Ermenistan’ın 26 yıldır alçakça işgal ettiği can Azerbaycan’ımızın vatan toprakları nihayet yavaş yavaş geri alınıyor. Savaşın gidişatı ile ilgili yazacaklarımız var ama önce küresel siyasete etkileri açısından bu savaşı değerlendirmek gerekir. Savaşın geçtiği Karabağ bölgesini merkez alırsak bu savaşa etki eden çemberlerdeki ülkeleri şöyle sayabiliriz.
Birinci çemberde Azerbaycan ve Ermenistan var. İkinci çemberde Rusya, Türkiye ve İran bulunuyor. Üçüncü çemberde Avrupa Birliği ülkeleri özellikle de Fransa ve Almanya ile birlikte İsrail’i görmek mümkün. Dördüncü çemberde ise tüm bu ülkelere ilaveten ABD ve Çin’i sayabiliriz. Savaşın geçtiği bölge her ülke için ayrı bir önem taşıyor. Türkiye açısından bakıldığında bölgenin her yönden hayati önemde olduğu görülüyor.
En başta nasıl Azerbaycan Türkleri için Türkiye anavatan ise Azerbaycan toprakları da Türk Milleti için anavatan topraklarıdır. Çünkü bir millet iki devlet kavramı bu anlayışta hayat bulmaktadır. Bölge Kafkasya’nın en kritik merkezi olup hem Azerbaycan hem de Türkiye için ekonomik, siyasi, kültürel, lojistik, askeri parametreler açısından asla vazgeçilemez konumdadır. Örneğin Azerbaycan’ın Tovuz bölgesi tüm enerji nakil hatlarının ve ulaşım koridorlarının kavşak noktasıdır. Çin’in başlattığı “Kuşak Yol” projesinin önemli bir geçiş koridorudur. Nitekim Çin yaptığı açıklamada Bakü’nün kendileri için batıdaki en önemli limanları olduğunu ifade ederek adeta “Bakü’ye asla dokunmayın.” mesajı vermiştir. Zira Çin “demir ipekyolunu” tekrar kurarak Pekin’den Londra’ya kadar ulaştırmak istemekte bunun için de demiryolları, limanlar alarak Batı üzerinde etkinliğini arttırmaya çalışmaktadır. Savaş sürecinde Ermenistan’ın hamisi olan Rusya sessiz kalarak belli bir seviyeye kadar savaşa yol vermiş bu vesile ile Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın burnunun kırılmasını istemiştir. Ama bir müddet sonra sahaya ağırlığını koyacağı mutlaktır. İran Müslüman bir ülke olmasına rağmen savaş sürecinde Müslüman olan Azerbaycan’a destek vermek yerine Ermenistan’a destek vermiş olup dindaşlığın dünya siyasetinde yeri olmadığını göstermiştir. Çünkü İran güçlü bir Azerbaycan’ı tehdit olarak görmektedir.
İran Ermenistan üzerinden Rusya ile bir hat kurmuş olup Türkiye’nin ve Azerbaycan’ın güçlenmesini dengelemeye çalışmaktadır. Zira İran’ın kuzey bölgesi Güney Azerbaycan olup bu bölgede yaşayan Azerbaycan Türkleri İran nüfusunun yüzde 20sini teşkil etmektedirler. Yani İran’ın içinin karışması da söz konusu olabilir. Nitekim Irak ve Suriye’den Ermenistan’a geldiği söylenen silahların ve teröristlerin İran’dan geçişine güney Azerbaycan Türklerinin izin vermediği ifade edilmektedir. Güney Azerbaycan Türklerinde ciddi bir milli uyanış söz konusudur. 50 milyonluk birleşik bir Azerbaycan Ermenistan’dan çok İran için büyük bir tehdit teşkil eder. İran bu nedenle Ermenistan’ı desteklemektedir. Tabii ayrıca İran ve Rusya Hazar denizinin paylaşılmasını da istememektedirler. Çünkü hazar’da Azerbaycan’ın da Münhasır Ekonomik Bölgesi mevcuttur.
