Bugun...


DR. KEMAL KAMBUROĞLU

facebook-paylas
Azerbaycan–Ermenistan Savaşı
Tarih: 08-10-2020 14:28:00 Güncelleme: 08-10-2020 14:28:00


Ermenistan’ın 26 yıldır alçakça işgal ettiği can Azerbaycan’ımızın vatan toprakları nihayet yavaş yavaş geri alınıyor. Savaşın gidişatı ile ilgili yazacaklarımız var ama önce küresel siyasete etkileri açısından bu savaşı değerlendirmek gerekir. Savaşın geçtiği Karabağ bölgesini merkez alırsak bu savaşa etki eden çemberlerdeki ülkeleri şöyle sayabiliriz. 

Birinci çemberde Azerbaycan ve Ermenistan var. İkinci çemberde Rusya, Türkiye ve İran bulunuyor. Üçüncü çemberde Avrupa Birliği ülkeleri özellikle de Fransa ve Almanya ile birlikte İsrail’i görmek mümkün. Dördüncü çemberde ise tüm bu ülkelere ilaveten ABD ve Çin’i sayabiliriz. Savaşın geçtiği bölge her ülke için ayrı bir önem taşıyor. Türkiye açısından bakıldığında bölgenin her yönden hayati önemde olduğu görülüyor.

 

En başta nasıl Azerbaycan Türkleri için Türkiye anavatan ise Azerbaycan toprakları da Türk Milleti için anavatan topraklarıdır. Çünkü bir millet iki devlet kavramı bu anlayışta hayat bulmaktadır. Bölge Kafkasya’nın en kritik merkezi olup hem Azerbaycan hem de Türkiye için ekonomik, siyasi, kültürel, lojistik, askeri parametreler açısından asla vazgeçilemez konumdadır. Örneğin Azerbaycan’ın Tovuz bölgesi tüm enerji nakil hatlarının ve ulaşım koridorlarının kavşak noktasıdır. Çin’in başlattığı “Kuşak Yol” projesinin önemli bir geçiş koridorudur. Nitekim Çin yaptığı açıklamada Bakü’nün kendileri için batıdaki en önemli limanları olduğunu ifade ederek adeta “Bakü’ye asla dokunmayın.” mesajı vermiştir. Zira Çin “demir ipekyolunu” tekrar kurarak Pekin’den Londra’ya kadar ulaştırmak istemekte bunun için de demiryolları, limanlar alarak Batı üzerinde etkinliğini arttırmaya çalışmaktadır. Savaş sürecinde Ermenistan’ın hamisi olan Rusya sessiz kalarak belli bir seviyeye kadar savaşa yol vermiş bu vesile ile Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın burnunun kırılmasını istemiştir. Ama bir müddet sonra sahaya ağırlığını koyacağı mutlaktır. İran Müslüman bir ülke olmasına rağmen savaş sürecinde Müslüman olan Azerbaycan’a destek vermek yerine Ermenistan’a destek vermiş olup dindaşlığın dünya siyasetinde yeri olmadığını göstermiştir. Çünkü İran güçlü bir Azerbaycan’ı tehdit olarak görmektedir.

İran Ermenistan üzerinden Rusya ile bir hat kurmuş olup Türkiye’nin ve Azerbaycan’ın güçlenmesini dengelemeye çalışmaktadır. Zira İran’ın kuzey bölgesi Güney Azerbaycan olup bu bölgede yaşayan Azerbaycan Türkleri İran nüfusunun yüzde 20sini teşkil etmektedirler. Yani İran’ın içinin karışması da söz konusu olabilir. Nitekim Irak ve Suriye’den Ermenistan’a geldiği söylenen silahların ve teröristlerin İran’dan geçişine güney Azerbaycan Türklerinin izin vermediği ifade edilmektedir. Güney Azerbaycan Türklerinde ciddi bir milli uyanış söz konusudur. 50 milyonluk birleşik bir Azerbaycan Ermenistan’dan çok İran için büyük bir tehdit teşkil eder. İran bu nedenle Ermenistan’ı desteklemektedir. Tabii ayrıca İran ve Rusya Hazar denizinin paylaşılmasını da istememektedirler. Çünkü hazar’da Azerbaycan’ın da Münhasır Ekonomik Bölgesi mevcuttur.

