Ömür Çelikdönmez

 

Ömür Çelikdönmez, Türkiye'de tanınan bir köşe yazarı, araştırmacı ve analisttir. Özellikle Ortadoğu, Türk dış politikası, tarih, istihbarat ve güvenlik konularında yazılar kaleme almaktadır. Çelikdönmez, bölgesel ve küresel siyasi gelişmeleri analiz eden yazılarında tarihsel perspektifler sunarak güncel olayları yorumlar. Yazılarında, Türkiye’nin dış politikası, küresel güç dengeleri, jeopolitik gelişmeler ve stratejik ittifaklar gibi konulara ağırlık vermektedir. Aynı zamanda Ortadoğu’daki sosyo-politik dinamikler, etnik ve mezhepsel çatışmalar üzerine de sıkça analizlerde bulunmaktadır.

Türkiye’nin, ABD başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinin, Fransa’nın, İngiltere’nin, Rusya’nın ve hatta Birleşmiş Milletler’in terör örgütü kabul ettiği HTŞ, bir anda sütten çıkmış ak kaşık oluverdi. Hatta BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam’a giderek HTŞ lideri Ebu Muhammed el Colani kod adlı Ahmet el Şara ile bir görüşme gerçekleştirdi.

İngiltere ise ilk rüşvetini gönderdi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Suriye’de güvenlik yapısının yeniden inşasına destek sağlamak ve sivillerin korunmasını desteklemek amacıyla 50 milyon sterlinlik bir yardımda bulunacaklarını açıkladı.

Rüşvetin verilme nedenini İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy’den öğrenmek mümkün. Diyor ki: “Diplomasi ve istihbarat temelli olanlar dahil, elimizdeki tüm kanalları kullanarak gerektiğinde HTŞ ile muhatap olma arayışındayız.”

Birkaç gün önce Ürdün’de midemi bulandıran bir toplantı düzenlendi. Neden böyle bir ifade kullandım? Çünkü uluslararası resmi adıyla Ürdün Haşimi Krallığı, uzun bacaklı sarı çiyanların Ortadoğu’daki merkez üssü. Ürdün Kralı ve ailesi, İngiliz kraliyet hanedanının sadık bendesi olmaktan gurur duyduklarını hiç gizlemezler.

Ürdün, 14 Aralık 2024’te Akabe kentinde, Rusya ve İran’sız, Türkiye, ABD ve Arap ülkelerinin yanı sıra AB ve BM’den üst düzey yetkililerin katılımıyla Suriye konulu bir zirve düzenledi. Lakin masada Suriye’yi temsilen herhangi bir temsilci yer almadı.

Bana absürt gelen ne oldu biliyor musunuz? Görüşmelere katılan Arap diplomatlar, Türkiye’den Suriye’nin mezhepsel temelde bölünmesini engelleyecek kapsayıcı bir siyasi süreci desteklediğine dair güvence istemişler. Allah bunlara akıl fikir versin.

 Suriye Türkmenleri Suriye devriminin neresinde?

Tam ortasında. İki ülkeyi ayıran suni sınırdaki mayınlı bölgeye rağmen Türkiye ve Suriye Türkmenleri irtibatlarını hiç koparmadılar.  Suriye halkı Baas rejimine isyan ettiğinde Türkmenler de kazan kaldırdı. 

Bir çok direniş örgütü kurdular. Türkmen Dağı Tugayları, Lazkiye ilinin Bayır-Bucak bölgesinde faaliyet gösteren Suriye Türkmen Ordusu‘na bağlıydı. Ayrıca Nurettin Zengi Tugayı, Zahir Baybars Tugayı, El Huva Billa Tugayı, Yavuz Sultan Selim Tugayı, Memduh Colha Tugayı, Bin Tamime Tugayı, Katib El Mustafa Tugayı, Fırsan Tevhid (Birleşik Süvariler), Türkmen Şahinleri Tugayı, Sultan Abdülhamid Tugayı, Birinci Fetih Tümeni, İkinci Sahil Tümeni;  DAEŞ/IŞİD   PYD/YPG,  İranlı milisler,   Ruslar  ve  Baas  ordusuna karşı destansı bir direniş göstererek  savaştılar. 

