İngiliz tur operatörü Thomas Cook, iflas başvurusu yaptı ve dünyanın en büyük seyahat şirketlerinden İngiliz tur operatörün battığı resmen tescillendi.

İngiliz Sivil Havacılık Kurumu (CAA), Thomas Cook'un, kurtarma görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından ticari faaliyetlerine, borsadaki işlemlerine son verildiğini, şirkete bağlı dört havayolunun seferlerini durduğunu ve 16 ülkedeki 21 bin çalışanının işine son verileceğini açıkladı.

Kolay değil; batan tam 178 yıllık Thomas Cook şirketi. Hem efsane hem de bir dünya turizm devi. 

İngiliz hükümeti, şirketin iflası nedeniyle dünyanın dört bir tarafına dağılmış 150 bin tatilciyi ülkeye getirmek sorunuyla boğuşuyor.

Thomas Coook da kim?.. Thomas Cook, 22 Kasım 1808’de, İngiltere’de John ve  Elizabeth Cook çiftinin çocuğu olarak, merkezi Matlock olan Doğu Midlands bölgesinde Derbyshire’ın 8 mil güneyinde ve Trent Nehri'nden 2 mil uzaklıkta bulunan Melbourne kasabasında doğdu.

-Thomas Cook, 1808 - 1892- 10 yaşındayken Cook, haftada altı kuruşluk bir ücret karşılığında yerel pazarda bir bahçıvanın yardımcısı olarak çalışıyordu.  Çocukluğunda katı bir Baptist olarak yetiştirildi. 14 yaşına geldiğinde amcası John Pegg’e çırak oldu ve beş yıl birlikte ahşap kabin yapıp sattılar.  Şubat 1826'da, Baptist vaizi oldu ve bölgeyi köy köy müjdeci (mübelliğ/misyoner) olarak gezdi, broşür dağıttı.  Mensup olduğu Baptistler, Protestanların çoğuyla aynı temel inançları paylaşmalarına rağmen, yalnızca inananların vaftiz edilmesi ve vaftizin de suya daldırma yoluyla yapılması gerektiğine inanan Protestanlık mensuplarıydı.  2 Mart 1833'de Cook, Rutland'da küçük bir köy olan Barrowden'de Marianne Mason (11 Şubat 11807–8 Mart 1884) ile evlendi. Bu evlilikten John Mason Cook, 13 Ocak 1834'te doğdu. Cook'un gezi organizasyonu fikri; Temperance Society toplantısına katılmak için geldiği Harborough'dan Leicester'e doğru yürürken aklına düştü. Thomas Cook, marangozluk mesleğini bıraktı ve seyahat düzenleyicisi olarak yeni mesleğinin basamaklarını hızla tırmandı. 

Kollarını bu iş için sıvadığında Midland Demiryolu ağının İlçeleri de kapsayacak şekilde yaygınlaşmasını fırsata dönüştürdü. 5 Temmuz 1841'de Thomas Cook, ilk gezisini düzenledi.

Leicester Campbell Street tren istasyonundan onbir mil uzakta bulunan Loughborough'daki bir dini toplantıya 500 kişiyi götürdü. Gidiş-dönüş için her bir yolcudan “1 Şilin” ücret almıştı.  Ancak “1 Şilin”e düzenlediği bu turdan, hiç kar elde etmemiş ve ama “İlk tur düzenleyen kişi” olarak turizm tarihine geçmişti. Onu önemli ve farklı kılan “Tur organizatörü” olarak yeni bir meslek alanı yaratmasıydı.  Cook, ilk yurtdışı turunu İskoçya'ya tren ve gemi ulaşım araçlarını birlikte organize ederek gerçekleştirdi.  1846'da Leicester'den 350 kişiyi İskoçya gezisine çıkardı. 1851'de Londra'da düzenlenen “Büyük Sergi”ye 150.000 kişinin seyahat etmesini sağladı. Dört yıl sonra, Belçika, Almanya ve Fransa’nın büyük dairesel turunda, Paris’te sergi için biten ilk yurtdışı gezisini planladı.

