Bugun...


DR. KEMAL KAMBUROĞLU

facebook-paylas
Neolibalizmin Yıkılışı Kaçınılmaz
Tarih: 21-01-2021 11:30:00 Güncelleme: 21-01-2021 11:30:00


Bu gün ABD’de yeni Başkan Joe Biden yemin ederek görevine başlıyor. ABD’de neler olacak bilemeyiz ama Biden’in başkanlığı sürecinde dünyada önemli değişikliklerin olacağı kuşkusuz. Biz kâhin falan değiliz ama stratejik öngörü eğitimimizin iyi olduğu söylenebilir. Biden döneminde ABD’nin vazgeçilmez çatışma politikalarının alanının yine Ortadoğu, Çin, Rusya olacağı bilinen durum. AB ile müttefikliğin Biden döneminde ön plana çıkması çok muhtemel. Ancak AB’nin bir güç odağı olmasına ABD’nin çok da fazla izin vereceğini düşünmemek lazım. ABD bu konuda “Sahayı ben çizerim, sen o çizdiğim sahanın içinde oynarsın. Dışına çıktığında maçı tatil ederim.” diyor yıllardır. 

 

Bizim asıl vurgulamak istediğimiz önümüzdeki dönemde dünyanın sosyo-ekonomik sisteminde olması muhtemel değişikliklerdir. Ekonomik sistemler sosyal yapıların temel oluşturucularından belki de en başta gelenidir. Sistem denilen kavram içinde barındırdığı değerler ile ayakta durur, hayatta kalır ve yaşar. Bu gün tüm dünyanın başına bela hale gelen Neoliberalizm baştan itibaren değersizlikler üzerine kurulmuş yoz bir ekonomik düzen idi. Lakin medya gücünün etkin kullanımı sayesinde oluşturulan “algı yönetimleriyle” 40 yıldan fazla bir süre dünyadaki insanların büyük çoğunluğunun gözlerini boyamayı başardı. 

Neoliberalizm aslında Friedrich August von Hayek tarafından ortaya koyulmuşsa da günümüz dünyasında asıl hayata geçiş dönemi Françis Fukayama ile başladı denilebilir. Dünyaca ünlü siyaset bilimcisi Françis Fukayama yazdığı kitaplarla Neoliberalizm teorilerinin öne çıkmasında etkili olmuştur. Çünkü Neoliberalizm, dünyayı etkisi altına alan bir ekonomik kriz döneminde ortaya çıkan  ekonomi modeliydi. Françis Fukayama da ''Tarihin Sonu ve Son İnsan'' adlı eserinde, tüm ülkelerin yeni bir ekonomik modele ihtiyaç duyduğunu ifade etmiştir. Neoliberalizmin esas aldığı temel serbest piyasa ve fırsat eşitliği olarak belirlenmişti. Lakin üretimin temel dört unsurundan bir olan sermaye giderek diğer üretim faktörlerini etkisi altına almış, devamında da büyük bir ekonomik yozlaşmayı beraberinde getirmiştir. Sürekli yozlaşarak ve giderek günümüze kadar gelen Neoliberalizm süreci toplumların büyük kesimlerinin daha çok yoksullaşmasına büyük sermayelerin ise daha fazla büyümesine neden olmuş bu durum da toplumlarda gelir dağılımı uçurumunun derinleşmesine neden teşkil etmiştir. Sözkonusu dönemde özellikle gelişmekte olan ülkelerde bu süreç aynı anda sosyal yozlaşmalara ve değerler kaybına sebep olmuştur. ABD dünyada “Neoliberalzmin” adeta en büyük temsilcisi konumunda olan ülkedir. Yukarıda işaret ettiğimiz “toplumlarda geniş kitlelerin yoksullaşması” dünyada beklenmeyen bir “pandeminin” ortaya çıkması ile daha da çarpıcı bir biçimde insanların yüzüne vurdu. Bu durum özellikle ABD’de geniş kitlelerin harekete geçmesine bir kıvılcımı yeterli kıldı ve ABD’nin tarihinde örneği olmayan “kongre baskını” yaşandı. Hatta ABD’de bir iç savaş bu günün en büyük kâbus durumunda. Çünkü ABD’deki kongre baskının esas nedeni Trump’u desteklemek görüntüsü altında yoksulluğa bir başkaldırı idi. 