ABD’de her ne kadar Ermeni Diasporası çok etkili de olsa ve ABD şu süreçte başkanlık seçimleri ve Covit-19 ile meşgul görünse de Çin’in küresel hâkimiyetinden çok çekindiği için Rusya ile birçok meselede anlaşmış görünüyor. Dünyanın artık savunma bütçelerine göre şekillenip yönetildiği düşünülürse bu durum çok normaldir. Fransa dünyadaki en güçlü Ermeni Diasporasının merkezi olması ve Ermeni oylarının çokluğu nedeniyle Ermenistan’ın yanında yer alsa da küresel çapta bir etkinlik gösterememektedir. Kafkaslar coğrafyasında durumu domine edecek güç Rusya’dır. Savaşın uzaması Rusya’nın işine gelmeyecektir. Çünkü dondurulmuş sorunlar Kafkasya’da patlayabilir. Bu durumda Rusya ciddi sıkıntı yaşayabilir. Bölgedeki diğer Türk nüfuslar hareketlenebilir. Ukrayna, Kırım, Gagavuzya, Hakasya, Karatay Çerkez Cumhuriyeti, Nogaylar, Ahıska Türkleri, Kamuklar gibi birçok Türk nüfusunu saymak mümkün. Bu koşullarda kısa bir süre sonra Rusya savaşı durdurmak isteyecektir. O zaman da Azerbaycan Ermeni işgalindeki topraklarından ne kadarını geri aldıysa orada kalacaktır. Bu durumda Azerbaycan Türk Ordusunun çok ama çok süratli bir tür “yıldırım harekâtı” gerçekleştirmesi mutlak şarttır. Azerbaycan Türk Ordusu Dağlık Karabağ bölgesindeki Ermenistan kuvvetlerine cepheden taarruzla ilerleme gayretinde. Ancak Azerbaycan Türk Ordusunun bir kısım kuvvetleri de hem kuzeyde Nurol Dağı bölgesinde hem de güneyden Fuzuli bölgesinden ileri harekâtına devam etmekte. Azerbaycan Türk Ordusunun zırhlı ve mekanize birlikleri muharebe sahası temas hattında bulunan gözetleme postalarının ve küçük birliklerin üzerinden aşarak olabildiğince hızlı taarruzla Ermenistan güçlerini etkisiz hale getirmeye başladığında Fuzuli – Lâçin, Nurol- Lâçin taarruz mihverlerindeki birlikler de Lâçin’de birleştiklerinde hilal tamamlanmış ve Karabağ bölgesindeki Ermeni kuvvetleri tamamen çembere alınmış olurlar. Üstelik Nurol dağı Kafkasların bölgedeki en yüksek tepesi olup bir kritik arazi arızasıdır.
Nurol dağını ele geçirdiklerini bildiğimiz Azerbaycan Türk Ordusu kuvvetleri hâkim araziden aşağıya ovaya doğru uzanan sırtları emniyete alarak bu sırtların arasında bulunan vadileri yaklaşma istikameti olarak kullanıp etkin bir direnişle de karşılaşmadan kolayca Lâçin’e ulaşabilir, Ermenistan güçlerinin tek ikmal yolu olan Lâçin koridorunu kontrol altına alarak koridoru kapatabilir, Karabağ’daki Ermeni güçlerinin tüm lojistik desteğini kesebilirler. Ayrıca Azerbaycan Türk Ordusu Ermeni güçlerin ikmal koridorunu kesmek için Lâçin bölgesine Hava İndirme harekâtı gerçekleştirebilir. Bu durumda yiyecek ve mühimmattan yoksun kalan Ermeni güçleri tek kurşun atmadan da teslim alınabilir.