Yine Şam ve Golan Türkmen Tugayı, Şam’ın güneyinde büyük savaşlara sahne olan ve Filistin göçmenlerinin de çoğunlukta olduğu Yermük kampında 2014 yılında kurulmuştu. 

Şimdi kalkıp Suriye devrimini HTŞ ve lideri üzerinden okumaya çalışmak ve değerlendirmek ne kadar yanlış değil mi? Ama bir bakıyorsunuz maalesef  ana akım medyada bir HTŞ güzellemesi almış başını gidiyor. 

HEm Türkiye’de hem de uluslararası kurullarda Kauai kuşunun nesli tükenen son erkek kuşun, dişisine seslenişinin cevapsız kalması  gibi, Dürzilere, Ermenilere, Asurilere, Nuseyrilere ne olacağı  konuşuluyor ama Suriye toplumun büyük bileşeni  Türkmenlerin yönetimde hangi statüde yer alacağı maalesef gündeme getirilmiyor. 

Suriye’de Türkmen nüfusu 

2011 yılının ortalarında Suriye’deki nüfusun resmi olarak 21 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyordu.   Türkiye Dışişleri Bakanlığı verilerine göre 2023 yılı itibarıyla Suriye’nin toplam nüfusu 23.2 Milyon civarında.  Günümüzdeki tahminlere göre Suriye’nin toplam nüfusu 26 milyondan biraz fazla olup 16 milyonu Suriye içinde, 9 milyonu ise dışında yaşamaktadır.

Şam Golan Tepeleri, Hama, Humus, Halep, Lazkiye BayırBucak ve Rakka Idlib gibi şehirlerde yaşamaktadırlar.

Günümüzde Suriye Türkmenleri özellikle Şam, Lazkiye, Hama, Humus, Halep ve Rakka kentlerinde ve köylerinde  yaşıyorlar. Şam bölgesinde yaşayanlara Şam Türkmeni denirken, Halep ve Rakka bölgesindekilere Halep veya Culap Türkmeni, Lazkiye Türkmenlerine Bayır-Bucak Türkmeni denmektedir. 

Suriye’de Türkçe konuşan Türkmen sayısı yaklaşık bir buçuk milyon, Türkçeyi unutmuş Türkmenlerle beraber sayılarının 3,5 milyon civarında olduğu belirtilmektedir.

 Türkmenlerin siyasi örgütleri

Suriye Türkmenler Birliği, 2011’de başlayan Suriye İç Savaşı sonrasında Suriye Ulusal Konseyi‘nde “Türkmen” temsilcinin bulunmaması ve örgütlenme ihtiyacı nedeniyle Suriye Türkmenleri arasında birlik oluşturma amacıyla kurulan siyasi dernektir. Kasım 2011 tarihinde Suriye Türkmen Hareketi ile birleşerek Suriye Türkmen Kitlesi adındaki ilk Türkmen siyasi partinin oluşumunu sağladı.

Siyasi partilere ek olarak Türkiye’de yaşayan Suriye Türkmenlerinin girişimi ile 2012 yılında Suriye Türkmenleri Platformu oluşturulmuştur.

Suriye Türkmen Platformu’nun girişimi ile 15 Aralık 2012 tarihinde, 1.200’den fazla Suriyeli Türkmen İstanbul’da bir araya gelerek, sorunlarını ve geleceklerini masaya yatırmışlar; toplantıda Suriye Türkmenlerinin meşru temsilcisi olması ve her türlü müzakereyi yürütmesi amacıyla Suriye’den seçilecek delegeler yoluyla Suriye Türkmen Meclisi kurulmasını hedeflenmiştir.

Platform’un ortaya koyduğu hedef doğrultusunda 30 Mart 2013 tarihinde dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olan Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımı ile, gerçekleştirilen Ankara Toplantısı’nda 400 Türkmen delegenin oyları ile Suriye Türkmen Meclisi kurulmuştur.  Suriye Türkmen Meclisi daha sonra  Suriye Geçici Hükûmetini kurdu.  Günümüzde  Suriye Ulusal Koalisyonu adıyla  biliniyor ve Abdurrahman Mustafa Başbakan. 

