaklının haklarını güvence altına aldığına dikkat çekerken, “Güvenli ticari hayatın yolu vadeli mal satılan kişileri tanımaktan geçiyor. Karekodlu çek sayesinde muvafakat en baştan alınmış oluyor. Çekin sahte olup olmadığı, keşidecinin geçmiş performansı görülüyor. Keşideci de artık kredibilitesinin fiyata ve vadeye yansımasını istiyor, bilgilerini paylaşıyor. Karekodlu çek, bu bilgiye güvenli ve hızlı ulaşımı sağlayarak ticarette güvenin simgesi olacak ve çekte itibar sağlayacak. Sistemi kullanırsak reel sektörde bankaların hacmine ulaşırız. Güven arttıkça ticaret hacmi, üretim ve istihdam artar. Güveni artırmak da şeffaflıkla olur. Karekodlu çekte sistemin tüm altyapısı çalışıyor, ihtiyaç olan tek şey reel sektörün farkındalığıdır” diye konuştu.

Sistem nasıl işliyor?

Akıllı cep telefonlarına indirilen uygulama sayesinde çekin doğruluğu ve keşidecinin geçmiş çek ödeme alışkanlığı saniyeler içinde görülebiliyor. Keşidecinin geçmişine ayna tutan bu yapı ile karşılıksız çek riski yüzde 80 azaltılabiliyor. Bunun için çeki alan kişinin, çek yaprakları üzerinde yer alan karekodu, akıllı telefonuna indireceği Findeks Mobil Uygulaması’na üye girişi yaparak okutması yeterli oluyor. Böylece çek bilgileri ile keşidecinin kimliğine ilişkin bilgiler o an ekrana yansıyor. Hemen ardından alınabilen Karekodlu Çek Raporu sayesinde, keşidecinin daha önce düzenlediği çeklerden ödenen, arkası yazılan ve sonradan ödenen çeklerin adetsel ve hacimsel oranları yüzde olarak görülebiliyor. Aynı zamanda çek üzerindeki bilgilerde herhangi bir silinti, kazıntı, tahrifat veya bir başka kimyasal sahtecilik durumu tespit edilerek henüz zarar oluşmadan önlem alınmış olunuyor.