İnşaat sektörü ülkemiz ekonomisi için son derece önemli bir yere sahip. Ekonominin lokomotifi olarak da görülen inşaat sektöründe, son dönemlerde balon tartışması önemli gündem maddelerinden birisi haline geldi. Sektörü etkileyen birçok bileşenler var.

Konuya biraz daha farklı pencereden bakmak istiyorum. Gerçekten konut sektöründe balon mu var,  köpük mü? Artan girdi maliyetlerininde etkisinden söz edilebilir. Ancak bütün bunlara rağmen Türkiye'de kişi başına düşen gelire baktığımızda fiyatta bir köpük olduğunu düşünüyorum. 

Son dönemlerde konutta “Balon” uyarılarını daha sık duymaya başladık. İçinde bulunduğumuz şartlarda Türkiye ekonomisinin en dinamik gücünü oluşturan inşaat sektörü nereye gidiyor? Konutta balon uyarıları gerçekleri ne kadar yansıtıyor?

Türkiye Müteahhitler Birliğinin yayınladığı “İnşaat Sektörü Analiz Raporu”nda konutta balon uyarılarının dikkatle değerlendirilmesi gerektiği konusunda uyarılarda güncelliğini koruyor. Raporda yer verilen görüşlere göre mevcut konut stoklarında geçen yıllardan satılamadığı için bu döneme devredilmiş konut arzına dikkat çekilerek, talebi baskılayan siyasi ve ekonomik faktörler dikkate alındığında balon tehlikesinin değerlendirilmesi ve şimdiden gerekli önlemlerin alınması isteniyor. Raporda konut arzındaki hızlı artışa karşın konut satışlarının kaygı verici gelişmelerde sıralanıyor.

Bu uyarıların tamamen yersiz bir düşünceye dayanmadığını, haklı noktalar olduğunu kabul etmekle birlikte balon uyarılarına da katılmadığımı belirtmek istiyorum.

Burada asıl tehlikeyi ve tehdidi orta gelir tuzağından kalmak olarak görüyorum. Orta gelir tuzağında kalan orta sınıfın, istenilen artışı gösteremeyen hane halkı gelirine göre orantısız artan maliyetler nedeniyle alım gücünün olumsuz etkilenmesinin sektöre yansımalarının doğuracağı sonuçları daha önemli buluyorum. Ortalama 250 bin TL’ye aldığınız bir konutun aylık kredi maliyetlerinin orta gelir tuzağına yani kişi başı 10 bin doların altında olan bir ailenin ödeme ihtimallerini düşünürseniz iç talepte yaşanan gelişmeleri daha iyi analiz etme imkanına sahip oluruz.

Diğer taraftan orta gelir kuşağında sıkışmışlığın sektörde bir “Balon” tehdidinden çok “Köpük” riskinin sektörü daha fazla etkilediğini düşünüyorum. Bu nedenle de eğer konutta bir balon oluşacaksa bunun artan maliyet köpüğüne bağlı olacağı inancını taşıyorum. Konutta ‘Balon mu, köpük mü var’ sorularında birden fazla cevap sayısı var. Ama Türkiye’de asıl sorun özel sektörün büyük çoğunlukla belirli gelir gruplarına yönelik üretimidir. Oysa orta ve alt gruplarda büyük bir konut açığı mevcuttur. Bu boşluğu kim dolduracak. Devlet mi, özel sektör mü?  Devlet burada çok önemli adımlar atıyor. Ama yeterli değil. Öyleyse asıl ihtiyaç gruplarına yönelik konut üretimi için özel sektör cesaretlendirilmeli ve belirli destekler getirilmelidir. Sadece devlet bu işin altından kalkamaz. Özel sektörü de bu işe dahil etmek gerekir.