Bugun...




facebook-paylas
‘Fark’ Perdeleri
Tarih: 31-01-2023 02:29:00 Güncelleme: 31-01-2023 02:29:00


Eski dostum İsmail bey geçen gün telefonundan küçük bir metin gönderdi. Sonra,

-“Selam birader, dokuz yaşındaki erkek torunum aşağıdaki metni gecen ay yazmış.
Ben, ’bir yerden alıp gönderdi’, sandım. Bu gün oğlum, “hayır baba, bunları kendisi söyledi. Biz, “Google söz-yaz’a söylettik, oradan  yazılı çıkardık“ dedi.
Ben anlamadım; ancak senin “tercüme” edebileceğini düşündüm;
merakla cevabini ve yorumunu bekliyorum.” şeklinde ek yaptı.

*

Metin şöyle:

“ Normal: Fark eden; farkı, fark etse de ne fark eder ki.

Zor: Fark eden;  farkı fark etse de, etmese de ne fark eder ki.

Çok çok zor: Fark eden de etmeyen de;  farkı, fark etse de, ne fark eder ki.

Fazla çok ama çok fazla  zor: Fark eden de, etmeyen de; farkı,  fark etse de, etmese de, ne fark eder ki.

Profesyonel farkı fark etse de,  etmeyende farkın, farkını fark etse de

etmese de neler kaybederiz;  hiç de fark etmez.

Profesyonel için bile zor: Farkı,  fark eden de  fark etse de, etmese de;

eden de  etmese de;  edende ne,(ne,nekadar)  fark eder ki.”

Erdem A. SARA



***

Dokuz yaşında, yeni nesil zihinsellik. Mevcut turnike eleme  eğitiminden; maddi olanakları kısıtlıysa; matematiği, edebiyatı,kendini ifade etmesi  “iyi” değilse  geçer mi bu çocuk? Bu çocuklar  belki ‘yeni nesil’ de değiller;  önceden çokları gelip geçmiş olabilir; onların çok azını bugünün koşullarında  fark ediyor olabiliriz.  

*

Farkın, farkları var; fark etmenin kapsamı, farkın tamamını ya da bir kısmını fark edip  belirgin kılıp  ayırmak. Bütün bu katmanlar, birbirine yakın fakat yapılan seçim ve müdahalelerle,  süreçte  belirgin farklılıklar doğuracak niteliklerdir.

Yanı sıra  fark edenin fark etme ve tepki derecesini  bilgi, tecrübe, tahayyülü belirliyor. Bu kesimde, kapsam ve kapasite düşüncede ‘ileri’ gidenleri temsil ediyor. Farklılık evreninde bütünlüğün ritmini keşfedenler, özlerinde ve ufuklarında olanın aynılığına tüm benlikleriyle bağlanmış; olmuş ve olacağın farklı görünüm ve tesirlerine kapılmayanlardır. Aksi yönelişlerinin onları açmazlar kulvarında, kederli koşulara indireceğini bilirler. Suretlere ve etkilerine aldırmamayı “evrimin” en kestirme yolu olduğuna dair kabulleri,  onları  kaygı ,telaş, arzu çöllerinden uzak tutar. Medeniyetlerin  rüştü olan ‘belirlemelerin’, onların handikabı olduğunu, koruma kaygısı doğuracağını ve bunun da onları yıkacağını bilirler. Arzu ve korumayı farklar labirentinin telkincisi bildiklerinden; farkları ve tesirlerini  edilgen,  telaşsız, geçici görüp  tebessüm ile karşılarlar.  

