Dijital kültürler büyüyor. Ama bu kültürlerin efendisi kim?”
 
Sabah kahvenizi alıp telefonunuzu açtınız. Gözleriniz hâlâ uykuluyken ekranınıza düşen ilk haber dikkatinizi çekti: “Büyük bir teknoloji şirketine siber saldırı düzenlendi, milyonlarca kullanıcının verisi çalındı.” Birkaç saniye sonra başka bir haber: “Yapay zekâ iş dünyasını ele geçiriyor: İnsan emeği sona mı eriyor?” Kahvenizden bir yudum alırken sosyal medyada gezinmeye devam ettiniz. Minimalist bir yaşam süren biri, dijital detoks yaptığını ve tüm sosyal medya hesaplarını kapattığını anlatıyordu.
 
Her sabah benzer bir bilgi bombardımanına maruz kalıyoruz. Teknoloji artık sadece bir araç değil; düşünme biçimimizi, sosyalleşme yöntemlerimizi ve hatta kimliklerimizi şekillendiren bir kültür. Peki, biz teknolojiye hükmediyoruz, yoksa o mu bizi yönetiyor?
 
Dijital çağın içinde farklı karakterlere bürünmüş yeni kültürler var: Hackerlar, teknofiller, siber göçmenler ve dijital yerliler. Her biri, teknolojiyi farklı bir perspektiften yorumluyor ve geleceğin dijital dünyasını şekillendiriyor.
 
Hackerlar: Dijital Dünyanın Anarşistleri mi, Kahramanları mı?
 
Hackerlar genellikle yasa dışı siber saldırılarla anılsa da, aslında kökeninde merak, keşif ve sistemleri anlama tutkusu yatar. 1960’larda MIT’de doğan hacker zihniyeti, bilgiye açık erişim, özgür yazılım ve sistemleri geliştirme fikri üzerine kurulmuştu.
 
Bugün hackerlar üç farklı gruba ayrılıyor:
 Beyaz Şapkalılar (etik hackerlar):
Siber güvenliği koruyan etik hackerlar.
Siyah Şapkalılar(veri çalanlar): Sistemleri ele geçirerek veri çalanlar.
Gri Şapkalılar(etik sınırı zorlayanlar): Kuralları zorlayan ama bazen etik çerçevede hareket edenler.
 
Peki, hackerlar gerçekten modern dünyanın özgürlük savaşçıları mı, yoksa dijital anarşistler mi? Veri güvenliğimizi onlara mı emanet etmeliyiz, yoksa büyük teknoloji şirketlerine mi?
 
Teknofiller vs. Teknofobiler: Geleceğe Koşanlar ve Kaçanlar
 
Teknoloji insanları ikiye böldü: Onu kutsal görenler ve ondan korkanlar.
 
Teknofiller için yapay zekâ, kripto para, kuantum bilgisayarlar ve artırılmış gerçeklik, insanlığın sınırlarını genişleten araçlar. Onlara göre Elon Musk’ın transhümanizm fikri gerçek olabilir: İnsan-makine birleşimi ölümsüzlüğün anahtarı mı?
 
Ancak teknofobiler için bu, özgürlüğün sonu demek. Yuval Noah Harari gibi düşünürler, yapay zekânın insanı sadece bir veri kaynağına dönüştürdüğünü savunuyor. Sosyal medya algoritmaları yalnızca içeriğimizi değil, düşünce yapımızı bile şekillendiriyor. Büyük veri şirketleri, bizim kim olduğumuzu bizden önce biliyor
Pegasus Casus Yazılımı: Devletlerin Dijital Gözetimi
Teknoloji karşıtlığını destekleyen örneklerden;, Pegasus casus yazılımı skandalı. İsrailli NSO Group tarafından geliştirilen Pegasus, hükümetler tarafından gazetecileri, insan hakları aktivistlerini ve muhalifleri gözetlemek için kullanıldı.
Bu yazılım, bir hedefin telefonuna hiçbir fiziksel erişim olmadan bulaşabiliyor ve tüm mesajları okuyabiliyor, kamerayı ve mikrofonu uzaktan kontrol edebiliyor. Skandalın patlak vermesiyle birlikte birçok hükümetin vatandaşlarını ve muhaliflerini izlediği ortaya çıktı.
Bu olay, teknoloji devrimlerinin yalnızca bireysel konforu değil, aynı zamanda bireylerin özel hayatını ve özgürlüğünü nasıl tehdit edebileceğini gösteriyor. Öyleyse, teknoloji bizi gerçekten özgürleştiriyor mu, yoksa yeni bir kölelik mi yaratıyor
Başka bir çarpıcı örnek: Teknoloji karşıtlığını destekleyen en güncel örneklerden biri ABD’de yapay zekâ destekli işe alım sistemleri. Amazon gibi büyük şirketler, işe alım süreçlerinde yapay zekâ tabanlı algoritmalar kullanarak adayların başvurularını otomatik olarak eliyor.
Ancak bu sistemler zamanla cinsiyetçi ve ırksal önyargılar sergilemeye başladı. Örneğin, Amazon’un işe alım algoritması, geçmiş verilerden öğrendiği için kadın adayları otomatik olarak daha düşük değerlendirdi. Yapay zekânın “tarafsız” olduğu düşünülse de, bu sistemlerin insan önyargılarını kopyaladığı ve güçlendirdiği ortaya çıktı.
Bu örnek, teknolojinin yalnızca bireyleri izlemekle kalmadığını, aynı zamanda toplumsal eşitsizlikleri de pekiştirdiğini gösteriyor. Peki, bizi işe alacak ya da geleceğimizi belirleyecek kararları algoritmalara devretmek gerçekten iyi bir fikir mi?
 