İki gün önce Habertürk Gündem’de Faruk Aksoy’un sorularını cevaplandıran Suriye Ulusal Koalisyonu Başbakanı Abdurrahman Mustafa’nın yeni sürece ilişkin  serzenişleri adeta bir çığlık gibi yankılandı.  Yeni Suriye’nin  demokratik, katılımcı ve Arap etnisitesine dayanmayan  bir yapıda olmasını arzulayan konuşması dikkat çekiciydi. Programı izlerken sanki  biraz hayal kırıklığı yaşamış gibi bir intiba oluştu bende. Umarım yanılıyorumdur. 

Suriye Türkmenlerine  sahip çıkılmamasına  tek üzülen ben değilim. Nitekim İnsan ve Kültür Vakfı Başkanı, Ulusal Güvenlik ve Stratejik Araştırmalar Derneği (UGSAD) eski başkanı, gazeteci Dr. Cengiz Özdiker’de; Irak ve Suriye’deki Türkmenlere dikkat çekerek, “Türkmen kardeşlerimizi unutmayalım…” diyor.  Özdiker’in “…tarih boyunca emperyalizmin Kürt severliği, terörist unsurlarla işbirlikçilerin kontrolsüz eylemleri kürtlere zarar verici boyutta olmuştur. Türkiye’yi ana vatan, bekaa ve güvence gören, Irak ve Suriye Türkmenleri sahipsiz değildir” ifadesi az da olsa insanı umutlandırıyor. 

Son söz Suriye Türkmen Demokratik Hareketi Başkanı Mühendis Abdul Karim Ağa’nın:

Suriye halkına tebrikler, Türkiye’ye tebrikler, yüz yıl sonra onu özgürleştirmek için bizimle birlikte duran özgür halklara tebrikler. Suriye halkı bu zorlu dönemde her türlü işkence, öldürme, yerinden etme, etnik, dilsel, insani , dinsel ve mezhepsel temizlikler yaşandı ama Allah’ın izniyle bu acıların sona erdi. 

Bütün Suriyelilere diyorum ki, gerçek kurtuluşu başlatmak için biraz sabırlı olmalıyız ve hiç kimse Suriye’nin bir kişinin eliyle değil, bütün Suriyeli savaşçıların, şehitlerin eliyle kurtarıldığını düşünülsün. Her şeyden önce  ülkemiz  evlatları için gözyaşı döken ve Şam çetesinin suçlarını kınayan tüm insanlığın gözyaşlarıyla özgürleşti.

Suriye, öldürme, sürükleme, suç, katliam ve açlığa rağmen özgürlükte ısrar eden halkımızın iradesiyle kurtarıldı. Yazıyı uzatmak istemiyorum ve halkımıza şunu soruyorum:

1- Tüm Suriyeliler, sorunsuz geçişten, barışçıl bir hayata dönüşten ve yaşam döngüsünün başlangıcından sorumludur. Hepiniz çobansınız ve her biriniz sürüsünden sorumludur. Hiç kimse yükü taşıyamaz.

2- Uzun yıllar süren suç ve ötekileştirmelerden sonra durumumuzu düzeltinceye ve elli beş yıldır devam eden Esad çetesinin pisliklerini ortadan kaldırıncaya kadar sabır ve tahammül.

3- Bütün ülkeler Suriyelilerin devlet kurma çalışmalarına destek olmak için katkıda bulunmalıdır. Çünkü Suriye’de yüz yıl boyunca devlet yoktu; sadece kayırmacılık, çeteler, hırsızlar ve suçlular vardı.

4- Suriye halkının liderleri, teknokratları, mühendisleri, bilim adamları ve iş adamları var ve onlar ülkelerini çağdaş anayasa ve yasaların küresel temellerine göre yeniden inşa edecekler.

5- İsrail, Suriye’nin altyapısını tahrip etmek yerine, Suriye ile barış sağlamanın yollarını aramalıdır.

6- Ülkemiz ve insanımız için her zaman irtibat halinde olmalı, fikir alışverişinde bulunmalı, herkes önerileriyle, vizyonlarıyla, tavsiyeleriyle yardımcı olmalıdır.