 ABD’de her ne kadar Ermeni Diasporası çok etkili de olsa ve ABD şu süreçte başkanlık seçimleri ve Covit-19 ile meşgul görünse de Çin’in küresel hâkimiyetinden çok çekindiği için Rusya ile birçok meselede anlaşmış görünüyor. Dünyanın artık savunma bütçelerine göre şekillenip yönetildiği düşünülürse bu durum çok normaldir. Fransa dünyadaki en güçlü Ermeni Diasporasının merkezi olması ve Ermeni oylarının çokluğu nedeniyle Ermenistan’ın yanında yer alsa da küresel çapta bir etkinlik gösterememektedir. Kafkaslar coğrafyasında durumu domine edecek güç Rusya’dır. Savaşın uzaması Rusya’nın işine gelmeyecektir. Çünkü dondurulmuş sorunlar Kafkasya’da patlayabilir. Bu durumda Rusya ciddi sıkıntı yaşayabilir.  Bölgedeki diğer Türk nüfuslar hareketlenebilir. Ukrayna, Kırım, Gagavuzya, Hakasya, Karatay Çerkez Cumhuriyeti, Nogaylar, Ahıska Türkleri, Kamuklar gibi birçok Türk nüfusunu saymak mümkün. Bu koşullarda kısa bir süre sonra Rusya savaşı durdurmak isteyecektir. O zaman da Azerbaycan Ermeni işgalindeki topraklarından ne kadarını geri aldıysa orada kalacaktır. Bu durumda Azerbaycan Türk Ordusunun çok ama çok süratli bir tür “yıldırım harekâtı” gerçekleştirmesi mutlak şarttır. Azerbaycan Türk Ordusu Dağlık Karabağ bölgesindeki Ermenistan kuvvetlerine cepheden taarruzla ilerleme gayretinde. Ancak Azerbaycan Türk Ordusunun bir kısım kuvvetleri de hem kuzeyde Nurol Dağı bölgesinde hem de güneyden Fuzuli bölgesinden ileri harekâtına devam etmekte. Azerbaycan Türk Ordusunun zırhlı ve mekanize birlikleri muharebe sahası temas hattında bulunan gözetleme postalarının ve küçük birliklerin üzerinden aşarak olabildiğince hızlı taarruzla Ermenistan güçlerini etkisiz hale getirmeye başladığında Fuzuli – Lâçin, Nurol- Lâçin taarruz mihverlerindeki birlikler de Lâçin’de birleştiklerinde hilal tamamlanmış ve Karabağ bölgesindeki Ermeni kuvvetleri tamamen çembere alınmış olurlar. Üstelik Nurol dağı Kafkasların bölgedeki en yüksek tepesi olup bir kritik arazi arızasıdır.

Nurol dağını ele geçirdiklerini bildiğimiz Azerbaycan Türk Ordusu kuvvetleri hâkim araziden aşağıya ovaya doğru uzanan sırtları emniyete alarak bu sırtların arasında bulunan vadileri yaklaşma istikameti olarak kullanıp etkin bir direnişle de karşılaşmadan kolayca Lâçin’e ulaşabilir, Ermenistan güçlerinin tek ikmal yolu olan Lâçin koridorunu kontrol altına alarak koridoru kapatabilir, Karabağ’daki Ermeni güçlerinin tüm lojistik desteğini kesebilirler. Ayrıca Azerbaycan Türk Ordusu Ermeni güçlerin ikmal koridorunu kesmek için Lâçin bölgesine Hava İndirme harekâtı gerçekleştirebilir. Bu durumda yiyecek ve mühimmattan yoksun kalan Ermeni güçleri tek kurşun atmadan da teslim alınabilir.

Bütün bunların olabilmesi Azerbaycan Devleti otoritesinin ve Azerbaycan Türk Ordusunun saniye bile kaybetmeyecek biçimde taarruzlarını hızla geliştirip hilali tamamlamasına ve Lâçin’de hilalin ucunu kapatmasına bağlıdır. Aksi halde bir müddet sonra büyük güçler sahaya çıktığında başarı ile gelişen bu harekât durdurulabilirler ve böylesi bir fırsat da bir daha Azerbaycan’ın eline geçmeyebilir. Bu işi biraz bilen birisi olarak bizden uyarması.





FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 09/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 09/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 09/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 10/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 10/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 10/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 10/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 11/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 10/08/2025 Bandırmaspor vs Sakaryaspor
 10/08/2025 Bodrum FK vs Pendikspor
 10/08/2025 Boluspor vs Van Spor FK
 10/08/2025 Çorum FK vs Amed SK
 10/08/2025 Erzurumspor FK vs Sivasspor
 10/08/2025 Esenler Erokspor vs Adana Demirspor
 10/08/2025 Hatayspor vs Keçiörengücü
 10/08/2025 Iğdır FK vs Sarıyer
 10/08/2025 İstanbulspor vs Serik Belediyespor
 10/08/2025 Ümraniyespor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/08/2025 Altınordu vs Erbaaspor
 24/08/2025 Batman Petrolspor vs İnegölspor
 24/08/2025 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs İskenderunspor A.Ş.
 24/08/2025 Elazığspor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 24/08/2025 GMG Kastamonuspor vs Sincan Belediye Ankaraspor
 24/08/2025 Karacabey Belediye Spor vs Kepezspor FAŞ
 24/08/2025 Karaman Futbol Kulübü vs Bucaspor 1928
 24/08/2025 MKE Ankaragücü vs 24Erzincanspor
 24/08/2025 Şanlıurfaspor vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/09/2025 Beykoz İshaklıspor vs Yeşil Yalova FK
 07/09/2025 Çorluspor 1947 vs Bulvarspor
 07/09/2025 Etimesgut Spor vs Silivrispor
 07/09/2025 Galata vs Edirnespor
 07/09/2025 İnegöl Kafkas GK vs Çankaya SK
 07/09/2025 İnkılap FSK vs K.Çekmece Sinopspor
 07/09/2025 Polatlı 1926 Spor vs Bursa Nilüfer FK
 07/09/2025 1923 M.K.Paşaspor vs Fethiye İdman Yurdu
GAZETEMİZ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


HABER ARA
YUKARI