Teknoloji karşıtlığının da farklı boyutları var:
Dijital Minimalistler: Gereksiz teknoloji kullanımını reddediyorlar.
Ludditler: Sanayi Devrimi’ndeki makineleri kıran işçilerin dijital versiyonları.
 Komplo Teorisyenleri: Büyük şirketlerin ve devletlerin bizi tamamen kontrol ettiğini düşünüyorlar.
 
Öyleyse, teknoloji bizi gerçekten özgürleştiriyor mu, yoksa yeni bir kölelik mi yaratıyor?
 
Teknoloji Bizi Şekillendiriyor mu, Yoksa Biz mi Onu?
 
Bu noktada iki büyük görüş çarpışıyor:
Teknolojik Determinizm: Teknoloji, toplumu şekillendiren en güçlü unsur. Marshall McLuhan’ın “Araç mesajdır” teorisine göre, bir teknolojik değişim yalnızca bir araç değil, insanlık için bir dönüm noktasıdır.
Sosyal Yapıcılık: Teknoloji, onu nasıl kullandığımıza bağlı olarak şekillenir. Özgürlüğü de sağlayabilir, köleliği de…
Eğer yapay zekâ işe alım süreçlerini yönetebiliyorsa, insanları eleme kriterleri belirleyebiliyorsa, o zaman kararları insanlar mı veriyor, yoksa artık makineler mi bizim yerimize düşünüyor?
 
Siber Göçmenler vs. Dijital Yerliler: Kuşaklar Arasındaki Teknoloji Çatışması
Dijital Yerliler, teknolojiyle doğan ve onun içinde büyüyen nesil. Onlar için internet, sosyal medya, yapay zekâ ve sanal gerçeklik, su gibi doğal bir ekosistem.
Siber Göçmenler ise geleneksel medya ile büyümüş, dijital dünyaya sonradan adapte olmuş kişiler. Hâlâ fiziksel kitaplar okuyan, sosyal medyayı eleştiren, yapay zekâ yerine kendi kararlarını vermeyi tercih eden bir grup.
 
Bu iki grup arasındaki fark, yalnızca teknoloji kullanım alışkanlıklarında değil, dünya görüşlerinde de belirgin. Bilgiyi hızla tüketen bu yeni nesil gerçekten daha bilinçli mi, yoksa sadece daha yüzeysel mi düşünüyor?
 
Kripto-Anarşistler: Dijital Kaosu Kontrol Etmek Mümkün mü?
 
Bazıları teknolojiyi tamamen reddetmek yerine, sistemin içinden onu değiştirmeyi tercih ediyor. Kripto-anarşistler, büyük şirketler ve devletlerin kontrolüne karşı, blockchain ve merkeziyetsiz teknolojilerle bireysel özgürlüğü savunuyor.
 
Ama bu özgürlük mü, yoksa kontrolsüz bir kaos mu? Darknet’te sansürsüz bilgi paylaşımı, anonimlik ve devlet denetiminden kaçış savunulurken, aynı ortam suç örgütlerinin ve yasa dışı faaliyetlerin de merkezi haline geliyor.
 
Özgürlük mü istiyoruz, yoksa kontrolsüz bir anarşi mi?
 
Dijital Kültürlerin Geleceği: Seçim Kimin?
 
Günün sonunda teknoloji, hem özgürlüğü hem de otoriteyi içinde barındırıyor.
 
Pegasus casus yazılımı, bireyin devlet gözetimi karşısındaki konumunu sorgulattı.
Yapay zekâ destekli işe alım algoritmaları, insan faktörünün nasıl dışlandığını ve karar süreçlerinden nasıl uzaklaştırıldığını gösterdi.
 
Peki, birey olarak yapabileceğimiz bir şey var mı?
 
Yapay zekâ, sosyal medya ve büyük veri çağında, birey olarak sistem tarafından yönetilen birer veri noktası mı olacağız, yoksa bilinçli kullanıcılar olarak kendi geleceğimizi mi şekillendireceğiz?
Sabah kahvenizi yudumlarken ekranınıza düşen haberleri düşünün. Günün sonunda, sizce teknoloji gerçekten hayatınızı kolaylaştırıyor mu, yoksa sizin yerinize karar mı veriyor?
Dijital kültürler büyüyor. Ama bu kültürlerin efendisi gerçekten kim? Teknolojiyi yönetenler mi, yoksa ona bağımlı hale gelen bizler mi? Öyleyse, siz hangi taraftasınız?”

Eğer bu sorular üzerine daha fazla düşünmek isterseniz, teknoloji, yapay zekâ ve dijital gözetim dünyasını anlatan şu filmler, size bu konular üzerine yeni bakış açıları sunabilir:
- Snowden (2016) – Gerçek olaylara dayanan bu film, Edward Snowden’ın ABD’nin dijital gözetim sistemlerini ifşa edişini anlatıyor. Bireysel mahremiyetin teknoloji çağında nasıl tehdit altında olduğunu gözler önüne seriyor.
- Minority Report (2002) – Yapay zekâ destekli suç tahmin sistemleri ve büyük veri gözetimi üzerine distopik bir bilim kurgu. Devlet kontrolü ve bireysel özgürlük arasındaki hassas dengeyi sorguluyor.
-Ghost in the Shell (1995) – Siberpunk dünyasında geçen bu film, hacker kültürü, yapay zekâ ve insan-makine birleşimi üzerine felsefi ve görsel açıdan çarpıcı bir anlatı sunuyor.