*

İkinci kesim ‘profesyonellerdir. Onlar bütünden ziyade  ‘dar kapsamlı’ farklılıkların  yolcularıdır. Kafa yordukları konular, dışarıdan aynı görülür.Oysa  ‘aynılığın’ nüansında yollar olduğunu bilirler. Profesyoneller bu yolların talipleridir. Hani eski efsanelerde  ‘sonsuz yaşamın’ sırrını arayanlar için anlatılan hikaye vardır:  “Yolcu karar verip ilk zorluğu aştığında, karşısına kırk kapı çıkar; bunlardan her biri farklı evrelerin, zorluk ve ödüllere açılan kapılardır. Derken birini seçer, bir kapıdan geçer. Karşılaştıklarıyla yetinmez;  çünkü ilerleme tetiğine basılmıştır; seçtiği, yer çekimi gibi onu diğer seçimlere çekmektedir. Tekrar karşısına kırk kapı çıkar; tekrar seçmek zorundadır; seçer,  kapıdan geçer.Yine farklı olaylar, güzellikler, zorluklarla karşılaşır; artık durmak olanaksızdır; ilerlemek tek seçeneğidir. Seçme zorunluluğu boynuna vurulmuştur. Böylece seçimler diyarında ne aradığını  unutur.”     

*
Ayrıca,  farkların katmanları var: nicelik birikimleri, nitelik aşamaları; nicelik aşamaları nitelik blokları; hepsi ayrı görünümde ve  işlevde fark eklemleriyle bütünlüğe ilerliyor. Bunlardan  etkilenecekler, farklar düzeneğinden kendi payları kadar seçim yapıyor. Olası zararları öngörürlerse,  önlem almak mümkünse, önlem alınırsa
önlem alınıyor; mümkün değilse, oluşan tesirlere katlanıp kapasiteye göre  ‘dersler’ çıkarılıyor.

*

Fark etmeyen, fark etse de etkisiz kalma durumu,  ayrı bir husus. Bu durum, farkın niteliğe erişmesiyle ilgilidir. Fark, niteliğe erişip kendini belirginleştirdiğinde, fark tanımından  hakim olgu sahnesine çıkar. Artık şüpheye yer bırakmaz, önceki şüpheler silinir; yanılsamanın belirsizliğinde oluşan şüphelerin eylemsizliği eyleme dönüşmesi gerekir.  Burada da  ‘zamanlama’ devreye girer; yani farkın hakimiyete evirilmesi;  onun,  olası olumsuz tesirlerini  kaçınılmaz kılar. Artık bu tesirler evresinden çıkış için yeni farkları gözleme zamanıdır; aksi takdirde hakim olgular ne derse o olacaktır.  

Farkın konusu, evresi, (basitten imkansıza kadar),fark edenin (öznenin) konusudur. Özne yer değiştirip ‘fark’,  özne olduğunda yani olgularda  belirgin hakimiyet kurduğunda kişi özneliğini kaybeder. Oluşan süreçte, onun için farkı fark etmenin hiçbir anlamı ve  yararı  kalmaz.

Yine ‘fark’ kelimesi, kendi içinde bir çok evre ve yaşam deneyimlerini barındırıyor. Kelimenin  kök (etmoloji) tahliline bakacak olursak;

Frk
fkr
Kfr
krf
Rfk
rkf
Bu kökler, ‘fark’ kelimesinin yaşam, gelişme havzasıdır. Bir örnekle geçelim: rfk, refik kelimesi; yoldaş, eşlik; eden, yanında, bitişik; eklemle bağlı olan(lar); anlamları içerir.” Ayrılığın bütünleşikliği aralarında oluşan bağlardan kaynaklanır; bağ güçlenince ayrılık kalmaz. Bu takdirde ikiliğin  işgörme işlevi değişir. İhtiyaçlar arttıkça yeni bağlar kurulur; bağlar kanıksandıkça ihtiyaçlar değişir…Bu böyle devam eder. Aslında ‘bağlar’ daima vardır; atom altı evrenden yüzeye çıkar ve tekrar atom altı evrene iner iner. Yüzeye her çıkış yüzeyin kararlı ihtiyaçlarındandır.

