Bugun...


PROF. DR. ERDAL FIRAT

facebook-paylas
1950 Sonrası Türkiye Ve Dünyada Ekonomi-Siyaset İlişkisi
Tarih: 01-02-2023 23:17:00 Güncelleme: 01-02-2023 23:17:00


1945 sonrası dünyada yaşanan değişimle beraber kurulan iş birliği örgütleri, ittifaklar, siyasal sistemler, teknolojik gelişmelerin beraberinde getirdiği yenilikler siyaset ve ekonomi arasındaki ilişkinin boyutunu ayrı bir noktaya taşımıştır.

Galip devletler, kurudukları örgüt ve fonlar aracılığı ile öncelikli olarak savaşı kaybeden devletlerin altyapılarını onarmış bu vesile ile siyasi ve ekonomi yönünden değişime mecbur bırakmıştır. Bunun yanı sıra dünyadaki diğer devletlerin ekonomi politikalarını ortak hareket edecek şekilde yeniden modellemiştir. Oluşan bu yeni rüzgar ile hem mağlup hem de gelişmekte olan ülkelerdeki siyaset kurumları, askeri olarak boy ölçüşemeyeceği galip devletlerin değişim hareketine katılmış ve iç politikalarını buna göre şekillendirmeye başlamıştır. 1980’lere gelindiğinde Neoliberalizm etkisi ile dünyada küresel sermayeli şirketler ön plana çıkmış, teknolojinin ve buna bağlı olarak iletişim araçlarının gelişimi ile devrimler ile birlikte mesafeler kısalmış ve küreselleşme anlayışını beraberinde getirmiştir.

Küreselleşme ile beraber ülkeler aynı anda nefes alıp vermeye başlamış, bu da onların ekonomi ve siyaset alanında attığı adımlarda daha dikkatli bir üslupta olma zorunluluğu getirmiştir. Yaşanan gelişmeler çerçevesinde kimi zaman ekonomi siyasete yön vermiş kimi zaman da siyaset ekonomiye yön verebilmiştir. Özellikle krizler döneminde siyasiler, hazırladıkları kurtarma planları veya ülke gidişatındaki kötüleşmeden dolayı yaşanan oy kaygısı ile politikalarında popülizme kayma pahasına ekonomi politikalarına müdahale etmiştir. Buna karşılık 1945 sonrasında ABD öncülüğünde uygulanan ekonomi politikaları desteğiyle ülkelerde ekonomi (Özel sektör, finans kuruluşları gibi enstrümanlar aracılığı ile) siyasete yön vermiştir. Bu dönemde ortaya çıkan dev sermaye grupları, gelişmekte olan ülkelerde siyaset mekanizmasını çeşitli yollarla kontrol altına almış ve politika yapımına müdahale ederek kendi çıkarları doğrultusunda karar aldırabilmiştir.

Siyaset ve ekonomi arasındaki ilişki tarihsel açıdan birbirini tekrar etmektedir. Eskiden krizlerden çıkış için uygulanmış devletçi ve korumacı politikalar, bugün de kullanılmaya devam etmektedir. Liberal anlayış devleti; şartları hazırlayan, belli çerçeveye oturtan, piyasada düzeni sağlayan ancak özel sektörün yapabileceği her işten elini çekmesi gereken bir konuma getirmiştir. Başlarda işleyen bu yaklaşım sonrasında farklı nedenlerle krizler yaşandığında, siyasetin devlet araçlarıyla kurtarma paketleri gibi farklı yöntemlerle ekonomiye çeki düzen vermesi ile sona ermektedir. Serbest piyasaya aykırı bu müdahaleler ile yanlış büyüyen şirketlerin çoğu kamu kaynakları ile kurtarılmakta ve faturası hane halkına yansıtılmaktadır.

Farklı çevrelerin temsil ettiği çıkarlar bütün mekanizmaya dağıldığından bu mekanizmalardan gelen taleplerin hepsinin kabulü mümkün olamamaktadır. Örneğin; siyasa yapımı, kamu personeline zam yönünde bir karar almak yönünde olursa bundan zarar görecek gruplar devreye girerek ya bu siyasayı ekonomik veyahut başka nedenlerce bertaraf etmeye çalışacaktır. Eğer bunu başaramaz ise ek vergilendirme ya da benzer kendi çıkarı yönünde sonuçlanacak hamlelerle mevcut pozisyonunu koruma altına alabilmektedir. Küreselleşme kavramı, kapitalizmin en önemli enstrümanı olarak kullanılmıştır. Başlangıçta demokrasiye olumlu katkılar sunacak şekilde işleyeceği savunulan küreselleşme, yaşanan antidemokratik gelişmeler ile bu iddiasını kaybetmiştir. 2008 yılının ardından dünyada başlayan iktisadi ve siyasi değişim ile birlikte küreselleşme tartışmaları artarak devam etmiş ve küreselleşmeyi dünyaya kabul ettiren ABD’nin 45. Başkanı Donald Trump, Birleşmiş Milletlerin 73. Oturumunda yaptığı konuşmada “ABD olarak Küreselleşmeyi reddettiklerini” dile getirmiştir.

