Bugun...


DR. KEMAL KAMBUROĞLU

facebook-paylas
Kazakistan Satrancı- Matruşka Hamlesi
Tarih: 13-01-2022 09:44:00 Güncelleme: 13-01-2022 09:44:00


Kazakistan’da neler oluyor? Orta Asya’nın en zengin kaynaklara sahip ülkesi Kazakistan neden birdenbire bir barut fıçısına döndü? Gelin, şu anda beklide dünyada oynanan en büyük satranç oyununun stratejik bir analizini yapalım. ABD günümüz dünyasında süper bir güç.

Karşısındaki en büyük rakip süper güç ise Çin, yani hem paraya hem de silaha sahip. Elinde bulundurduğu silah gücü nedeniyle bir alt segmentteki üçüncü süper güç ise Rusya’dır. Çin gerek “Kuşak Yol” projesi ile gerekse Afrika kıtasındaki büyük etkinliği ile ABD’nin dünya hegemonyası önündeki en büyük rakiptir. Rusya ise ABD’nin hegemonik etkinliğini kırmak için özellikle son 20 yıldır Çin ile dirsek temasında bulunuyor. Afganistan’ı terk eden ABD bölgede yeniden etkin olmak istiyor ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in Hint etnik kökenli olmasını da kullanarak Hindistan ile yakınlaşmaya çalışıyor. Zira her koşulda öncelikle Çin’in önünü kesmek ve Çin’i kendi coğrafyasında bloke etmek amacındadır. Bunun için ABD; 1) Rusya – Kazakistan- Hindistan mihverinde, 2) Baltık- Doğu Avrupa- Karadeniz- Yunanistan – Adalar Denizi (Ege) – Doğu Akdeniz ve Suriye mihverinde Çin’in önünü kesmeye çalışıyor. Aynı ABD, Rusya’yı ise zaten Baltık- Polonya- Transilvanya- Romanya- Bulgaristan – Ukrayna- Gürcistan ( Karadeniz havzası) – Yunanistan –Adalar Denizi- Doğu Akdeniz mihverindeki yığınaklanması ile çevirmeyi de gerçekleştiriyor. Zaten ABD’nin Ortadoğu’daki bütün hedeflerine 2030 yılına kadar ulaşmayı ve 2030dan itibaren askeri gücü de dahi bütün gücünü Çin’in güneyine yani Güney Pasifik’e vermek istediğini biliyoruz. ABD’nin kurduğu bu oyuna karşı Rusya da karşıt hamle ile Ukrayna, Kırım, Belarus ve Kazakistan üzerinde oyun kurdu. Yani Rusya’nın Kazakistan hamlesi Putin’in NATO’ya karşı hamlesinden başka bir şey değildir. Peki, Kazakistan’da neden bu olaylar oldu da Rusya oraya davet edilerek girdi? Kazakistan çok uzun yıllar S.S.C.B’nin komünizm ile yönetilen “peyk” ülkelerinden biri idi ve Rusya’dan en son ayrılıp bağımsızlığını ilan eden ülke oldu.

Nur-Sultan Nazerbayev Komünist Partisi Genel Sekreteri idi. Bu günkü Cumhurbaşkanı Tokayev’de aynı rejimin üst bürokratı idi. Sovyetler Birliği dağılınca peyk ülke konumunda olan Türkî Devletlerde komünist rejimden kalan yöneticiler devlet yönetiminin başına geldiler ve otoriter yönetici olarak piyasa ekonomisine geçtiler. Ancak, kapitalizm ile kendine bağlı şirketler kurarak bireysel ve dar bir oligark çevrenin zenginleşmesine neden oldular. En büyük sorun; ülkenin sahip olduğu çok büyük zenginliğin dar bir çevrenin elinde toplanması, halkın çok büyük bir kısmının ise fakir kalması oldu. Zira ilan edilen kişibaşı milli gelir 45.000 $ olarak açıklanırken kadınlar şöyle diyorlar “Biz Dubai kadar zenginiz ama Dubaili kadınlar Türkiye’ye tatil yapmaya giderken biz çocuk bakmaya gidiyoruz.” Bu rahatsızlık yani gelirden yeterli payı alamamak düşüncesi ülkede hızla yayıldı. Çünkü dünyada eğitim düzeyi belki de en yüksek ülkenin Kazakistan olduğu ve ülkenin tamamının yani yüzde yüz nüfusunun üniversite mezunu olduğu vurgulanıyor. Hatta bilenler simitçinin bile doktora mezunu olduğunu söylüyorlar.