*

Bir örnek daha vermek istiyorum:

“Aşırı zoru,  fark ermek”;  farkın, yönelişi ve öznesinin liyakati, olası tesirlerinden olumsuzluklara el koyma iradesi ile ilgilidir.Aşrı zor olan, ya  hakim ortaya çıkmış hali ya da mozaikte alt katmanlarda kendini gizleyen/farklı görülen ya da inilmemiş derinlikteki farkın büyüyen tesirini. Her iki durumda farkı fark edene olumsuz tesirlerini savmak için zorluk taşır. Günlük yaşamda “kolay”, “fırsat”  bilinen daha sonra ‘batak’ haline dönüşen  seçimlerin,  acı- ibretlik sonuçlarını çok görüyoruz . Bunları görse te  sözünü  ettiğimiz bağlar  kurmamız kurulması enderdir.

 

*

Anlatmaya çalıştıklarım karmaşık görülüyor; olsun; “aslında öyle değil,” demek istiyorum.  Şunu da belirtmeliyim: Karmaşık  olanı anlaşılır, yalın, basit yazmak ve/veya söylemek Yol’da olmaktır. Diğerler ifadeler, durumlar ise “yolu” konuşmaktır. Bu durumu  Yol’da olmak ile ‘yolda olmak’ olarak ifade etmek en güzeli.

*
Doğa ‘donanımını’ değiştirerek sürdürürken;  atom altı evreni, sonbaharları, dondurucu tepeleri, yanık çölleri;  ilk baharda  çiçekli  dalları  sergilerken; suretlerin değişimleriyle  Yol’u işaret etmektedir.  İnsanlık bütün bunları fark etse de, etmese de devran seçimlerimize kapılmadan devam ediyor.  Dışımızdaki farklılıklar, bir birimizden farklılıklarımız devrana baktığımızda kalmayacak.   Bu yüzden,  biletini alıp izlediğimiz sinema sever gibi ‘ustalığı’,  sonra da ona dahil olduğumuzu anladığımız  filmi izleyim; malum “dizi filmler”  en fazla  doksan  dakika.





FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 08/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 08/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 08/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 08/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 08/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 08/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 08/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 10/08/2025 Bandırmaspor vs Sakaryaspor
 10/08/2025 Bodrum FK vs Pendikspor
 10/08/2025 Boluspor vs Van Spor FK
 10/08/2025 Çorum FK vs Amed SK
 10/08/2025 Erzurumspor FK vs Sivasspor
 10/08/2025 Esenler Erokspor vs Adana Demirspor
 10/08/2025 Hatayspor vs Keçiörengücü
 10/08/2025 Iğdır FK vs Sarıyer
 10/08/2025 İstanbulspor vs Serik Belediyespor
 10/08/2025 Ümraniyespor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/08/2025 Altınordu vs Erbaaspor
 24/08/2025 Batman Petrolspor vs İnegölspor
 24/08/2025 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs İskenderunspor A.Ş.
 24/08/2025 Elazığspor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 24/08/2025 GMG Kastamonuspor vs Sincan Belediye Ankaraspor
 24/08/2025 Karacabey Belediye Spor vs Kepezspor FAŞ
 24/08/2025 Karaman Futbol Kulübü vs Bucaspor 1928
 24/08/2025 MKE Ankaragücü vs 24Erzincanspor
 24/08/2025 Şanlıurfaspor vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/09/2025 Beykoz İshaklıspor vs Yeşil Yalova FK
 07/09/2025 Çorluspor 1947 vs Bulvarspor
 07/09/2025 Etimesgut Spor vs Silivrispor
 07/09/2025 Galata vs Edirnespor
 07/09/2025 İnegöl Kafkas GK vs Çankaya SK
 07/09/2025 İnkılap FSK vs K.Çekmece Sinopspor
 07/09/2025 Polatlı 1926 Spor vs Bursa Nilüfer FK
 07/09/2025 1923 M.K.Paşaspor vs Fethiye İdman Yurdu
GAZETEMİZ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


HABER ARA
YUKARI