Bütün bunların olabilmesi Azerbaycan Devleti otoritesinin ve Azerbaycan Türk Ordusunun saniye bile kaybetmeyecek biçimde taarruzlarını hızla geliştirip hilali tamamlamasına ve Lâçin’de hilalin ucunu kapatmasına bağlıdır. Aksi halde bir müddet sonra büyük güçler sahaya çıktığında başarı ile gelişen bu harekât durdurulabilirler ve böylesi bir fırsat da bir daha Azerbaycan’ın eline geçmeyebilir. Bu işi biraz bilen birisi olarak bizden uyarması.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 30 | 26 | 1 | 3 | 68 | 20 | 81 | +48 |
2 | Fenerbahçe | 30 | 25 | 1 | 4 | 79 | 25 | 79 | +54 |
3 | Trabzonspor | 30 | 15 | 11 | 4 | 51 | 40 | 49 | +11 |
4 | Beşiktaş | 30 | 14 | 12 | 4 | 40 | 36 | 46 | +4 |
5 | Kasımpaşa | 30 | 12 | 11 | 7 | 53 | 55 | 43 | -2 |
6 | Başakşehir FK | 30 | 12 | 12 | 6 | 38 | 35 | 42 | +3 |
7 | Çaykur Rizespor | 30 | 12 | 12 | 6 | 36 | 47 | 42 | -11 |
8 | Antalyaspor | 30 | 10 | 9 | 11 | 35 | 33 | 41 | +2 |
9 | Adana Demirspor | 30 | 9 | 9 | 12 | 46 | 39 | 39 | +7 |
10 | Alanyaspor | 30 | 9 | 9 | 12 | 38 | 42 | 39 | -4 |
11 | Sivasspor | 30 | 9 | 10 | 11 | 36 | 43 | 38 | -7 |
12 | Samsunspor | 30 | 10 | 14 | 6 | 35 | 41 | 36 | -6 |
13 | Kayserispor | 30 | 10 | 11 | 9 | 36 | 43 | 36 | -7 |
14 | MKE Ankaragücü | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 39 | 33 | -3 |
15 | Hatayspor | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 40 | 33 | -4 |
16 | Konyaspor | 30 | 7 | 11 | 12 | 31 | 42 | 33 | -11 |
17 | Gaziantep FK | 30 | 8 | 15 | 7 | 34 | 44 | 31 | -10 |
18 | Fatih Karagümrük | 30 | 7 | 14 | 9 | 34 | 38 | 30 | -4 |
19 | Pendikspor | 30 | 7 | 15 | 8 | 34 | 61 | 29 | -27 |
20 | İstanbulspor | 30 | 3 | 20 | 7 | 22 | 55 | 13 | -33 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 27 | 21 | 5 | 1 | 64 | 23 | 64 | +41 |
2 | Göztepe | 27 | 17 | 5 | 5 | 45 | 15 | 56 | +30 |
3 | Sakaryaspor | 27 | 13 | 6 | 8 | 41 | 28 | 47 | +13 |
4 | Çorum FK | 27 | 13 | 8 | 6 | 44 | 28 | 45 | +16 |
5 | Kocaelispor | 27 | 13 | 8 | 6 | 39 | 31 | 45 | +8 |
6 | Bodrumspor | 27 | 12 | 7 | 8 | 35 | 19 | 44 | +16 |
7 | Boluspor | 27 | 12 | 8 | 7 | 26 | 28 | 43 | -2 |
8 | Bandırmaspor | 27 | 11 | 8 | 8 | 37 | 24 | 41 | +13 |
9 | Gençlerbirliği | 27 | 10 | 7 | 10 | 31 | 26 | 40 | +5 |
10 | Erzurumspor FK | 27 | 10 | 7 | 10 | 26 | 21 | 37 | +5 |
11 | Ümraniyespor | 27 | 9 | 12 | 6 | 32 | 39 | 33 | -7 |
12 | Keçiörengücü | 27 | 8 | 11 | 8 | 24 | 33 | 32 | -9 |
13 | Manisa FK | 27 | 7 | 10 | 10 | 33 | 33 | 31 | 0 |
14 | Şanlıurfaspor | 27 | 6 | 12 | 9 | 23 | 30 | 27 | -7 |
15 | Tuzlaspor | 27 | 7 | 14 | 6 | 26 | 43 | 27 | -17 |