Kazakistan’da genç kuşak Batı ülkelerinde eğitim gördü, dünyayı tanıdı, iletişim imkânları sayesinde de dünya ile bütünleşti. Türkiye’nin de piyasa ekonomisine geçiş sürecinde hem iktisadi, hem de eğitim açısından Kazakistan’a verdiği destek büyüktür. Birçok Türk yatırımcı Kazakistan’da özellikle küçük ve ortaboy işletmelerin sahibidirler ve hala binlerce insan ile orada çalışmaya devam ediyorlar. Öte yandan Kazak Ordusunun birçok Subayı Harp Okullarımızda eğitildiler. Birçok yönetici Türk üniversitelerinde öğrenim gördüler. Tabii büyük bir kısmı da ABD ve Avrupa ülkelerinde eğitildiler. Dünyayı bilen bu kuşak “dar kalıplardaki” eski Komünist yöneticilerin ülkedeki gelir dağılımını kendi zenginleşmeleri için kullandıklarını gördüler, iyi yetişmiş olmalarına rağmen yönetim görevlerine gelemediler ve bunlara itiraz ettiler. Bir kısım yöneticilerin bu zenginlikleri, servetleri, paraları alıp yurt dışına kaçırdıklarını anladılar. Kazakistan’ı iyi bilenlerin söylediğine göre Nazarbayev ülkenin zenginliklerini halka vermedi, kendisi ve yakın çevresi ile paylaştı. Özellikle gelir dağılımındaki büyük adaletsizliklerin varlığı dünyanın her ülkesi için muhasım ülkeler tarafından kolayca istismar edilebilecek bir güvenlik alanı sorunudur yani o ülkenin “yumuşak karnı”dır. Yumuşak karın rakip tarafından her zaman yumruk almaya açık alandır. Bu “yumuşak karnı” bilen ABD, kullanacağı kıvama gelinceye kadar Batı’da yetişmiş ve Kazakistan’da STÖ’ler kurmuş bu eğitimli genç kuşağın bir “sessiz devrim” yaparak tam demokrasiye geçmesi, gelir dağılımında adalet sağlaması gibi olumlu gayretler için harekete geçmesini bekledi. Başlangıçta sessiz sedasız olan bu çalışmalar bir müddet sonra ABD tarafından istismar edilerek topluluklar içine yerleşen “kendine müzahir unsurlar” ile hareketlendirildi ve bir “renkli devrime” evirilme sürecine girdi. Olayların sebebi olan “gaz fiyatlarının yüksekliği” düşmesine rağmen olaylar bitmedi, tersine büyük şehirlere sıçradı. Sıçramanın enstrümanı ise bizce o bölgede bunan terör gruplarının provokasyonlarla bu sessiz protestoları çatışmalara çevirmeleri oldu. Şöyle ki; Fergana Vadisinde onbinlerce terörist olduğu herkesçe biliniyor.

ABD bu teröristleri Kazakistan’da kullanma yoluna gitti. Herkes hatırlar 2-3 yıl evvel Suriye ve Irak’ta İŞID teröristleri kaynıyordu. Nereye gitti bu teröristler, buhar olup uçtular mı? Hayır, iki yıl önce de yazdık, bu IŞİD teröristleri Çin’in kuşak-yol projesinin önünü kesmek için bir kısmı Türkî Cumhuriyetlere bir kısmı da Çin’in Afrika hegemonyasını kırmak için Afrika’ya gönderdiler. İşte şimdi o teröristler beklendiği gibi sahne aldılar. Çin perde arkasından, Rusya ise fiilen Kazakistan’ı ABD’ye kaptırmamak için duruma müdahale ettiler. Çin banka, Rusya ise polis görevini üslendi. Tokayev, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü üyesi olarak Rusya’yı müdahaleye davet etti.

Aslında Putin de müdahalenin yapılması için ön koşulu sağladı. Çünkü bir “Arap Baharı” Rusya’nın asla işine gelmiyordu ve Kazakistan’a askeri güçle müdahale etti. Rusya’nın müdahalesi genç kuşağın düşlediği demokrasi sürecinin önünü keserken ABD’nin planladığı “renkli devrim”in de erken doğum olmasına sebep oldu. Kısacası Rusya Kazakistan satrancında Matruşka hamlesi ile bu raundu aldı. Ancak gerçek şu ki; film daha yeni başlıyor gibi görünüyor ve bu pilav daha çok su kaldırır. Bir sonraki yazımızda analize devamla Türkiye’nin de nasıl bir tutum izlemesi gerektiği üzerinde düşüneceğiz. 





FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 08/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 08/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 08/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 08/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 08/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 08/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 08/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 10/08/2025 Bandırmaspor vs Sakaryaspor
 10/08/2025 Bodrum FK vs Pendikspor
 10/08/2025 Boluspor vs Van Spor FK
 10/08/2025 Çorum FK vs Amed SK
 10/08/2025 Erzurumspor FK vs Sivasspor
 10/08/2025 Esenler Erokspor vs Adana Demirspor
 10/08/2025 Hatayspor vs Keçiörengücü
 10/08/2025 Iğdır FK vs Sarıyer
 10/08/2025 İstanbulspor vs Serik Belediyespor
 10/08/2025 Ümraniyespor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/08/2025 Altınordu vs Erbaaspor
 24/08/2025 Batman Petrolspor vs İnegölspor
 24/08/2025 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs İskenderunspor A.Ş.
 24/08/2025 Elazığspor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 24/08/2025 GMG Kastamonuspor vs Sincan Belediye Ankaraspor
 24/08/2025 Karacabey Belediye Spor vs Kepezspor FAŞ
 24/08/2025 Karaman Futbol Kulübü vs Bucaspor 1928
 24/08/2025 MKE Ankaragücü vs 24Erzincanspor
 24/08/2025 Şanlıurfaspor vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/09/2025 Beykoz İshaklıspor vs Yeşil Yalova FK
 07/09/2025 Çorluspor 1947 vs Bulvarspor
 07/09/2025 Etimesgut Spor vs Silivrispor
 07/09/2025 Galata vs Edirnespor
 07/09/2025 İnegöl Kafkas GK vs Çankaya SK
 07/09/2025 İnkılap FSK vs K.Çekmece Sinopspor
 07/09/2025 Polatlı 1926 Spor vs Bursa Nilüfer FK
 07/09/2025 1923 M.K.Paşaspor vs Fethiye İdman Yurdu
GAZETEMİZ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


HABER ARA
YUKARI