1860 yılında ilk seyahat şirketini “Thomas Cook Travel” adı ile açmıştı…

1872'de oğlu John Mason Andrew Cook ile bir ortaklık kurdu ve seyahat acentesini “Thomas Cook & Son” olarak yeniden adlandırdı.

Thomas Cook, kitle turizmini literatüre kazandırdı. Şirketi ile yolculuk eden müşterilerinin seyahat masraflarının yanı sıra konaklama ve geceleme ücretlerini içeren “Kupon Uygulaması”nı ilk gerçekleştiren Turizm operatörü olmuştu. Bu kuponlar, adeta Cook para birimiydi. Thomas Cook ilerleyen yaşında görme yetisini kaybetti. 18 Temmuz 1892'de Leicester'de  öldü. Kendisinden önce ölen kızı ve karısıyla Leicester Welford Yolu Mezarlığı'na gömüldü. 

Thomas Coook da “Brexit belirsizliği” kurbanı… 

178 yaşındaki şirket, aylar önce Brexit belirsizliği nedeniyle rezervasyonlarda yavaşlama olduğunu açıklamış ve bu durumun borç yükünü arttırdığını duyurmuştu. Brexit belirsizliği nedeniyle İngiliz Sterlini değer kaybediyor. Brexit sürecinin ülkenin ekonomik sorunlarında ve dış politikasında yarattığı sıkışıklıklar halen giderilebilmiş değil. İngiliz ekonomisinin resesyona girme olasılığı yüksek. Brexit endişeleri; ekonomik yavaşlamayla birlikte fabrika siparişlerini de olumsuz etkiliyor. 

Nitekim Brexit belirsizliklerinin İngiltere ekonomisine olumsuz etkileri sürüyor. İngiltere ekonomisi yüzde 2 küçülme yaşarken, ticari yatırımlar son dört çeyrektir bir önceki yıla göre düşüş gösteriyor. 

İngiltere Merkez Bankası'na göre bu durumda ülkede halen yüzde 4,1 olan işsizlik oranı iki katına, enflasyon da yüzde 2,4'ten yüzde 6,5'a yükselebilir. Böyle giderse Brexit belirsizliğinin  tek kurbanı Thomas Coook olmayacağa benziyor.  Allah sürüsüne bereket versin.  2018'de İngiltere nüfusunun yüzde 60'ı yurtdışında tatil yaptı. Ancak bu tatillerin içeriği, müşteri profili ve müşteri davranışı zamanla değişti. Bir de buna Brexit belirsizliğinin yol açtığı ekonomik kriz eklenince, müşterilerin deniz tatili yerine şehir turlarını daha çok tercih ediyor olması batışı hızlandırdı. Zaten çöküşün kaçınılmazlığını anlayan Thomas Cook yöneticileri, 2019'da Brexit belirsizliği ve bunun sonucu olarak Sterlin'in değerinde düşüş nedeniyle müşterilerinin tatil planlarını ertelediklerini açıklamıştı.  Ama şirketi kötü yönettiklerinden söz etmemişlerdi. 

Masal masal mat atar, iki tilki ot satar!..

Batışla ilgili anlatılan bir başka masal da iklim krizinin etkisi.  Neymiş, Mayıs 2108'de Avrupa çapında hissedilen sıcak hava dalgası, insanların tatil planlarını geciktirmiş de, evde kalmalarına neden olmuş da falan filan…

Thomas Cook' u Türkiye, neden iflastan kurtarmak istedi?

İngiltere basını, dünyanın en eski seyahat şirketi Thomas Cook'u batıştan kurtulması yapılan son dakika görüşmelerinde Türkiye ve İspanya'nın yardım önerdiğini, ancak İngiltere hükümetinin garantörlüğü reddetmesi üzerine şirketin battığını gündeme taşıdı.

Thomas Cook'un tasfiye sürecine girmesinin ardından Türkiye Turizm Bakanlığı, Thomas Cook şirketinin Türkiye'de 21 bin 33 konaklamalı misafiri bulunduğunu belirterek, bu durumdan etkilenebilecek işletmelere kredi destek paketinin hayata geçirileceğini açıkladı. Turizm Bakanlığı, neden böyle birşey yapsın ki? Nedeni gayet açık.  Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanına göre Thomas Cook'un şirketinin iflası, Türkiye'ye yıllık 700 bin civarında turiste mal olma kapasitesinde. 

