30 Ekim günü İzmir ve civarında meydana gelen deprem bölgede büyük korku yarattı. Tarihçi Prof. Dr. Erhan Afyoncu Hocamız ile İzmir'in tarih boyunca yaşadığı yıkıcı depremlerini konuşuyorum. Prof. Afyoncu, İzmir, tarih boyunca birçok depremle sarsılmış, harap olmuş ve birçok defa yeniden inşa edilmiş bir kenttir. 1688, 1739 ve 1778’de meydana gelen depremler, İzmir’de büyük hasarlara yol açmıştır… 

İzmir, tarihi boyunca pek çok yaşadığı deprem sonucunda İzmir tahrip olmuştur. Tespit edilebilen ilk büyük deprem 178 yılında meydana gelmiş, şehir harabe hale geldiği için yeniden inşa edilmiştir. İkinci önemli deprem 1025 yılındadır. Osmanlı hâkimiyeti döneminde de İzmir'de birçok önemli deprem meydana gelmiştir. 1626, 1639, 1653, 1654, 1659, 1664, 1667, 1674, 1676, 1679, 1680 'de depremler olmuşsa da en şiddetli olanı 1688 depremidir…
 

10 Temmuz 1688'de saat 11.45'de 20-30 saniye kadar devam eden deprem şehirde büyük hasara yol açtı. Deniz karaya doğru yarım metreden fazla ilerlemişti. İzmir'deki 17 büyük camiden yalnızca 14'ü yıkılmıştı. Birçok kilise de harap olmuştu. Körfezdeki Sancakburnu Hisarı yıkılıp, suya gömülmüştü. Hisarın bulunduğu arazi denizin dolmasıyla bir adacığa dönüştü. Depremde ölü sayısı 5.000'den fazlaydı. Depremi yangın felaketi takip etti…

1690, 1694, 1702, 1705, 1706, 1707, 1708, 1709,1713, 1716, 1717, 1718, 1723, 1728, 1732 ve 1737'de İzmir'de meydana gelen depremler korku ve hasara yol açtıysa da asıl büyük deprem 1739'da meydana geldi. 4 Nisan 1739'da körfezde meydana gelen deprem şehirde büyük tahribata sebep oldu. Körfez merkezli deprem, hayli şiddetliydi. Depremle birlikte büyük bir gürültü duyuldu ve etrafa pis bir koku yayıldı. Gediz Nehri'nin ağzındaki delta çöktü ve sular altında kaldı. Eski ve Yeni Foça kaleleri, depremden etkilendi…   

İzmir'in özellikle yabancıların ve gayrimüslimlerin yaşadığı kıyıya yakın kesimlerinde hasar çoktu. Depremde 80 kişi hayatını kaybetti. Artçı sarsıntılar eylüle kadar dinmediği için İzmirliler kışı açık alanlarda geçirdiler. 1739 depremi sonrasında yabancıların ve gayrimüslimlerin yaşadığı bölge yeni bir mimariyle inşa edildi.

1745, 1754, 1756, 1760, 1763, 1765, 1771 ve 1778'de İzmir depremle sarsıldı. 1778 depremi şiddetliydi. Bir dizi küçük sarsıntının ardından 16 Haziran 1778'de İzmir'de 5-7 saniye süren bir deprem meydana geldi. Birçok ev ve bazı minareler hasar gördü. Depremin sarsıntısından limandaki gemiler bile hasar gördü. 3 Temmuz'da geceleyin 15 saniye kadar devam eden ikinci deprem, İzmir'de hasarı artırdı. Birçok ev, üç hamam, dört cami yıkıldı…  

Artçı şoklar devam ederken, 5 Temmuz'da öğle saatlerinde meydana gelen sarsıntı hasar görmüş bina ve duvarları yıktı. 5 Temmuz'daki depremin ardından çıkan yangın hızla yayıldı ve şehrin önemli bir kısmını küle çevirdi. Artçı sarsıntılar aylarca sürdü. 1 Ekim'deki sarsıntıda hasarlı iki cami, beş ev, bir han ve bir hamam yıkıldı. Sonraki yıllarda İzmir ve civarında 1779, 1785, 1786, 1787, 1798, 1801, 1828, 1846, 1850, 1862, 1873, 1880, 1883, 1889, 1899 ve 1909'da depremler meydana geldi.  

En son 30 Ekim 2020 depreminde 115 Kişi hayatını kaybetti. Beş yüzün üzerinde hasarlı ev yıkıldı…