Hamish McRae'nin Theldy Business’da yazdığı makalesinde belirttiği üzere “Sadece yüzyılda bir meydana gelen şeyleri adlandırmak zor. Ama pandeminin ciddiyeti ortaya çıktığında bile, pek çok kişi bunun mali sonuçlarını doğru şekilde kavrayamadı. Küresel ekonomi, barış zamanı bugüne kadarki en kötü darbesini alıyor.” Evet, doğru pek çok kişi bunun mali sonuçlarını kavrayamadı çünkü sosyal boyutunun ön plana çıkması mali boyutunun çok üzerinde olabilecekti. Sosyal boyutun sosyal patlamalar olarak tezahür edebileceği endişesi Neoliberalizmin en büyük savunucularının bile korkusu haline geldi ve Neoliberalizmin ömrünü doldurduğunu ifade etmeye başladılar. Osman Ulagay Hoca’nın da altını çizdiği gibi neoliberalizmin miadını doldurduğunu ilan eden kişi Davos toplantılarını düzenleyen Dünya Ekonomik Forumu’nun kurucu başkanı Klaus Schwab’dan başkası değil. Dünya Ekonomik Forumu’nun baş destekçisi olan iş dünyasının ve küresel elitlerin nabzını tutan kişiler arasında ayrıcalıklı bir konumda bulunan Dr. Schwab’ın, COVID-19 pandemisiyle gelinen noktada böyle bir çıkış yapma gereğini duymuş olması bu nedenle özel bir anlam kazanıyor. Bilindiği gibi Davos toplantıları Neoliberalizmin yol haritalarının çizildiği, bizde de merhum Özal’ın zamanında çok önem verdiği ve koşa koşa gittiği toplantılardı. Dr. Schwab, The Great Reset başlıklı yeni kitabında “Pandemi sonrasında zenginlerden yoksullara ve sermaye sahiplerinden emekçi kesime büyük bir kaynak transferi yaşanacak.” diyor. Bu büyük bir dönüşümdür. Yine aynı Dr. Schwab şöyle söylüyor  “Ben yıllardır sorumlu kapitalizmi savunuyorum. 

Şu anda iki dev sorunla karşı karşıyayız. Birincisi zenginlerle yoksullar arasındaki uçurumun giderek derinleşmesi, ikincisi iklim krizi. Şimdi bunlara bir de COVID-19 pandemisi eklendi. COVID-19 krizinden en fazla zarar gören iki ülkenin, yani ABD ile İngiltere’nin, neoliberalizmin en etkili olduğu ülkeler olduğu da bir gerçek. Pandemi krizi neoliberalizmin miadının dolduğunu göstermiştir… Değişmesi gereken şeylerin başında neoliberal ideoloji geliyor. Kökten-serbest-piyasacılık işçi haklarını erozyona uğratmış ve iş güvenliğini yok etmiş, devletin ekonomideki rolünü sıfırlamış, vergiden kaçınmayı özendirmiş ve devasa boyutta yeni küresel tekellerin oluşmasına yol açmıştır. Kapitalizmi yaşatabilmek için neoliberal ideolojiden kurtulmak şart haline gelmiştir.” Görüldüğü üzere dünya yeni bir ekonomik sistem sürecinin eşiğinde ve ancak bir sistem değişikliği ile ülkelerde sosyal barışın sağlanarak devam ettirilebileceği düşünülüyor. Zaten tüm ekonomik sistemler “büyük kırılmalar” sonucu değişmiştir. 

Covit-19 da dünyanın yaşadığı o büyük kırılmalardan biridir. Neoliberalizmin sürekliliği gerçekte de asla mümkün değildi zaten. Çünkü insan doğasına aykırı birçok olguyu içinde barındırıyordu. Gazi Mustafa Kemal Atatürk salt Neoliberal bir ekonominin ülkeleri bir gün felakete sürükleyebileceğini yüz yıl evvel öngörmüş olduğundan kamu ve özel sektörün içinde birlikte yer bulduğu  “devletçilik – yani planlı karma ekonomi” ilkesini Cumhuriyetin temel taşlarından bir olarak hayata geçirmişti. Hem sermayenin yani özel sektörün hem de kamunun ekonomik yapı nedeniyle dingin ve dengeli bir yaşam sürebilmesi için “Planlı Karma Ekonomi” sisteminin yaşama geçirilmesi kaçınılmazdır. ABD bile böyle bir sistemi veya benzerini benimserse hiç şaşırmamak gerekir.





FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 08/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 08/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 08/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 08/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 08/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 08/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 08/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 10/08/2025 Bandırmaspor vs Sakaryaspor
 10/08/2025 Bodrum FK vs Pendikspor
 10/08/2025 Boluspor vs Van Spor FK
 10/08/2025 Çorum FK vs Amed SK
 10/08/2025 Erzurumspor FK vs Sivasspor
 10/08/2025 Esenler Erokspor vs Adana Demirspor
 10/08/2025 Hatayspor vs Keçiörengücü
 10/08/2025 Iğdır FK vs Sarıyer
 10/08/2025 İstanbulspor vs Serik Belediyespor
 10/08/2025 Ümraniyespor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/08/2025 Altınordu vs Erbaaspor
 24/08/2025 Batman Petrolspor vs İnegölspor
 24/08/2025 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs İskenderunspor A.Ş.
 24/08/2025 Elazığspor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 24/08/2025 GMG Kastamonuspor vs Sincan Belediye Ankaraspor
 24/08/2025 Karacabey Belediye Spor vs Kepezspor FAŞ
 24/08/2025 Karaman Futbol Kulübü vs Bucaspor 1928
 24/08/2025 MKE Ankaragücü vs 24Erzincanspor
 24/08/2025 Şanlıurfaspor vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/09/2025 Beykoz İshaklıspor vs Yeşil Yalova FK
 07/09/2025 Çorluspor 1947 vs Bulvarspor
 07/09/2025 Etimesgut Spor vs Silivrispor
 07/09/2025 Galata vs Edirnespor
 07/09/2025 İnegöl Kafkas GK vs Çankaya SK
 07/09/2025 İnkılap FSK vs K.Çekmece Sinopspor
 07/09/2025 Polatlı 1926 Spor vs Bursa Nilüfer FK
 07/09/2025 1923 M.K.Paşaspor vs Fethiye İdman Yurdu
GAZETEMİZ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


HABER ARA
YUKARI