Çinli şirketle evlilik Thomas Cook'a yaramadı!.. 

Thomas Cook, batışını önlemek için gereken 200 milyon sterlini bulamamıştı. Bununla birlikte sorunun kaynağı daha eskilere dayanıyor.  2007'de yapılan kötü bir şirket evliliğinin, tırmanan borçların ve internet üzerinden tatil planlama furyası batırdı.  2007'de “MyTravel” adlı şirketle birleşip yıllık 75 milyon tasarruf yapmayı planlarken tam da “Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan oldu” ve 1,5 milyar Sterlin zarar etti. Çinli bir milyonerin şirketi “Fosun International” bir süredir Thomas Cook ile ilgileniyordu.

Hatta Fransa'da Club Med, Kanada'da Cirque de Soleil'i satın almış olan Fosun, dünyanın en büyük tatil şirketi olma güdüsüyle 2015'te Thomas Cook'tan da ilk hisselerini satın almıştı.

Thomas Cook yeniden yapılanma planlarına göre, 450 milyon Sterlin nakit akışı karşılığında Fosun çoğunluk hissesine sahip olacak, ayrıca bankaların 1,7 milyar sterlin borcu silmesi gerekecek, diğer hissedarlar ise silinip süpürülecekti. İşte ne olduysa oldu; evdeki hesap çarşıya uymadı!   “Bir Kuşak, Bir Yol” (One Belt One Road-OBOR) yani İpek yolcular çuvalladı. 

Brexit mimarı Avrupa Birliği'ni dağıtan

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Thomas Cook'a sırtını döndü… 

İngiltere Başbakanı Boris Johnson; 178 yıllık Thomas Cook şirketinin gözüne yaşının bakmadı.

Şirketin iflasıyla İngiltere’de 9 bin çalışanının işini kaybedecek olmasına rağmen deyim yerindeyse kılını bile kıpırdatmadı.  Johnson, Thomas Cook'un 150 milyon sterlinlik kamu yardımı istediğini ancak bunun gerçekleşmesinin maddi zorluklar yaşayan diğer şirketler için 'ahlaki bir tehlike teşkil ettiğini' belirtti.   Johnson, batık şirkete yapılacak yardımın diğer benzer durumdaki şirketlere kötü örnek olma ihtimaliyle ilgili korkusunu gizlemiyor.  İngiliz hükümetinin Thomas Cook'u kurtarmamasının gelecekte başka şirketlerin de aynı muameleyi beklemesine neden olacağı için haklı olduğunu savunan Johnson, "Tur operatörlerinin gelecekte bu tür iflaslar yaşamaması için bir şekilde kendilerini korumalarının yollarını incelemeliyiz" demişti.

Batık İngiliz şirketinden kim ne kazanır?

Doğru soru; bu hangi ülkenin operasyonu?  

Turizm sektörü çalışanlarına bakılırsa Thomas Cook şirketinin batışı en çok, Ryanair, EasyJet ve Airbnb'ye yarar.

Çünkü bu adı geçen şirketlerin müşterileri daha çok internet üzerinden rezervasyon yapıyor.  Zararlı çıkan ise toplam 560 ofisi olan ve maliyetli ofislerde paket tatil satışı yapan Thomas Cook şirketi.   Thomas Cook'un en büyük rakibi İngiliz-Alman ortaklığı “Tui" de bu gelişmelerden etkilenmiş görünüyor. Ancak “Tui" şirketinin borçları Thomas Cook'a oranla çok daha az olduğu gibi, kendi otelleri ve gemileri mevcut. Thomas Cook'un batmasının hem “Tui" şirketinin  hem de paket tatil girişimlerini artıran EasyJet'in işine yaraması öngörülüyor. 