16 | Adanaspor | 27 | 8 | 16 | 3 | 21 | 40 | 27 | -19 |
17 | Altay | 27 | 5 | 19 | 3 | 12 | 55 | 15 | -43 |
18 | Giresunspor | 27 | 2 | 21 | 4 | 12 | 55 | 7 | -43 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 30 | 21 | 5 | 4 | 67 | 26 | 67 | +41 |
2 | Bucaspor 1928 | 30 | 18 | 3 | 9 | 46 | 19 | 63 | +27 |
3 | Van Spor FK | 30 | 19 | 5 | 6 | 50 | 31 | 63 | +19 |
4 | 1461 Trabzon FK | 30 | 16 | 6 | 8 | 56 | 32 | 56 | +24 |
5 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 30 | 15 | 6 | 9 | 42 | 25 | 54 | +17 |
6 | Ankaraspor | 31 | 14 | 6 | 11 | 39 | 26 | 53 | +13 |
7 | Ankara Demirspor | 30 | 13 | 12 | 5 | 35 | 32 | 44 | +3 |
8 | Karacabey Belediye Spor | 31 | 11 | 10 | 10 | 32 | 29 | 43 | +3 |
9 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 30 | 12 | 13 | 5 | 35 | 31 | 41 | +4 |
10 | Diyarbekir Spor | 30 | 11 | 12 | 7 | 32 | 30 | 40 | +2 |
11 | Kırklarelispor | 31 | 9 | 12 | 10 | 24 | 34 | 37 | -10 |
12 | Hes İlaç Afyonspor | 30 | 8 | 11 | 11 | 18 | 28 | 35 | -10 |
13 | Nazilli Belediyespor | 31 | 10 | 13 | 8 | 35 | 49 | 35 | -14 |
14 | Altınordu | 30 | 8 | 12 | 10 | 34 | 31 | 34 | +3 |
15 | Serik Belediyespor | 31 | 8 | 13 | 10 | 25 | 34 | 34 | -9 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 30 | 7 | 15 | 8 | 29 | 49 | 26 | -20 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 31 | 5 | 20 | 6 | 28 | 61 | 21 | -33 |
18 | Bursaspor | 30 | 5 | 17 | 8 | 22 | 50 | 20 | -28 |
19 | Adıyaman FK | 30 | 3 | 22 | 5 | 20 | 52 | 14 | -32 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Aliağa Futbol A.Ş. | 24 | 17 | 0 | 7 | 50 | 12 | 58 | +38 |
2 | Kepezspor FAŞ | 23 | 18 | 1 | 4 | 47 | 11 | 58 | +36 |
3 | 52 Orduspor FK | 24 | 12 | 7 | 5 | 30 | 22 | 41 | +8 |
4 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 23 | 11 | 6 | 6 | 28 | 19 | 39 | +9 |
5 | Edirnespor | 23 | 11 | 8 | 4 | 37 | 22 | 37 | +15 |
6 | İnegöl Kafkas GK | 23 | 9 | 6 | 8 | 24 | 23 | 35 | +1 |
7 | Mardin 1969 Spor | 23 | 10 | 9 | 4 | 31 | 26 | 34 | +5 |
8 | K.Çekmece Sinopspor | 24 | 9 | 9 | 6 | 33 | 25 | 33 | +8 |
9 | Artvin Hopaspor | 23 | 8 | 8 | 7 | 30 | 22 | 31 | +8 |
10 | Karabük İdmanyurdu Spor | 23 | 9 | 10 | 4 | 21 | 31 | 31 | -10 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 24 | 8 | 14 | 2 | 24 | 37 | 26 | -13 |
12 | Kırıkkalegücü FK | 23 | 6 | 12 | 5 | 18 | 29 | 23 | -11 |
13 | Gümüşhanespor | 24 | 4 | 11 | 9 | 18 | 37 | 21 | -19 |
14 | Malatya Arguvanspor | 23 | 2 | 17 | 4 | 9 | 40 | 10 | -31 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 23 | 2 | 18 | 3 | 16 | 60 | 9 | -44 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