7- Doğu Fırat’ta teröristlerin egemen olmasını sağlamak ve onları Suriye’yi kurtaran anayasalar ve örgütler içerisinde tutmak veya gelecekteki Suriye’de onlara yer ayırmak için çalışan tüm ülkelere şunu söylüyorum ki, bu insanları görevlendiren Şam çetesi petrol ve kaynakların koruyucuları olarak Suriye’nin üçte birini korudular ve Suriye krizinin uzamasına katkıda bulundular ve onları yargılamalıyız çünkü daha fazla ölüme, daha fazla acıya ve açlığa neden oldular, ülkenin kaynaklarını çaldılar ve bunları diğer ülkelerle paylaştılar. uluslararası hırsızlar.

8- Türkmenlerin adını anmayan, onları ötekileştirmeye ve yokmuş gibi davranmaya çalışanlar, ister Suriye muhalefetinde, ister Türkiye muhalefetinde olsun, özgürlük ve demokrasi talep eden insan ve etnik grupların en ön saflarında yer aldık. ve biz başından beri Osmanlı’nın bize karşı isyanından, ötekileştirilmesinden ve asimile edilmesinden, Osmanlı’nın kalıntıları olduğumuzu düşünmesinden ve… Bizim Nureddin Zengi’nin, İmadeddin Zengi’nin torunları olduğumuzu biliyorlar. , Katar, Baybars ve Kalavun ve Kudüs’ü kurtaran ve bölgeyi işgalcilerden ve istilacılardan koruyan ve Suriye’nin tarihini ve coğrafyasını şekillendirenler, geri kalan bileşenler ise Fransız sömürgeciliğine yardımcı olan ve atalarının arabasını taşıyanlardı. kahraman lider Yusuf el-Azma el-Türkmani’ye ihanet ettiler ve onu aldattılar ve Türkmenler olmadan tarih olmaz. Suriye için.

9- Türkmen düşmanlarından bazılarının çıkardıkları fitneler ve fitneler, Türkmenlik ve vatan sevgisinden uzak, hırsızlık, cehalet ve tecrübesizlikle ünlenmiş olanların boynuna dolanmış ve onlardan mezhepler, dinler çıkarmış ve onları kendilerinden uzaklaştırmışlardır. Türkmenleri yönetmeye ehil olmayanları ortaya çıkarıp, hatta Türkmenliklerinden ve dürüstlüklerinden şüphe duymaya sevk etmek, Türkmenlerin çabalarının Türkiye düşmanları tarafından heba edilmesine ve dışlanmasına ve Suriye’nin geleceğindeki rollerinin dışlanmasına yol açacaktır. Irak Türkmenleri’nin başına gelenler sayıca, deneyimden, alimlerden veya uzmanlardan yoksun olmayıp azınlık durumuna düşmüş, kendilerine mevki veya merkez verilmemiş, Irak Parlamentosu’ndaki milletvekillerinin sayısı bir elin parmaklarını geçmezken, Kürtler ise Irak ve Irak’taki merkezi yöneten ve Kürdistan Bölgesi’ne ek olarak Irak kaynaklarının %17’sini alan Türkmenler, Irak’ın kızları, sahipleri ve tarihi ve coğrafyasının sorunudur.

10- Suriye halkının genetik çalışmaları, Suriyelilerin %780’inin Anadolu ve Kafkas ırkına ait olduğunu ve hatta Maruniler ve Hıristiyanların bile bu ırka ait olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, dört milyon Suriye Türkü, görünüş ve davranışta aralarında ayrım yapmamıştır.

11- Vatanseverleri ve Türk milletini sevenleri, Türkmenlerin liderliğini onurlu Türkmenlerin üstlenmesine yardımcı olmaya ve gençlerin yaşlılara saygı gösterdiği, yaşlıların birbirlerine gösterdiği Türk değerlerinin yok edilmesine izin vermemeye çağırıyoruz. Gençlere karşı şefkatli, fikir ve tecrübesi olan insanlar sorumluluk sahibidir; ergenler, maceracılar, hırsızlar ve yolsuzlar değil.

Değişim savaşı bitti ve şimdi inşa savaşı, ekonomik hayatın dönüşü ve yaraların ve diasporanın iyileşmesi var. Onurlu vatanseverlerin ve dostların çabalarıyla başarabileceğimiz uzun bir yolumuz var.

Yaşasın Suriye ve Suriye halkı!