Geçtiğimiz hafta Papa Francis Irak’a resmi bir ziyarette bulundu. İyi de nereden çıktı bu ziyaret? Hani Papa Vatikan’da otururken birden aklına “Hadi, Irak’a kadar gideyim de bi kahve içip geleyim, bu arada biraz da sohbet ederim.” diye gelmedi herhalde? O zaman bu ziyaretin anlamı ne, zamanlaması neden şimdi? Bu sorunun cevabı kısa ve orta gelecekte bölgedeki muhtemel gelişmelerle doğrudan bağlantılıdır.  

Papa Fransiscus tarihte ilk defa Irak’ı ilk ziyaret eden Papa oldu. Papa ziyareti sürecinde Irak’ın Necef şehrinde Irak Şiilerinin dini lideri Ayetullah Ali el Sistani ile görüştü. Zikar vilayetinde Tel Mukayyer bölgesinde Hz. İbrahim’in doğum yeri olduğu kabul edilen ve üç semavi dinin bir arada değerlendirildiği Ur kentini ziyaret etti.

Devamında Irak Bölgesel Kürt Yönetimi bölgesinde Erbil’i ve devamında Musul’u ziyaret etti. Papa’nın bu güzergâhına dikkat edildiğinde ziyaretin sadece dini lider buluşması olarak algılamak yanlış olur. Papa sadece dini bir figür değil Vatikan devletinin başkanı olarak aynı zamanda siyasi bir figürdür. Burada akla şu sorular gelebilir; bu ziyaret tarihi bir kırılma mı, inanç üzerinden yeni bir dünya mı inşa ediliyor? Papa teopolitik bir kişilik, Aziz Petrus’un halefi ve 1800 yıllık bir gelenek olan Vatikan devletinin başkanı, Katolik dünyasının dini lideridir. Bu ziyarette din üzerinden verilen siyasi mesajlar çoğunluktadır.

Şimdi bu siyasi mesajların ne olduğuna ve gelecekte neyi hedeflediğine bakalım. Mezopotamya toprakları kadim toprakladır ve Hrıstiyan dünyası bu toprakların kutsal Roma toprakları olduğunu kabul etmektedir. Papa buradaki Hristiyanları ziyaret ederek onlarla duygusal bir bağ kuruyor. Aynı zamanda Sistani ile görüşerek bölgede bir partner oluşturmaya çalışıyor. Çünkü Sistani, İran’daki dini merci olan Ali Hamaney’i dini otorite olarak kabul etmemektedir, kendisi bir vilayet-i fakih gibidir. Sistani’nin bu nedenle İran karşıtı olması hem ABD hem de Vatikan açısından Sistani’yi pozitif bir dini kimlik haline dönüştürmektedir.

Papa’nın ziyaret için Sistani’yi tercih etmesi tamamen politik hedeflere yönelik olup Irak’ın yeniden şekillendirilmesinin alt yapısına koyulan harç gibidir ve ABD’nin onayladığı bir adımdır. Çünkü ABD, Ali Hamaney’in Ortadoğu’daki bütün Şiileri kontrol etmesine ve onlar üzerinde etkin bir otorite olmasına kesinlikle karşıdır. Irak’ta Mukteda el Sadr gibi İran’ı destekleyen liderler de oldu ama büyük Ayetullah olan Sistani İran’a hep mesafeli durmuştur. Bu ziyaretin Şii dünyasında taşları yerinden oynattığı, dengeleri değiştirdiği ve artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı açıktır. Zira ABD de Papa’nın yanındadır. Papa 20 yıl önce planlanan ve Vatikan tarafından arzu edilen bir ziyareti bu gün Irak Cumhurbaşkanı “Kürt” Berham Salih’in talebi ile kabul etti. Peki, Papa ertelenmesi teklif edildiği halde ziyaretini neden böylesi bir Covit sürecinde gerçekleştirdi?

Çünkü ABD için zaman daralmaktadır. ABD’nin en başat rakibi Rusya değil Çin’dir. 2030 yılında tüm gücünü Asya-Pasifik aksına vermek zorunda kalacak olan ABD 2030 a kadar kendisi ama daha da ötesi İsrail için hayati önem taşıyan “Ortadoğu’nun yeniden şekillendirilmesini” gerçekleştirmek durumundadır. Berham Salih İbrahimi dinlerin bir ofisinin merkezinin Bağdat’ta açılmasını teklif etti. Bu Hristiyan âleminin arayıp da bulamadığı bir durumdur. Kürt kesimi gerçekte buranın “Kürdistan” olduğunu ve bütün dinlerin burada huzur içinde olduğunu vurguluyorlar.