Ekonomi ve politika ile ilgilenen herkesin çok rahatlıkla görebileceği gibi her ülkede politika ile ekonomi birbiriyle etkileşim halindedir. Fakat her ülkede bu etkileşimin derecesi birbirinden farklıdır. Bazı ülkelerde ekonomi ile politika arasındaki bağımlılık dereceleri yüksek olmasından dolayı, ekonomi politikalarının belirlenmesinde siyasi etkilerin yoğun olduğu görülmektedir. İşte bu yoğunluğun derecesinin belirleyen o ülkedeki kamu kesiminin alanı ve büyüklüğüdür. Özetle demokrasilerde ekonomi ve siyaset birbirine iç içe geçmiş bir çark gibi çalışmakta olup siyaset mekanizması, demokrasi ve hukuk anlamında yapacağı reformlar ile hem içeride hem dışarıda günümüz yatırımcısına güven verebilmektedir.

Siyasetin bu reformlar ile koyduğu vizyon, ekonomiye olumlu veya olumsuz bir etki yapabilmekte, bu da çarkların düzenli çalışmasına veya bir süre sonra ısınarak bozulmasına neden olabilmektedir. Bozulmaya neden olan çarklı da seçmen tarafından değiştirilmektedir. Popülizm ise siyasilerin sıkışınca başvurdukları bu çarkların dönmesini bir süre daha uzatan geçici bir süreçtir ve reform yapılmadığı takdirde sonuç günü kurtarmaktan öteye gidememektedir.

Dipnot, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 36, Nisan 2019, tarihli makalemden alıntıdır.





FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
  • BUGÜN
  • BU HAFTA
  • BU AY
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ
HAVA DURUMU
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 36 30 1 5 91 31 95 +60
2 Fenerbahçe 36 26 4 6 90 39 84 +51
3 Samsunspor 36 19 10 7 55 41 64 +14
4 Beşiktaş 36 17 8 11 59 36 62 +23
5 Başakşehir FK 36 16 14 6 60 56 54 +4
6 Eyüpspor 36 15 13 8 52 47 53 +5
7 Trabzonspor 36 13 11 12 58 45 51 +13
8 Göztepe 36 13 12 11 59 50 50 +9
9 Çaykur Rizespor 36 15 17 4 52 58 49 -6
10 Kasımpaşa 36 11 11 14 62 63 47 -1
11 Konyaspor 36 13 16 7 45 50 46 -5
12 Alanyaspor 36 12 15 9 43 50 45 -7
13 Kayserispor 36 11 13 12 45 57 45 -12
14 Gaziantep FK 36 12 15 9 45 50 45 -5
15 Antalyaspor 36 12 16 8 37 62 44 -25
16 Bodrum FK 36 9 17 10 26 43 37 -17
17 Sivasspor 36 9 19 8 44 60 35 -16
18 Hatayspor 36 6 22 8 47 74 26 -27
19 Adana Demirspor 36 3 28 5 34 92 2 -58
Takım O G M B A Y P AV
1 Kocaelispor 38 21 8 9 68 41 72 +27
2 Gençlerbirliği 38 19 8 11 57 34 68 +23
3 Fatih Karagümrük 38 19 10 9 55 36 66 +19
4 İstanbulspor 38 20 14 4 67 38 64 +29
5 Bandırmaspor 38 17 8 13 52 45 64 +7
6 Erzurumspor FK 38 19 12 7 53 31 64 +22
7 Boluspor 38 17 11 10 66 40 61 +26
8 Iğdır FK 38 16 12 10 57 33 58 +24
9 Amed SK 38 14 9 15 43 35 57 +8
10 Çorum FK 38 14 12 12 49 45 54 +4
11 Ümraniyespor 38 14 13 11 48 42 53 +6
12 Esenler Erokspor 38 13 12 13 53 50 52 +3
13 Sakaryaspor 38 13 13 12 48 54 51 -6
14 Keçiörengücü 38 14 15 9 60 53 51 +7
15 Manisa FK 38 14 18 6 50 52 48 -2
16 Pendikspor 38 13 16 9 45 51 48 -6
17 MKE Ankaragücü 38 14 18 6 49 48 48 +1
18 Şanlıurfaspor 38 11 20 7 45 55 40 -10
19 Adanaspor 38 7 22 9 32 75 30 -43
20 Yeni Malatyaspor 38 0 38 0 14 153 21 -139
Takım O G M B A Y P AV
1 Sarıyer 34 25 2 7 80 22 82 +58
2 Batman Petrolspor 34 26 6 2 64 24 80 +40
3 GMG Kastamonuspor 34 19 3 12 57 29 69 +28
4 Adana 01 Futbol Kulübü 34 19 7 8 62 30 65 +32
5 Altınordu 34 16 7 11 57 35 59 +22
6 Beykoz Anadolu 34 15 11 8 47 46 53 +1
7 İskenderunspor A.Ş. 34 13 10 11 49 38 50 +11
8 1461 Trabzon FK 34 13 13 8 44 37 47 +7
9 Fethiyespor 34 11 13 10 32 40 43 -8
10 24Erzincanspor 34 10 13 11 45 52 41 -7
11 Kırklarelispor 34 10 14 10 42 44 40 -2
12 Sincan Belediye Ankaraspor 34 10 15 9 44 40 39 +4
13 İnegölspor 34 10 13 11 42 51 38 -9
14 Kepezspor FAŞ 34 9 16 9 37 46 36 -9
15 Isparta 32 Spor 34 7 15 12 33 51 33 -18
16 Karaköprü Belediyespor 34 7 19 8 39 52 29 -13
17 Altay 34 10 20 4 33 64 25 -31
18 Hes İlaç Afyonspor 34 0 33 1 6 112 5 -106
Takım O G M B A Y P AV
1 Bursaspor 30 21 2 7 64 17 70 +47
2 Karşıyaka 30 18 6 6 56 28 60 +28
3 Muş Spor Kulübü 30 16 4 10 48 24 58 +24
4 Belediye Kütahyaspor 30 17 6 7 57 37 58 +20
5 Düzcespor 30 16 6 8 40 27 56 +13
6 Silifke Belediye Spor 30 14 9 7 51 36 49 +15
7 Anadolu Üniversitesi 30 13 9 8 39 32 47 +7
8 Artvin Hopaspor 30 10 11 9 26 30 39 -4
9 Tokat Bld Plevnespor 30 7 13 10 27 32 31 -5
10 Kahramanmaraşspor 30 8 16 6 28 39 30 -11
11 Bulvarspor 30 7 14 9 35 58 30 -23
12 Kırşehir Futbol SK 30 7 15 8 26 48 29 -22
13 Bornova 1877 30 6 14 10 36 53 28 -17
14 23 Elazığ Futbol Kulübü 30 5 14 11 18 31 26 -13
15 Kuşadasıspor 30 7 20 3 25 51 24 -26
16 Ergene Velimeşe 30 6 19 5 17 50 23 -33
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 08/08/2025 Antalyaspor vs Kasımpaşa
 08/08/2025 Çaykur Rizespor vs Göztepe
 08/08/2025 Eyüpspor vs Konyaspor
 08/08/2025 Fatih Karagümrük vs Başakşehir FK
 08/08/2025 Fenerbahçe vs Alanyaspor
 08/08/2025 Gaziantep FK vs Galatasaray
 08/08/2025 Kayserispor vs Beşiktaş
 08/08/2025 Samsunspor vs Gençlerbirliği
 08/08/2025 Trabzonspor vs Kocaelispor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 10/08/2025 Bandırmaspor vs Sakaryaspor
 10/08/2025 Bodrum FK vs Pendikspor
 10/08/2025 Boluspor vs Van Spor FK
 10/08/2025 Çorum FK vs Amed SK
 10/08/2025 Erzurumspor FK vs Sivasspor
 10/08/2025 Esenler Erokspor vs Adana Demirspor
 10/08/2025 Hatayspor vs Keçiörengücü
 10/08/2025 Iğdır FK vs Sarıyer
 10/08/2025 İstanbulspor vs Serik Belediyespor
 10/08/2025 Ümraniyespor vs Manisa FK
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 24/08/2025 Altınordu vs Erbaaspor
 24/08/2025 Batman Petrolspor vs İnegölspor
 24/08/2025 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs İskenderunspor A.Ş.
 24/08/2025 Elazığspor vs Adana 01 Futbol Kulübü
 24/08/2025 GMG Kastamonuspor vs Sincan Belediye Ankaraspor
 24/08/2025 Karacabey Belediye Spor vs Kepezspor FAŞ
 24/08/2025 Karaman Futbol Kulübü vs Bucaspor 1928
 24/08/2025 MKE Ankaragücü vs 24Erzincanspor
 24/08/2025 Şanlıurfaspor vs Beykoz Anadolu
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 07/09/2025 Beykoz İshaklıspor vs Yeşil Yalova FK
 07/09/2025 Çorluspor 1947 vs Bulvarspor
 07/09/2025 Etimesgut Spor vs Silivrispor
 07/09/2025 Galata vs Edirnespor
 07/09/2025 İnegöl Kafkas GK vs Çankaya SK
 07/09/2025 İnkılap FSK vs K.Çekmece Sinopspor
 07/09/2025 Polatlı 1926 Spor vs Bursa Nilüfer FK
 07/09/2025 1923 M.K.Paşaspor vs Fethiye İdman Yurdu
GAZETEMİZ

Web sitemize nasıl ulaştınız?


HABER ARA
YUKARI