Avrupa yolundaki Türk ihraç ürünleri Macaristan’ın uyguladığı transit kotası nedeniyle geçiş yapamıyor. İhracatanı artırmaya çalışan Türkiye’nin Macaristan ve Bulgaristan kapılarındaki sorunları sürüyor. Kapıkule’de Macaristan’dan geçiş belgesi bekleyen TIR’lar uzun kuyruklar oluştururken, özellikle Avrupa’ya ihraç edilecek yaş meyve ve sebzede dayanıklılık süreleri nedeniyle büyük sorunlar oluşuyor. 

Macaristan, Türkiye’nin TIR’larına yıllık 36 bin geçiş izni veriyor. Bu da günde 100 aracın ülkeden geçişini sağlıyor. İhracatçı bu sayıyı çok yetersiz buluyor. Bu ay belgelerin çok önceden tükendiğini anlatan ihracatçılar, temmuza kadar 1 hafta belge beklemek zorunda olduklarını ifade ediyor. 

Kapıkule’de halihazırda Almanya, İngiltere, Belçika, Hollanda, Slovakya, Çekya, Polonya gibi ülkelere gidecek onlarca araç bekliyor. 

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) konuyla ilgili dün ve bugün düzenlenen Türkiye - Macaristan Karma Ekonomik Komisyonu Eşbaşkanlarının yapacağı toplantıdan olumlu sonuç bekliyor. Toplantıya Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank katılıyor. 

‘Sınırsız geçiş olmalı’

UND Strateji ve İş Geliştirme Başkanı Fatih Şener, TIR’ların kısıtlı geçiş izin belgesinin dağıtımını beklerken, yaş meyve ve sebze, kiraz, yarı mamuller, otomotiv, kimyasal maddeler, madeni, plastik maddeler ve demir çelik gibi yükleri alıcılarına ulaştıramadıklarını söyledi. 

Şener, “İki ülke ilişkileri çok iyi olduğu için yaşananlar daha üzücü. Macar trafiğinde yok denecek kadar az pay alıyoruz. Yüzde 2. Avrupa’nın en genç ve çevreci filosuyuz. Macaristan’dan sonra Slovakya bize sınırsız geçiş hakkı veriyor. Macaristan’ın sınırlı geçiş belgesi nedeniyle Romanya’dan Ukrayna’ya oradan tekrar Polonya üzerinden Almanya’ya geçiyoruz. Yolu oldukça uzatıyoruz” bilgisini verdi.

‘Keyfi analiz yapıyor’

Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçılar Birliği Başkan Yardımcısı Senih Yazgan, Macaristan ve Bulgaristan tarafından yaşanan sıkıntıların uzun zamandır devam ettiği bilgisini verirken, yaş meyve ve sebze ihraç edenlerin ise özellikle Bulgaristan geçişinde zorlandıklarını söyledi.

Yazgan, çözümler üzerinde bakanlıklarla iletişim halinde olduklarını belirtirken, “Bulgaristan tarafında analiz adı altında Türkiye’den giden yaş meyve ve sebze TIR’larında, Avrupa standardının da üzerinde bir denetim yapılıyor. Ve bundan bir anlamda ekstra ücret alıyor, gereksiz bir ücret. En önemli sorun bizi bekletmesi. Bazen soğuk zinciri bozacak şekilde işlem de yapılıyor. Mesela AB mevzuatına göre her on TIR’dan birinde tesadüf örnekleme yapılması gerekiyor. Bulgaristan bunu isterse 10’a 5 oranında da yapıyor. Keyfi bir uygulama” dedi.

Avusturya ‘karbon’ engeli çıkarıyor

Türkiye’nin Avrupa ihracatında en önemli kapı olan Avusturya, ülke çapında karbon salınımını azaltmak için uzun süredir TIR’lara ekstra ücret politikası uyguluyor. Bu yolu tercih etmek istemeyen TIR’lar için en iyi seçenek ise Macaristan. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Adil Pelister, “Avusturya’nın sunduğu ikinci seçenek, TIR’lar ülkeye girmeden yüklerini trene yüklemesi. Ancak bu da yeni bir maliyet getiriyor. 

Bu nedenle en kestirme yol olmasına rağmen, tercih edilirliği azalıyor. Macaristan konusu ise hem Türkiye İhracatçılar Meclisi, hem de bakanlığın gündeminde. Çözümü için uzlaştırıcı yöntemler bulunacaktır” dedi.