Özellikle “Kuzey Irak” için. Erbil yakın zamana kadar bir Türkmen şehri idi. Süleymaniye Kürtlerden oluşan bir nüfusa sahiptir. Duhok ise Musul’a bağlı ve tamamen Hristiyanlardan oluşan bir ilçe iken şimdi tersine Kürt nüfusun ağırlıklı olduğu bir şehir durumundadır. Buradaki kalan az sayıdaki Hristiyanlar ise Akra ve Tirkep’te yerleşmişlerdir. Toplamda Irak’ta 300 bin civarında Hristiyan nüfus vardır ve bu da genel nüfusun % 1-2 sine tekabül etmektedir. Dolayısıyla ziyaret sadece Hristiyanlar için değildir. Papa’nın o dar yollardan Sistani’nin evine gitmesi İran’daki Kum kentinin yerine Irak’taki Necef’i öne çıkartma gayretidir. Papa “dinler arası diyalog” kavramı ile Emperyal Batı’nın Ortadoğu’daki hedefine varmasının bir köşe taşını daha yerleştirme görevindedir. Irak’ta Şii bir din âlimi hutbesinde “Şiiliğin Sünnilikten çok Hristiyanlığa yakın olduğunu” ifade edebiliyorsa gerisini siz düşünün. Amacı Irak’taki Şiiliğin Avrupa’ya entegrasyonunun kolaylaşması içindir. Bu durumdan en çok yararlanacak olan da Kuzey Irak’taki Kürt Yönetimidir. Çünkü bütün meselenin özünde İsrail’in güvenliği için “Bağımsız bir Kürt Devletinin kurulması” vardır.

Batı’nın yumuşak gücü Papa’nın ziyaretinin Türkiye’nin muhtemel Sincar operasyonu söylentilerinden hemen önce gerçekleşmesi de çok anlamlıdır. Peşmerge ve Haşti Şabi PKK/PYD’yi Sincar’dan çıkartamadı, Türkiye ben çıkartayım dedi, bunun önünü kesme faaliyetleri devam etmektedir. Ziyaretle ilgili olarak Irak Türkmen Cephesi Başkanı Erşat Salihi şöyle diyor “DEAŞ bölgeyi şekillendirmenin bir parçasıydı ve görevini tamamladı. 2014 de Musul’a giren DEAŞ vasıtası ile bölgenin hafızası silindi. Musul ve çevresi harabeye çevrildi, insanların %70-80i sürüldü. Böylece bölge yeni bir duruma hazır hale getirildi. Musul sınırları içinde yer alan El-Koş, Daşika, Tilkef, Hamdaniye, Bartalla şehirleri ile Duhok bölgesinden İmadiye ABD ve NATO himayesinde kurulacak Hristiyan Özerk Bölgesi haritasının yerleşim birimleri olarak belirlendi. Bu bölgelere Bağdat, Necef, Basra, Tıkrit, Kerkük gibi Irak’ın farklı şehirlerinde yaşayan Hristiyanlar taşınacaklar. Irak’ta yaşayan Katoliklerle birlikte Şebek, Süryani, Ermeni ve Ezidiler de bu alanda Ninova Özerk Bölgesi olarak adlandırılan alana yerleştirilecekler.”  Tabii bu arada Necef –Kum gerginliği de alevlendirilecek. Böyle olduğunda Türkiye kendi güvenliği için Kuzey Irak’da ve Kuzey Suriye’de bir “Kürt Devleti” oluşmasına karşı güç kullandığında karşısında bir de “Hristiyan âlemini” bulacak.

Ama dedik ya asıl amaç Kürt Devleti kurulması. Nitekim Sincar Operasyonu Papa’nın bu bölgeye gelmesi sonucu tüm dünyanın gözünün buraya çevrilmesi ile en azından bir süre için ötelendi. Bu da PKK/ PYD’ye önemli bir zaman kazandırdı. Netice itibariyle her şey iki noktada düğümleniyor; İsrail ve Kuzey Irak- Kuzey Suriye’de bir Kürt Devleti kurulması. Türkiye hem Irak’ın hem de Suriye’nin toprak bütünlüğünün kendi bekası için elzem olduğunun farkındadır diye düşünüyoruz.