Son bir aydır Dünya'nın dolayısıyle Türkiye'nin de problemi olan fiyatların aşırı yükselmesi, hayat pahalılığı, cebimizdeki para'nın erimesi herkesi endişeye sevk etti.

Sokağın nabzı'ndan yola çıkarak elinde parası olan harcama yapmayı durdurdu. Döviz'in yükselmesi ile döviz, altın vb.yatırım araçlarına  yatırım yaptı. Sonuç olarak toptancı mallarını satmayıp elde tutmaya veya fiyatları arttırarak öngörülemez bir biçimde tüm mal fiyatları tabiri caizse uçtu...

Serbest piyasa ekonomisinin böyle ani fiyat dalgalanmalarında pek bize uygun olmadığını düşünüyorum. Sermayesi güçlü çok stoklu çalışan firmaların normal şartlarda fiyatlar üzerinde belirleyici rol oynadığı kendileri gibi birkaç firma'nın Whatsapp vb. programlar aracılığı ile grup haberleşmesi ile fiyatları istedikleri gibi belirlediklerini birçok sektörde geçmiş yıllarda haber yapılmıştı.

Biraz geçmiş zamana gitmek istiyorum 40-45 yıl önce mahalle bakkalları vardı fiyat etiketlerinin üzerinde malın geliş fiyatı, tarihi ve satış fiyatı bulunurdu eğer bu bilgiler yok ise bakkal ceza yerdi, Belediye zabıtası bu denetlemeleri yapardı.

Zamanımızda çok şubeli metrekare olarak çok büyük, çok çeşidin olduğu alışveriş marketleri hayatımıza 1990 yıllarında artmaya başladı kahraman bakkallarımız ise bu rekabete dayanamadı, yavaş yavaş kapandı ay sonunu getiremeyen  vatandaşlar veresiye defterleri dönemi günümüzde tek tük kaldı.

Günümüzde kredi kartları  alışveriş merkezleri ve tüketim çılgınlığı  ile yaygınlaştı, alışveriş çok kolaylaştı lakin fiyatlar  gereksiz alışverişler çok arttı.

İzmir Medya Platformu, Ege Perakendeciler Derneğinin davetlisi olarak Dernek Başkanı Mehmet Feyzi Başdaş fiyat hareketleri piyasanın durumu ile ilgili konularında sohbet imkanı buldum.

Egeli perakendeciler olarak, İzmir, Denizli, Uşak; Manisa, Muğla Aydın illerimizde 26 üye ve 327 şube ile hizmet veriyor.  Egeperder üyeleri mağaza başına ortalama 21 kişi istihdam ediyor 8 bin kişiye doğrudan istihdam sağlanıyor.

İzmir'de yerel market zincirlerin, ulusal zincirlere göre payı yüzde 35

Ulusalların payı ise 65, Ege bölgesinde yerellerin payı yüzde 40 civarı İstanbul, Ankara gibi şehirlerimizde ise tam tersi bir durumun olduğu biliniyor

Feyzi bey yerel zincirlerin yaklaşık 6000 kalem çeşitli gıda ve gıda dışı mal satışı yapıldığını, bu kadar kalem ile  ne kadar stok  yapılabilir, yapacak olsa depo ve çok ciddi bir finans olması gerektiğinden bahisle günümüzde özellikle gıda malzemelerinin peşin ya da en fazla 1 ay vade ile satıldığını, son günlerde ise firmaların tahsilatlarda nakit peşine döndüğünü, kısıtlı mal satışı olduğunu, Ulusalların tekelleşme hesabı yaptığını, yerellerin ise ayakta kalma mücadelesi vermekte olduğunu  öğrendim.

Perakende sektörünün stratejik bir sektör olduğu, Carrefoursa'yı bilindiği gibi Fransa dışından bir firmaya satılmasına Fransa hükümeti izin vermedi. Bizde ise ulusal zincir mağazalar, amacı sadece ve sadece çok kar sağlayıp yatrımcısına fazla pay vermek amaçlı dış kaynaklı fon şirketlerinde.

Diğer taraftan heryerde gözlemlediğim, halkın panik halinde mali durumunu zorlayarak marketlerden alabildiği kadar mal aldığı, birkaç  örnek vermem gerekirse çiçekyağı'nda tuvalet kağıdı'nda ve daha bir çok üründe bir günde 6 aylık ürün satıldığı, Sebze hali'nde ise tarlada 1 TL raflarda 8-10 TL fiyat farkları ise kayıt dışı çalışan açgözlüler devlete rüsum vergisi vermemek için sebze hal kayıt sistemine  en alt fiyat 1 TL den giriliyor.

Tarladaki fiyatı 3-4 TL olan ürün Devletin kayıtlarında 1 TL gözüküyor. Bu şekilde çalışan birçok sektör olduğu muhakkak. Artık günlük hayatımıza giren tüm kayıtların elektronik olarak tutulduğu, Nesnelerin interneti deyimi  ile cihazların birbirleri ile iletişim kurduğu, E-Fatura, E-Arşiv ile Gelir idaresine, anlık olarak bilgilerin otomatik bildirilmesine, vergi kayıt defterlerinin, Maliye'nin önünde durduğu günümüzde, artık böyle konuların gündemde olmaması gerektiğini düşünmekteyim.

Bilgilerin kolaylıkla işlenebildiği günümüzde, Devletimizin kurumlarının halkımız için son derece  önemli  bu ve benzeri konularda, denetim mekanizmaları geliştirip kayıt dışı, stokçuluk, kartel oluşturmalarına gerekçesiz, nedensiz yere fahiş fiyat hareketlerine  izin verilmemelidir.