02/04/2024 | İstanbulspor | vs | Çaykur Rizespor |
02/04/2024 | Antalyaspor | vs | MKE Ankaragücü |
02/04/2024 | Galatasaray | vs | Hatayspor |
02/04/2024 | Gaziantep FK | vs | Alanyaspor |
03/04/2024 | Sivasspor | vs | Fatih Karagümrük |
03/04/2024 | Fenerbahçe | vs | Adana Demirspor |
03/04/2024 | Kayserispor | vs | Kasımpaşa |
03/04/2024 | Konyaspor | vs | Trabzonspor |
04/04/2024 | Başakşehir FK | vs | Beşiktaş |
04/04/2024 | Samsunspor | vs | Pendikspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
02/04/2024 | Keçiörengücü | vs | Çorum FK |
02/04/2024 | Şanlıurfaspor | vs | Sakaryaspor |
02/04/2024 | Boluspor | vs | Gençlerbirliği |
02/04/2024 | Manisa FK | vs | Bodrum FK |
03/04/2024 | Tuzlaspor | vs | Ümraniyespor |
03/04/2024 | Adanaspor | vs | Eyüpspor |
03/04/2024 | Altay | vs | Bandırmaspor |
03/04/2024 | Kocaelispor | vs | Göztepe |
04/04/2024 | Erzurumspor FK | vs | Giresunspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
03/04/2024 | Diyarbekir Spor | vs | Nazilli Belediyespor |
03/04/2024 | Esenler Erokspor | vs | Beyoğlu Yeniçarşıspor |
03/04/2024 | Hes İlaç Afyonspor | vs | Altınordu |
03/04/2024 | Kırklarelispor | vs | Bucaspor 1928 |
03/04/2024 | Kırşehir Futbol SK | vs | Adıyaman FK |
03/04/2024 | Van Spor FK | vs | Ankaraspor |
03/04/2024 | Yeni Mersin İdman Yurdu | vs | Karacabey Belediye Spor |
03/04/2024 | Zonguldak Kömürspor | vs | Bursaspor |
03/04/2024 | 1461 Trabzon FK | vs | Ankara Demirspor |
03/04/2024 | Kırklarelispor - Bucaspor 1928 | Kırklarelispor ligde evindeki son 5 maçında hiç kaybetmedi | Kırklarelispor yenilmez |
03/04/2024 | Diyarbekir Spor - Nazilli Belediyespor | Diyarbekir Spor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Nazilli Belediyespor yenilmez |
03/04/2024 | Van Spor FK - Ankaraspor | Van Spor FK ligde evindeki son 7 maçını kazandı | Van Spor FK kazanır |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
03/04/2024 | Artvin Hopaspor | vs | Edirnespor |
03/04/2024 | Ayvalıkgücü Belediyespor | vs | Gümüşhanespor |
03/04/2024 | K.Çekmece Sinopspor | vs | İnegöl Kafkas GK |
03/04/2024 | Malatya Arguvanspor | vs | Kepezspor FAŞ |
03/04/2024 | Mardin 1969 Spor | vs | Aliağa Futbol A.Ş. |
03/04/2024 | Tarsus İdman Yurdu | vs | Kırıkkalegücü FK |
03/04/2024 | 52 Orduspor FK | vs | Karabük İdmanyurdu Spor |
03/04/2024 | 52 Orduspor FK - Karabük İdmanyurdu Spor | 52 Orduspor FK ligde evindeki son 5 maçını kazandı | 52 Orduspor FK kazanır |
03/04/2024 | Tarsus İdman Yurdu - Kırıkkalegücü FK | Kırıkkalegücü FK ligde deplasmandaki son 8 maçında hiç kazanamadı | Tarsus İdman Yurdu yenilmez |