Mitteldeutsche Zeitung gazetesinden al haberi…

1918 yılında kurulan Haaretz, İsrail'in en eski günlük gazetesi. “Berliner” formatında İbranice ve İngilizce basılıyor. Halen İngilizce sürümünün basımı ve dağıtımı “International New York Times” ile birlikte yapılmakta. İnternet'te de her iki dilde yayını var. Alman medya baronu, ayrıca İsrail’de yayımlanan Haaretz'in (vatan) yüzde 20'sine sahip olan Alfred Neven DuMont, Haziran 2015'te 88 yaşında öldü.  Alfred Neven Dumont'un sahibi olduğu Mitteldeutsche Zeitung; İngiliz Thomas Cook şirketinin batış sürecinde yaşananlara Brexit penceresinden baktığı gibi, İngilizler’e “Aba altından sopa” gösteren üslup kullanıyor ve ne yazıyor biliyor musunuz!.. "Londra bu yaşananlardan gereken dersi çıkarmalı ve hem kendi ülkesi hem de tüm Avrupa için bir netlik sağlamalıdır. Aksi takdirde iflas haberleri bununla bitmeyecek."

Thomas Cook'un batışında Alman

İstihbaratının parmağı  var mı?..

Bu konuda net birşey kim söyleyebilir ki!.. Lakin bu konuda bazı verilerden, öncüllerden hareket ederek bir hükme ulaşmak da mümkün. Nitekim 22 Kasım 2018'de yayınlanan "Verfassungsschutz / Federal Alman Anayasayı Koruma Teşkilatı’nda Verbindungsmann - Türk olmak!" başlıklı yazımda bir isme, Almanya’da iç istihbarattan sorumlu Federal Anayasayı Koruma Teşkilatı'nın ikinci ismi Sinan Selen'e dikkat çekmiştim.  Birrrrr:  Thomas Cook'un en büyük rakibi İngiliz-Alman ortaklığı “Tui"  bu gelişmelerden etkilenmiş olsa da batacak kadar değil.  Çünkü ayakları sağlam yere basıyor. “Tui" şirketinin kendi otelleri ve gemileri mevcut.  Turizm sektörü uzmanları, Thomas Cook'un batmasının hem Tui şirketinin  hem de paket tatil girişimlerini artıran EasyJet'in işine yaramasını öngörüyor. İkiiii:

Almanya’da iç istihbarattan sorumlu Federal Anayasayı Koruma Teşkilatı'nın ikinci ismi Sinan Selen, bu göreve atanmadan önce, Thomas Cook'un en büyük rakibi “Tui" şirketinin dünya genelindeki güvenlik konseptinin başındaki isimdi.

Terörle mücadeleden, Turizm şirketi güvenlik başkanlığına... 

Uluslararası terörle mücadele konusunda ülkenin önemli uzmanları arasında olan Selen, 2016’da Federal İçişleri Bakanlığı’ndaki görevinden ayrıldı. Dünyanın en önemli turizm şirketlerinden biri olan TUİ’nin dünya genelindeki güvenlik konseptinin başına geçti. TUI AG eski adıyla Touristik Union International AG, merkezi Almanya'nın Hannover kentinde bulunan uluslararası bir turizm şirketi.  TUI AG; 1923 yılında kurulmuş olan bir madencilik şirketiydi, 1990'lı yıllarda turizm şirketine dönüşmüştü. 

Sinan Selen'in çalıştığı şirket,

Türkiye'de faaliyet gösteriyor…

2016'da dünyanın en büyük turizm şirketlerinden TUI, Türkiye'de çeşitli markalar altında faaliyet gösteren 21 otelini “TUI Hotels and Resorts Turkey” çatısı altında topladı. Turizm şirketi TUI, Türkiye'de faaliyet gösteren Robinson, TUI Blue ve Magic Life'ın da içinde bulunduğu otellerini "TUI Hotels and Resorts Turkey" adı altında bir araya getirdi.

Yeniden yapılanmanın tamamlanmasıyla birlikte 21 otel, 5 bin 700 çalışan ve yıllık 2.5 milyon geceleme kapasitesine sahip Türkiye'nin en büyük otel zinciri oluşturuldu. Aklıma gelmişken, Türkiye'deki turizm sektörü bu badireyi de nasıl olsa atlatır.  Umarım jetonlar ne kadar köşeli olsa da düşmüştür!.. “Arif”e tarif gerekmez “Arif” olan anlar.